Welke informatie hebben patiënten nodig om zinvol gebruik te maken van digitale zorg? Met die vraag als leidraad ging adviesbureau Ikone te rade bij patiënten met osteogenesis imperfecta (OI) of een nieraandoening, leveranciers van digitale zorg en zorgverleners. Uit het actieonderzoek blijkt dat er nog veel winst te behalen valt als het gaat om de informatie over digitale zorg. Zo wordt zorg op afstand aantrekkelijker wanneer patiënten de zekerheid hebben dat fysiek contact met zorgverleners mogelijk blijft.
In de transformatie naar de juiste zorg op de juiste plek speelt digitale zorg een cruciale rol. Toch blijkt dat veel patiënten weinig tot geen informatie krijgen over de digitale mogelijkheden of de meerwaarde hiervan voor hun persoonlijke situatie. Ook informatie over de positie van digitale zorg binnen hun zorgtraject wordt gemist. Daarnaast zijn sommige patiënten bang dat het fysieke contact met de behandelaar verdwijnt als ze instemmen met digitale zorg. Om de digitale transformatie tot een succes te maken, is het dus hard nodig om de informatievoorziening aan de patiënt te verbeteren.
Regie bij digitale zorg
Uit de interviews en workshops die Ikone deed met deelnemende patiënten, leveranciers en zorgverleners, komt naar voren dat de patiënt graag de regie houdt als het gaat om digitale zorg. Enkele bevindingen uit het onderzoek:
- Patiënten willen het liefst samen met hun eigen zorgverlener of een speciaal aangewezen persoon zoeken naar de best passende vorm van digitale zorg.
- De patiënt wil zich graag voorbereiden op deze keuze door middel van goede en toegankelijke informatie.
- Wat op het ene moment als prettig of passend wordt ervaren kan in een andere fase van het ziekteproces of de behandeling niet passend zijn.
Aan de slag met digitale zorg
In het onderzoeksrapport staan suggesties voor verschillende partijen, zoals zorgverleners en ziekenhuizen, om met digitale zorg aan de slag te gaan. De suggesties zijn tijdens de interviews en workshops aangereikt door de betrokken patiënten. Het uitvoeren van deze ideeën kan leiden tot een goede informatievoorziening en zo direct bijdragen aan een succesvolle transformatie.
De Covid-19 crisis heeft de noodzaak voor digitale zorg meer dan ooit onderstreept, aldus de opstellers van het rapport. Om digitale zorg tot een succes te maken, is het van belang dat er wordt aangesloten op de behoeften en perspectieven van alle betrokkenen.
Het perspectief van de patiënt wordt helaas nog steeds onvoldoende betrokken door de wijze waarop de zorg is ingericht en wordt ontwikkeld. Terwijl de patiënt één van de belangrijkste spelers is als het gaat om het gebruik maken van digitale zorg als onderdeel van reguliere zorg. Eerder onderzoek toont volgens Ikone aan dat zorgorganisaties innovaties en transformaties efficiënter ontwikkelen en implementeren door te co-creëren samen met patiënten. Ook als het gaat om de implementatie van digitale zorg.
Aansluiten op behoefte patiënt
Uit gesprekken van ervaringsdeskundigen verbonden aan Ikone bleek dat hoewel er in Nederland al jaren intensief wordt ingezet op de transformatie naar meer digitale zorg, er nog veel werk aan de winkel is om aansluiting te maken op de behoeften van patiënten. Om die aanname te onderbouwen, zette IKONE een online vragenlijst uit onder 80 groep mensen met een ziekte of aandoening. Enkele uitkomsten:
- 47 procent van de patiënten die zorg op afstand heeft gebruikt, wil meer informatie over mogelijkheden ontvangen van de zorgverlener en/of zorgorganisatie.
- 72 procent van de patiënten die geen zorg op afstand aangeboden heeft gekregen, zou meer informatie willen krijgen over de mogelijkheden.
- 54 procent van de patiënten die geen gebruik heeft gemaakt van het digitale zorgaanbod van hun zorgverlener zou zorg op afstand wel gebruiken als er zekerheid is dat men de zorgverlener ook fysiek kan blijven zien en/of eenvoudig kan bereiken.
- 17 procent van de patiënten die geen gebruik wil maken van zorg op afstand, maakt die keuze omdat ze verwachten door zorg op afstand te moeten accepteren dat ze de zorgverlener niet fysiek zullen zien.
Open voor zorg op afstand
Uit een studie van ABN Amro in juni 2019 bleek dat ruim 70 procent van de chronische patiënten open staat voor zorg op afstand, zoals monitoring of beelbellen met zorgprofessionals. Het zou dan ook niet kloppen dat veel van deze patiënten nog niet klaar zijn voor zorg op afstand als alternatief voor fysieke consulten.
E-health ontwikkelt zich snel en gaat volgens ABN AMRO een veel actievere rol spelen in alle fasen van het zorgproces. Zo kunnen patiënten met behulp van e-health meer de regie voor hun gezondheid nemen. Het inzetten van digitale zorg zoals COPD InBeeld, Hartwacht, MijnIBDCoach – biedt dan ook veel voordelen, aldus de bank.
