Begin april bespreekt de Tweede Kamer het Wetsvoorstel elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). In aanloop hiernaartoe vraagt een aantal branche- en koepelorganisaties uit de zorg de parlementariërs in een brief om snelheid en focus te tonen bij de invoering van het wetsvoorstel. Met behulp van digitale gegevensuitwisseling kunnen zorgprofessionals de kwaliteit van zorg verbeteren en krijgen mensen meer regie over hun gezondheid en behandeling.
Door elektronisch gegevens tussen zorgaanbieders en met burgers uit te wisselen, komt de juiste informatie die nodig is voor de behandeling van patiënten op het juiste moment beschikbaar. Een reeks subsidie- en stimuleringsregelingen vanuit de overheid en programma's die mede uit het Informatieberaad Zorg voortkwamen, hebben invoering van deze digitale gegevensuitwisseling de afgelopen jaren ondersteund. De Wegiz moet met een gefaseerde wettelijke verplichting de invoering versnellen.
Drie belangrijke punten
De brief is gestuurd door of namens de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), Federatie Medisch Specialisten (FMS), Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN), de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) en eerstelijnsorganisatie Ineen. Zij vragen in aanloop naar dit debat aandacht voor drie belangrijke punten:
- Zorg zo snel mogelijk voor het afwegingskader generieke voorzieningen, niet pas aan het einde van dit jaar.
- Zorg voor volledige interoperabiliteit door een open API-strategie in de wet op te nemen.
- Houd focus op de afgesproken vier prioritaire processen om de vaart erin te houden.
Meer spoed Wegiz
Verder stellen de partijen drie punten voor waarop de Tweede Kamer de verantwoordelijk minister tot meer spoed kan manen:
- Voeg gegevensuitwisseling met patiënten toe aan de Wegiz.
Juist kwetsbare en minder zelfredzame patiënten, die vaak meer dan gemiddeld zorg gebruiken, lopen het grootste risico. (…) We pleiten daarom voor een geen-bezwaarsysteem (opt-out) voor het uitwisselen van medische gegevens. Medische gegevens worden dan gedeeld tussen zorgverleners van de patiënt tenzij de patiënt ervoor kiest en aangeeft dit niet te willen. Dat sluit ook aan bij het pleidooi van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid dat wetgeving het beste zo ingericht kan worden, dat de meeste mensen het beste worden geholpen als ze geen actie hoeven te ondernemen”, aldus de brief.
Vraag voor de minister: is de minister bereid om ook uitwisseling met patiënten binnen de reikwijdte van deze wet te brengen of te borgen dat de gegevensuitwisseling met patiënten verplicht wordt opgenomen in de AMvB’s per uitwisseling?
- Realiseer de juiste randvoorwaarden voor succesvolle implementatie.
In de brief vragen partijen ook aandacht voor de financiering van gegevensuitwisseling. Wie draait voor de kosten op om systemen met elkaar te laten praten zodat gegevens veilig kunnen worden uitgewisseld?
Vraag voor de minister: welke zekerheden kan de minister geven om te waarborgen dat de grootste (financiële) lasten komen te liggen bij partijen die de grootste baten incasseren?
- Organiseer toestemming voor gegevensuitwisseling bij spoed beter.
Ten slotte vragen de partijen aandacht voor uitwisseling van medische gegevens in spoedsituaties. “Veel patiënten denken dat de informatie van de huisarts automatisch bekend is op de Huisartsenpost (HAP) en Spoedeisende Hulp (SEH). Dit is echter niet de realiteit: patiënten moeten vooraf via de huisarts toestemming geven voor inzage van hun gegevens op de HAP. En op de meeste SEH’s zijn de gegevens niet beschikbaar. Kwaliteit van zorg is afhankelijk van de toestemming van de patiënt. Dat levert risico’s op voor patiënten en brengt zorgverleners in een conflict van plichten.
Vraag voor de minister: is de minister bereid om de wetgeving over grondslagen voor gegevensuitwisseling te herzien en het conflict van plichten voor zorgverleners op te heffen, en daarbij de mogelijkheden van een geen-bezwaarsysteem te onderzoeken?
Wegiz mist onderdelen
In een brief aan de Tweede Kamer eerder deze maand stelde Zorgverzekeraars Nederland (ZN) dat de Wegiz een aantal onderdelen mist. Zo wil ZN onder andere dat de minister via de wet softwarebedrijven verplicht tot het gebruiken van zogenoemde open application programming interfaces (API’s). Die maken de koppeling met andere systemen en opschaling mogelijk zonder extra hoge kosten, aldus ZN.
Zonder open-API-verplichting in de Wegiz kunnen softwarebedrijven eigen standaarden blijven gebruiken. Dat leidt volgens ZN tot hoge kosten voor gegevensuitwisseling en het risico op hoge winstmarges voor rekening van de premiebetaler.
Lange weg
De Wegiz heeft een lange weg afgelegd. In april 2021 al stemde de ministerraad op voorstel van toenmalig minister Tamara van Ark voor Medische Zorg in met het wetsvoorstel. De Wegiz had eerder al de gang naar de Raad van State afgelegd.
In 2018 is de basis gelegd voor de Wegiz. Op verzoek van de zorg beloofde toenmalig minister Bruins van Medische Zorg & Sport regie te pakken om elektronische gegevensuitwisseling te versnellen. Reden was dat de tot dan toe vrijwillige digitalisering van standaard veilige gegevensuitwisseling, onder meer gestimuleerd met subsidieprogramma’s zoals VIPP, niet snel genoeg ging. Daarop besloot VWS om de regie meer in handen te nemen.
