Onderzoek van Hogeschool Inholland heeft aangetoond dat zorgrobots een effectieve oplossing kunnen bieden voor de groeiende eenzaamheid onder ouderen in Nederland. Deze uitkomsten zijn in de Week tegen de Eenzaamheid, die nog tot en met 4 oktober loopt, natuurlijk welkom. Hoewel zorgrobots behulpzaam kunnen zijn, zijn er echter voor introductie op brede schaal nog de nodige obstakels te overwinnen in termen van belemmerende regelgeving en overtuigingen.
Het onderzoek is uitgevoerd door Dr. Margo van Kemenade, associate lector Zorgrobotica bij Hogeschool Inholland. De uitkomsten sluiten goed aan op eerdere resultaten van tien jaar geleden, die aantoonden dat robots positieve resultaten halen in het verminderen van eenzaamheid bij ouderen. Destijds waren de robots eenvoudig van aard, maar ze slaagden er desondanks in om ouderen snel een gevoel van verbondenheid te geven en verlichting te bieden.
Sindsdien zijn de mogelijkheden van zorgrobots exponentieel gegroeid. Er zijn steeds slimmere zorgrobots op de markt en al goede ervaringen opgedaan in de praktijk. Spectaculair is dat momenteel zelfs wordt gewerkt aan emotie-intelligente robots die autonoom kunnen werken en aanvoelen hoe gestresst iemand is.
Verontrustende cijfers
Het onderzoek van Margo van Kemenade komt op een cruciaal moment omdat Nederland momenteel, van 28 september tot en met 4 oktober, de officiële Week tegen de Eenzaamheid viert. Een belangrijke week waarin er extra aandacht is voor het groeiende probleem van eenzaamheid onder ouderen in het land.
De cijfers zijn verontrustend: momenteel ervaart 54% van alle 75-plussers in Nederland eenzaamheid, en dit percentage stijgt zelfs tot 63% onder 85-plussers. Deze toenemende eenzaamheid heeft niet alleen ernstige emotionele gevolgen voor ouderen, maar ook negatieve impact op hun lichamelijke gezondheid. Bovendien wordt verwacht dat dit probleem de komende decennia alleen maar verergert vanwege de vergrijzing van de bevolking en personeelstekorten.
Zorgrobots bestrijden eenzaamheid
Zorgrobots hebben dus zeker potentie om een belangrijke rol te spelen in het bestrijden van deze eenzaamheidsepidemie. Het onderzoek van Hogeschool Inholland benadrukt echter ook dat er obstakels zijn die de grootschalige inzet van zorgrobots belemmeren. Een van de grootste hindernissen is de maatschappelijke weerstand tegen het idee dat robots menselijk contact kunnen vervangen. Zowel zorgverleners als familieleden hebben vaak moeite met het accepteren van deze technologie en maken zich zorgen over de controle op de zorg die door robots wordt geleverd.
Een ander obstakel is de bestaande Nederlandse en Europese wet- en regelgeving, die innovatie op het gebied van zorgrobots beperkt. Deze regelgeving is belangrijk om de veiligheid en ethische aspecten te waarborgen, maar lijkt soms innovatie tegen te houden in plaats van te stimuleren. Dit geldt met name voor niet-academische onderzoeksinstellingen, die vaak worden belemmerd in hun verkenningen en praktijktesten.
Conclusies onderzoek
Om deze problemen op te lossen en zorgrobots effectief te laten bijdragen aan het verminderen van eenzaamheid, zijn oplossingen nodig. Allereerst is het belangrijk dat, zowel de zorgsector als families, zorgrobots gaan zien als een aanvulling op menselijke arbeid en contact, in plaats van als een vervanging. Dit is essentieel om de huidige en toekomstige personeelstekorten in de zorg op te vangen, zeker nu in de praktijk mantelzorg ook steeds schaarser wordt.
Tevens is het van belang dat wet- en regelgeving wordt herzien om ruimte te bieden voor de ontwikkeling van zorg- en sociale robots. Dit moet wel nauwkeurig gebeuren en mag niet ten koste gaan van ethiek en veiligheid. Van Kemenade stelt voor om testen op te nemen in goedkeuringstrajecten, zodat onderzoek vanuit diverse instellingen voldoende ruimte krijgt om te floreren. Door het zo aan te pakken kunnen Nederland en Europa stappen zetten in het oplossen van de complexe zorgvraagstukken waarmee ze worden geconfronteerd.
