Iedere patiënt moet kunnen kiezen voor digitale zorg, vinden Patiëntenfederatie Nederland en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Samen met (organisaties van) zorgaanbieders willen de twee de komende jaren het aanbod van digitale zorg vergroten en patiënten meer bekend maken met de mogelijkheden én voordelen van digitale zorg. Zij vragen het komende kabinet het keuzerecht voor digitale zorg in de wet op te nemen. De Patiëntenfederatie kwam vorig jaar al met een vergelijkbaar pleidooi voor een keuzerecht.
Tijdens de coronacrisis bleek dat digitale zorg niet alleen bijdroeg aan kwaliteit van zorg en leven, maar ook aan de beschikbaarheid van zorg, stelt Dianda Veldman, directeur Patiëntenfederatie Nederland. “Toen zorgverleners tijdens de eerste golf de deuren van hun instellingen of praktijken moesten sluiten, bood zorg op afstand uitkomst. We weten al langer dat patiënten dankzij digitale zorg meer inzicht en regie kunnen krijgen op hun genezing.”
Meer gebruik van deze vorm van zorg is volgens Veldman daarnaast van belang om de zorg voor de toekomst toegankelijk te houden, nu de arbeidsmarkt door de vergrijzing steeds krapper wordt. ZN, de Patiëntenfederatie en hun leden pleiten daarom voor hybride zorg: digitaal waar het kan, fysiek waar het moet – maar altijd in overleg tussen zorgverlener en patiënt. De Patiëntenfederatie heeft een roadmap naar hybride zorg eerder al beschreven in een standpunt uit december 2020.
Recht op digitale zorg
Het pleidooi voor recht op digitale zorg sluit ook aan bij een eerdere oproep van zorgverzekeraar Zilveren Kruis en bij een advies van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. Zij onderstreepten al het belang van het behouden en toepassen van de opgedane ervaringen met digitale zorg, onder andere tijdens de coronapandemie.
De uitdaging is nu om succesvolle regionale initiatieven landelijk toe te passen, meent Petra van Holst, algemeen directeur van ZN: “Digitale zorg gaat om veel meer dan beeldbellen. Zorgverleners kunnen samen met de patiënt bespreken wat het beste past en werkt. Het gaat erom dat we samen zoeken naar de optimale combinatie van zorg op afstand en zorg op de locatie van de zorgverlener. Patiënten die géén online contact willen of dat niet kunnen, moeten natuurlijk gewoon bij de huisarts of in het ziekenhuis terecht kunnen.”
Mogelijkheden digitale zorg
Met voorlichtingscampagnes willen ZN en de Patiëntenfederatie de bekendheid met het gebruik en de mogelijkheden van digitale zorg vergroten. Beide organisaties vinden het van belang dat de patiënt afdoende weet wat allemaal – op betrouwbare en medisch verantwoorde manier – digitaal kan.
‘Ook zorgverleners vragen wij daarin een rol te spelen. Dat geldt ook voor de daadwerkelijke structurele invoering van hybride zorg. Daarvoor moet veel gebeuren. Denk aan veranderingen in organisatie en processen, een passende ICT-infrastructuur en passende financiering. En misschien wel het belangrijkste: een andere manier van werken door zorgverleners.’
Wettelijk keuzerecht
Een stevige verankering van het keuzerecht in de wet is volgens ZN en de Patiëntenfederatie noodzakelijk. Zij zien zo’n wettelijk recht als laatste stap van de implementatie en vragen het nieuwe kabinet hiervoor het initiatief te nemen en de mogelijkheden daarvan te onderzoeken. Van Holst: “Samen versnellen we zo de overgang naar een digitale en toekomstgerichte zorg, in het belang van alle verzekerden.”
Vaker pleidooi voor keuzevrijheid
Afgelopen oktober klopten zes artsen uit diverse disciplines met een vergelijkbare boodschap aan bij het ministerie van VWS: keuzevrijheid voor digitale zorg moet volgens hen een basisrecht zijn voor elke patiënt. De coronacrisis heeft de noodzaak van grotere inzet van digitale zorg onderstreept als enige manier om voortgang van reguliere zorg op lange termijn te borgen. Digitale zorg is niet voor en door iedere patiënt gewenst, maar iedere patiënt moet kunnen kiezen.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en de Patiëntenfederatie stelden juni vorig jaar dat, nu gebruik van digitale zorg de mogelijkheden verruimt, deze zorg volgens hen actief als optie moet worden aangeboden. De twee organisaties hadden het over een aanzet tot omdraaien van het stelsel: niet het aanbod of de arts staan centraal, maar de vraag van mensen. Dit draagt bij aan emancipatie van mensen, cliënten, patiënten. En het democratiseert de zorg.
Inbedden digitale, hybride zorg
Recent bracht een gelegenheidscoalitie van (deels voormalige) zorgprofessionals de Zorg Dichtbij Wijzer uit. Dat moet dienen als een keuzehulp en discussiestuk voor zorgprofessionals om hen te ondersteunen in het inbedden van digitale zorg, hybride zorg en zorg dichtbij. Volgens de initiatiefnemers gaat het om de juiste zorg op de juiste plek én op het juiste moment. Lees hierover ook het interview met drie van de initiatiefnemers in de komende editie van ICT&health, die op 15 april uitkomt.
Directeuren Dianda Veldman en Petra van Holst vertelden in een interview in de Telegraaf van 17 maart meer over hun pleidooi.
