Bij de ziekte van Parkinson kan de hersenschors taken overnemen van een dieper deel van de hersenen dat beschadigd is. Die mate van compensatie door de hersenschors bepaalt hoeveel klachten mensen hebben. Dat blijkt uit een publicatie van het Radboudumc. De conclusies kwamen tot stand na onderzoek met MRI-scans, waarbij patiënten en vrijwilligers in de scanner een computerspel deden.
Nieuw onderzoek van het Radboudumc heeft aangetoond dat de hersenschors symptomen van de ziekte van Parkinson kan compenseren. Deze bevindingen geven nieuwe mogelijkheden voor de behandeling van Parkinson. Ongeveer 1% van de bevolking boven de 60 jaar lijdt aan deze aandoening. Wereldwijd hebben ruim zeven miljoen mensen de ziekte van Parkinson, en het is de snelst groeiende hersenziekte ter wereld.
Parkinson is progressieve ziekte
Parkinson, een slopende ziekte die het centrale zenuwstelsel aantast, wordt gekenmerkt door progressieve schade aan dopaminerge neuronen in de hersenen, wat leidt tot motorische problemen zoals trillen, stijfheid, langzamere bewegingen en balansproblemen. Maar nu, dankzij MRI-scans en geavanceerd onderzoek, is gebleken dat de hersenschors taken kan overnemen van beschadigde delen van de hersenen waardoor de ernst van de symptomen wordt verminderd.
Het onderzoeksteam van het Radboudumc heeft de resultaten van hun studie gepubliceerd in het tijdschrift Brain onder de titel ‘Clinical severity in Parkinson’s disease is determined by decline in cortical compensation’. Het onderzoek omvatte 353 mensen met Parkinson en 60 gezonde vrijwilligers, die in een MRI-scanner een computerspel deden dat een beroep deed op verschillende hersenfuncties.
Werken maken van actieve hersenschors
De resultaten toonden aan dat het buitenste deel van de grote hersenen, de hersenschors, in staat is om te compenseren voor het verlies van neuronen die dopamine aanmaken. Deze compensatie hangt nauw samen met de ernst van de symptomen. Hoe actiever de hersenschors taken overneemt, hoe milder de traagheid en hoe beter het denkvermogen van de patiënten wordt.
Dr. Martin Johansson, een promovendus bij het Radboudumc vertelt op de website van het ziekenhuis: "Mensen met milde klachten vertoonden veel meer activiteit in de hersenschors, vooral in de gebieden die betrokken zijn bij de aansturing van beweging. Deze gebieden waren zelfs actiever dan bij gezonde vrijwilligers, en dat laat zien dat er sprake is van compensatie."
Deze ontdekking opent nieuwe perspectieven voor de behandeling bijvoorbeeld door de levensstijl van patiënten aan te passen. Het versterken van de compensatie door de hersenschors kan een effectieve strategie zijn om de progressie van de ziekte te vertragen. Neuroloog Rick Helmich van het Radboudumc: "We zagen eerder al dat regelmatig sporten kan helpen tegen klachten en krimp van de hersenschors tegengaat. Dankzij de huidige studie weten we waarom die hersenschors zo belangrijk is."
Veelbelovende innovaties rond Parkinson
Naast veelbelovende bevindingen op het gebied van behandeling en inzichten omtrent Parkinson, zijn er de laatste jaren ook andere spannende ontwikkelingen op het gebied van vroegtijdige diagnose en monitoring. Zo kan nu bijvoorbeeld een Apple Watch in combinatie met andere technologie worden ingezet om de, in de beginfase vaak subtiele symptomen van de ziekte, eerder te detecteren. Dit stelt artsen in staat om vroegtijdige tekenen van Parkinson op te sporen en proactief in te grijpen. Tevens worden er steeds betere resultaten geboekt bij een chirurgische aanpak van Parkinson zoals bijvoorbeeld de allernieuwste vormen van diepe breinstimulatie, die regelmatig de klachten aanzienlijk kunnen verminderen.
Deze recente doorbraken in de behandeling, monitoring en diagnose van Parkinson geven hoop aan de ruim zeven miljoen mensen over de hele wereld die met deze slopende aandoening leven. Terwijl onderzoek en innovatie voortduren, kunnen we uitkijken naar een toekomst waarin Parkinson effectiever kan worden behandeld. Door de hersenen te activeren en te stimuleren, kan de hersenschors bijvoorbeeld een nieuw wapen worden in de strijd tegen deze ernstige ziekte.
