Chirurgische veiligheid kan vergroot worden door het verbeteren van de technische maar vooral ook: de niet-technische vaardigheden van het operatieteam. Onderlinge communicatie en transparantie is daar een belangrijke voorbeeld van. Anne Sophie van Dalen doet onderzoek naar het gebruik van een medische data recorder, een Black Box, in de OK en bespreekt de resultaten van het onderzoek tijdens het congres OK Transparant op 31 oktober 2018.
Miscommunicatie tijdens een operatie komt veel voor. Het operatieteam heeft dit vaak niet door en dit is een veelvoorkomende oorzaak van ongewenste voorvallen tijdens een operatie. Team nabespreking is een krachtig kwaliteitsinstrument en de hoeksteen van elke leerervaring. Met behulp van de Black Box data en beelden kan het operatieteam een gestructureerde team nabespreking houden. Dit is vergelijkbaar met hoe professionele sportteams dat doen, door terug te kunnen kijken op hun presteren en door in teamverband te bespreken wat er goed ging en wat er beter kan.
TOPPER-onderzoek
Anne Sophie van Dalen onderzoekt de inzet van de Black Box op de OK en promoveert op het TOPPER onderzoek. TOPPER staat voor Transparantie op de operatiekamer. Tijdens deze trial is de OR Black Box gebruikt voor het in teamverband nabespreken van gastro-intestinale operaties op een gestructureerde manier. Hiervoor is een gestandaardiseerd model voor een nabespreking ontworpen. De primaire onderzoeksvraag is hierbij; Zijn de operatiekamer teamleden tevreden met het gebruik van de OR Black Box en het Black Box performance report als instrument voor gestructureerde OK-team nabespreking?
Black Box bijna unaniem aangeraden
De voorlopige resultaten van de TOPPER trial zijn zeer positief. In het onderzoek zijn 35 operaties opgenomen die met het hele operatieteam zijn nabesproken. In totaal hebben zeker 80 verschillende teamleden meegedaan; chirurgen, anesthesiologen, assistenten-in-opleiding (chirurgie en anesthesie), OK-assistenten en coassistenten.
De deelnemers werden na elke nabespreking gevraagd een vragenlijst in te vullen om hun tevredenheid te meten. Daarin werd ze onder andere gevraagd of ze deelname aan de Black Box nabesprekingen zouden aanraden aan hun collega’s. Deze vraag werd in bijna 100 procent van de gevallen met “ja” beantwoord.
Belang onderlinge communicatie, transparantie
Tijdens de nabesprekingen, die aan de hand van het Black Box performance report werden uitgevoerd, bestaande uit een videoclip met samenvatting van alle relevante positieve en negatieve events, kwam regelmatig naar voren dat het team zich dan pas realiseerde hoe belangrijk onderlinge communicatie is en hoe vaak miscommunicatie onbewust voorkomt tijdens een operatie.
Een vrij simpel voorbeeld hiervan is dat de chirurg aan de OK-assistent vroeg “mag het licht aan?”, waarop de OK-assistent het licht van de operatiekamer aan doet, maar de chirurg bedoelde het licht van de laparoscopische camera. Dit leidde behalve tot enige vertraging ook tot enige irritatie, waardoor de OK-assistent aangaf zich gedurende de rest van de operatie toch minder ‘vrij’ te voelen om vragen te stellen.
Tijdens de nabespreking kwam naar voren dat de miscommunicatie onbedoeld en ongewenst was, en –nog belangrijker- in de toekomst eigenlijk prima te vermijden is. Het team besefte dat de chirurg specifieker had kunnen zijn in haar opdracht, en de OK-assistent had kunnen verifiëren welk licht er precies bedoeld werd. Als bijeffect door het samen nadenken over oplossingen, verstevigt ook onderling respect en vertrouwen.
Congres ‘OK Transparant’ 2019
Op woensdag 31 oktober organiseert het Amsterdam-UMC i.s.m. ICT&health het vakcongres ‘Transparantie op de OK’. Specialisten uit de medische, juridische en technologiesector komen hier bijeen om het belang van data, de registratie en verwerking hiervan op de operatiekamer te bespreken en wonen een live debriefing van een operatie bij. Wilt u ook aanwezig zijn? Reserveer dan hier uw ticket. Er zij nog beperkt plaatsen beschikbaar. (Het congres is geaccrediteerd met 6 studiepunten.)
