3D-printen voor medische doeleinden dringt steeds verder door in de Nederlandse ziekenhuizen. Het wordt al ingezet voor diverse doeleinden, zoals het printen van gepersonaliseerd oefenmateriaal waarmee chirurgen zich beter voorbereiden op operaties, of om operatief te plaatsen materiaal op maat voor een patiënte te printen. Ook in niet-academische ziekenhuizen zoals het Haagse Haga en nu het Amsterdamse OLVG wordt 3D-printing steeds vaker ingezet.
3D-printing biedt soms een beter en goedkoper alternatief, omdat met behulp van een CT-scan of digitale 3D-tekening een voorwerp precies kan worden nagemaakt in kunststof of metaal. Voorbeelden zijn unieke botten , schedels, medisch instrumenten, apparaten en disposables voor diverse doeleinden. Ook de medisch instrumentmakers van OLVG gebruiken tegenwoordig een 3D-printer voor medische doeleinden, zo meldt het ziekenhuis. Zo ontwikkelden zij onlangs een 3D-prikarm.
Waardevolle ervaring
Het OLVG stelt als een van de weinige niet-academische ziekenhuizen al veel waardevolle ervaring opgedaan te hebben met het doorontwikkelen van de 3D-printtechniek. Zo hebben de medisch instrumentmakers samen met het OLVG Leerhuis (de afdeling die gaat over professionalisering van de leeromgeving) onlangs het eerste prototype van een 3D-prikarm ontwikkeld. Hiermee kunnen zorgverleners in opleiding oefenen met bijvoorbeeld bloedprikken of toedienen van een infuus.
Medisch instrumentmaker Sjors Besseling stelt dat de geprinte arm in alle opzichten beter is dan de reguliere oefenarm. “Normale oefenarmen zijn duur en zeer zwaar. De 3D-printer kan in kunststof printen – lichter dus - en dat is vele male goedkoper. Ook kunnen we de arm volledig naar wens ontwerpen en printen. Zo kunnen we de aderen in gewenste dieptes en dus moeilijkheidsgraad door de arm laten lopen.” Het eerste prototype wordt op dit moment uitvoerig getest. Uiteindelijk moet de oefenarm de reguliere oefenarmen in de OLVG-oefenlabs gaan vervangen.
3D-printing bij orthopedie
De afdeling Orthopedie in OLVG maakt inmiddels ook al vaak veelvuldig gebruik van de 3D-printer, vertelt Melinda Witbreuk, orthopedisch chirurg. Zij zette als een van de eersten in haar vakgebied 3D-printing in, waarmee ze bij eerder werk in het VUmc (nu Amsterdam UMC) in aanraking kwam.
“Voor meerdere ziektebeelden kan een 3D-printer van nut zijn. Bij het opereren van een afgegleden heupkop of andere groeiafwijking in botten heb ik veel aan 3D-geprinte beelden. Daarnaast werk ik geregeld met 3D-geprinte boor- en zaagmallen, die mijn orthopedische operaties vergemakkelijken omdat ik dan niet op het oog hoef te opereren. De boor- en zaagmal wordt eerst 3D-getekend met behulp van een CT-scan van het te opereren bot.”
Lichaamsonderdelen op maat
Sommige ziekenhuizen in Nederland werken ook al aan de mogelijkheid om lichaamsonderdelen op maat te printen. Zo denkt de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (MKA) van Amsterdam UMC op relatief korte termijn een goedkope 3D-printingservice voor gezichtsprotheses te kunnen ontwikkelen. Medisch Spectrum Twente (MST) weet al een nieuwe onderkaak, compleet met implantaten, op te bouwen met ondersteuning van 3D-printing.
Vera Lagerburg, klinisch Fysicus van het OLVG, stelt dat het Amsterdamse ziekenhuis nog niet zo ver is dat het ook implantaten of protheses gaat ontwerpen en printen. “Maar in de toekomst gaan we dit waarschijnlijk wel gaan doen.”
Kostenbesparingen
Het Haga Ziekenhuis (Den Haag) stelde eind 2018 ook al veel voordelen van hun 3D-printer te hebben. Hij print onder meer druppelsensorhouders, scopehouders of zelfs een schedel. Het ziekenhuis stelt dat er met 3D-printing tienduizenden euro’s bespaard worden.
