De combinatie van een groeiend aantal eetstoornissen bij jongeren en groeiende wachtlijsten voor deze groep zijn alarmerend, meent Alexandra Dingemans, senior onderzoeker van GGZ Rivierduinen. Reden om het online zelfhulpprogramma Featback te lanceren tijdens de recente Week van de Mentale Gezondheid (3-8 juni). Met Featback kunnen jongeren direct en anoniem werken aan hun eetstoornis.
GGZ Rivierduinen heeft enkele jaren geleden een online zelfhulpprogramma ontwikkeld en getest onder de naam Featback. Het programma is inmiddels gekoppeld aan de populaire website Proud2Bme, die sinds 2009 grote groepen jongeren bereikt die worstelen met eetproblematiek. Met het (vernieuwde) zelfhulpprogramma Featback kunnen deze jongeren nu met hun klachten aan de slag.
Vooral het aantal meisjes met een eetstoornis is de afgelopen jaren fors gestegen. Hoewel niet honderd procent bewezen, lijken social media zoals TikTok – waar soms ongezonde schoonheidsidealen en leefstijlen gepromoot worden – hier een duidelijke rol in te spelen. Momenteel duurt het echter maanden om daadwerkelijk een behandeling te krijgen, terwijl in de tussentijd de situatie snel kan verslechteren.
Cruciaal voor goede aanpak
Preventie en vroege signalering zijn cruciaal bij eetstoornissen, stelt Dingemans. Hoe eerder iemand passende hulp krijgt, hoe groter de kans op herstel is - én hoe kleiner de kans dat klachten verergeren. Bovendien raakt een eetstoornis ook de omgeving de persoon met de eetstoornis. Zo is het voor ouders vaak moeilijk om in te schatten op welke manier zij hun kind kunnen helpen, zeker zonder enige ervaring en met onbegrijpelijk lijkend gedrag van het kind.
Het online zelfhulpprogramma Featback moet de stap tussen eerste signalen en eetstoornishulp helpen overbruggen. Uit onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van het programma blijkt volgens GGZ Rivierduinen dat Featback effectief is in het verminderen van eetstoornissymptomen.
Verder meldde 43 procent van de deelnemers dat deelname aan Featback de drempel om hulp te zoeken had verlaagd. Dat is belangrijk volgens de ggz-instelling, omdat eetstoornispatiënten vaak zelf de ernst van hun problematiek niet zien. Het programma wordt anoniem, gratis en zonder wachttijd of verwijzing aangeboden. Gebruikers kunnen zelfstandig starten. Op aanvraag is wel persoonlijke begeleiding van een ervaringsdeskundige via chat of e-mail mogelijk.
Geschikt voor elke leeftijd
De vernieuwde versie van Featback is gebruiksvriendelijker gemaakt, ook voor smartphones geschikt en inhoudelijk verdiept. Het programma van 8 weken bestaat uit korte interactieve vragenlijsten met wekelijkse advies e-mails. Deze tips zijn geschreven door ervaringsdeskundigen van Proud2Bme en psychologen. Het programma is in principe geschikt voor elke leeftijdsgroep.
GGZ Rivierduinen roept zorgverleners zoals huisartsen en psychologen op om bij vroege signalen het programma aan te bevelen. “Het is niet bedoeld als vervanging van therapie’, zegt Alexandra Dingemans. ‘Maar wel als belangrijke eerste stap in het herstelproces, omdat het deelnemers inzicht geeft in hun eigen gedrag en hun motivatie tot verandering vergroot.”
Nut van online ondersteuning
Online ondersteuning is goed bruikbaar om mensen te behandelen voor een eetstoornis, zo bleek al in 2023 uit onderzoek van promovendus Pieter Rohrbach. Met name de kenmerken anonimiteit, laagdrempeligheid en bereikbaarheid van e-health zijn fijn voor mensen die een eetstoornis hebben, zo stelde hij. Met e-health kan de behandelkloof worden verkleind. Volgens Rohrbach kan e-health goed werken om mensen snel een helpende hand te bieden, met interventies die altijd en overal, anoniem en gratis te gebruiken zijn.
In totaal testte de promovendus bij GGZ ‘Rivierduinen Eetstoornissen Ursula’ drie online interventies. Ten eerste werd het hierboven genoemde online zelfhulpprogramma Featback ingezet, dat specifiek is ingericht voor mensen met eetproblemen. Een andere test betrof de mogelijkheid voor mensen met een eetstoornis om te chatten of te mailen met een ervaringsdeskundige. De derde mogelijkheid was een combinatie van de twee genoemde interventies.
Lees ook het artikel over de impact van social media op jongeren in ICT&health 3 – een interview met scholiere Laurine Beele en jeugdarts Kelli Tiggelman. ICT&health 3 verschijnt op 13 juni.
