CZ, Menzis en Zilveren Kruis dragen in een verkiezingspaper voor het volgende regeerakkoord ingrediënten aan om zorg betaalbaar, toegankelijk en kwalitatief hoogstaand te houden, én om de volksgezondheid te verbeteren. Daarvoor is fors meer inzet op preventie nodig. Ook moet er ruimte zijn voor regionale samenwerking en maatwerk. Ter ondersteuning moeten efficiënte, doelmatige digitale innovaties zo snel mogelijk landelijk beschikbaar komen. Via de zorginkoop is meer kruisbestuiving gewenst tussen regio’s met betrekking tot JZOJP en innovaties.
De zorgverzekeraars roepen de overheid op om aan preventie en regionale samenwerking bij te dragen met collectieve maatregelen die de omgeving voor mensen gezonder maken. Voorbeelden zijn het aantrekkelijker maken van gezond voedsel, een goed en betaalbaar beweegaanbod en meer oog voor gezondheid in de openbare ruimte. Verder bepleiten ze de invoering van een gezondheidsplicht in de regio. Zodat zorgverleners, zorgverzekeraars en gemeenten in de regio meer kunnen samenwerken aan concrete oplossingen die meer gericht zijn op gezondheid dan op ziekte.
Gezondheidsplicht nodig
“Wij vinden dat er, naast de zorgplicht die in de zorgwetten is verankerd, een gezondheidsplicht moet komen”, stelt Ruben Wenselaar, bestuursvoorzitter van Menzis. “Die dwingt gemeenten, zorgverzekeraars en andere bij de zorgwetten betrokken partijen om echt resultaatgerichte initiatieven te ontwikkelen rondom preventie en leefstijl. Dat sluit aan bij de regionale samenwerking die we bepleiten: stel gezamenlijk gezondheidsdoelen op basis van het positieve gezondheidsmodel. Bijvoorbeeld over de afname van overgewicht, depressie, schuldenproblematiek en roken en committeer je daaraan.”
Samenwerking in regio, preventie
Georgette Fijneman, directievoorzitter van Zilveren Kruis, ziet enorme urgentie om verdere stappen te zetten die goede zorg betaalbaar en beschikbaar houden. “Uiteraard zijn wij als zorgverzekeraars verschillend. Die onderlinge competitie houdt ons scherp, jaagt innovatie en doelmatige zorginkoop aan en verbetert onze service en dienstverlening. Maar als het gaat om een visie op wat ons - tot de wereldtop behorende - zorgstelsel toekomstbestendig kan houden, hebben we belangrijke gemene delers: meer samenwerking in de regio en preventie. Dat is ook hard nodig: de zorgkosten blijven doorstijgen en gezondheidsverschillen tussen groepen mensen dreigen verder toe te nemen. We trekken dan ook gezamenlijk op om de politiek concrete voorstellen aan te reiken voor een gezondere toekomst.”
Aandacht voor regionale verschillen
CZ-bestuursvoorzitter Joep de Groot wil meer focus op wat belangrijk is voor iemand in plaats van alleen te kijken naar wat iemand mankeert. “Iedereen zit nu vast in de eigen domeinen terwijl we zo graag in de regio's afspraken willen kunnen maken over maatregelen die het meest noodzakelijk zijn.” De Groot benadrukt dat enorme regionale verschillen ook om een verschil in focus vragen. “Zuid-Limburg heeft hele andere vraagstukken dan Zeeland. Dan moeten we echt voorkomen dat iemand in Den Haag een blauwdruk neerlegt met ‘zo moet het’.”
De zorgverzekeraars stellen per hoofdthema acties voor. Een betere regionale samenwerking komt tot stand door het gelijkstellen van de - nu nog verschillende - regionale grenzen aan de vijf zorgwetten (Wpg, Wmo, JW, Zvw en Zlw). Verder is meer congruent (overeenstemmend) gedrag nodig om doelen echt te bereiken.
De Groot hierover: “Het is vooral belangrijk dat je bij de grote transformaties niet allemaal een andere kant op stuurt. Als je bijvoorbeeld meer zorg wil verschuiven van de tweede naar de eerste lijn of een ziekenhuis wil keuzes maken met betrekking tot specialisatie en andere dingen niet meer doen, dan is het niet constructief dat de ene zorgverzekeraar naar links wil en de andere naar rechts. Dan krijg je transformatie nooit goed op gang en is het noodzakelijk dat je met de twee grootste zorgverzekeraars afspraken maakt voor een bepaalde regio en de rest congruent inkoopt."
Hoofdonderdelen verkiezingspaper
De twee hoofdonderdelen van de verkiezingspaper ‘Samenwerken aan een gezonder Nederland met goede zorg voor iedereen zijn:
Meer preventie
- Gezondheidsplicht vanuit alle zorgwetten.
- Regionaal gezondheidsdoel met gezamenlijk preventie-budget.
- Preventieve overheidsmaatregelen.
Betere samenwerking in de regio
- Regionale invulling van het landelijk hoofdlijnenakkoord.
- Congruente bestuurlijke regiogrenzen.
- Regionaal mandaat voor resultaat.
- Volgbeleid op transformatie JZOJP en (digitale) innovatie.
- Ruimte voor financieringsexperimenten zonder productieprikkel.
- Verbetering van risicoverevening.
Landelijke toegankelijkheid innovaties
Bij het volgbeleid op transformatie JZOJP en (digitale) innovatie benadrukken de verzekeraars dat inwoners er belang bij hebben dat effectieve en doelmatige (digitale) innovaties zo snel mogelijk landelijk toegankelijk zijn. Hiervoor is het nodig dat de investeringen in transformatie eerlijk worden gedeeld.
De uitdaging
Zinvolle projecten die in de regio de transformatie van het zorgaanbod naar de juiste zorg op de juiste plek (JZOJP) realiseren, stagneren wanneer alleen de primaire zorgverzekeraar in die regio alle kosten moet dragen en de overige zorgverzekeraars hier onvoldoende of niet aan bijdragen. In de praktijk blijken de huidige gelijkgerichte afspraken (congruent gedrag) hiervoor niet altijd voldoende basis te bieden, terwijl de beleidsregel Juiste zorg op de juiste plek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) daarvoor wel ruimte biedt.
Bovendien blijft het landelijk opschalen van succesvolle innovaties voor transformatie van zorg achter. Wanneer iedere zorgverzekeraar bij de contractering van een zorginstelling focust op een andere innovatie wordt géén van de innovaties groot en blijft de impact beperkt. Ook wordt het gezamenlijk innoveren van samenwerkende zorgaanbieders hiermee onvoldoende ondersteund.
De oplossing
Via de zorginkoop is meer kruisbestuiving gewenst tussen regio’s met betrekking tot JZOJP en innovaties. Op deze specifieke onderwerpen is meer afstemming nodig om de transformatie te versnellen.
Met betrekking tot JZOJP: De 1e en 2e zorgverzekeraar met het grootste marktaandeel in de regio moeten transformatie op instellingsniveau en transformatie in de regio realiseren. Overige zorgverzekeraars volgen de instellings-overstijgende interventies voor JZOJP (waarvan de impact aanzienlijk is) in principe op inhoud en stellen hiervoor middelen beschikbaar. Alleen op basis van zwaarwegende argumenten kunnen zorgverzekeraars van deze afspraken afwijken (vgl. ‘in principe-afspraak’ in de huisartsenzorg).
Met betrekking tot innovatie: Innovatie is cruciaal om inwoners van steeds betere zorg en ondersteuning te voorzien, maar ook om de zorg en ondersteuning steeds beter te organiseren. Concurrentie is daarbij nodig om veelbelovende initiatieven te ontwikkelen en uit te proberen. Wanneer experimenten vervolgens succesvol zijn en passen bij de meerjarige afspraken in de regio is het van belang dat zorgverzekeraars deze van elkaar overnemen zodat ze voor alle verzekerden toegankelijk worden. Het maatschappelijk belang vraagt om een combinatie van onderscheidend vermogen op innovatie in de opstartfase en afstemming in de opschalingsfase.
Overnemen succesvolle zorginnovaties
Landelijke opschaling vereist dat andere zorgverzekeraars en zorgaanbieders succesvolle zorginnovaties overnemen. Dit kan over twee assen:
- Over de as van de zorgaanbieder: de zorgaanbieder vraagt de zorgverzekeraar de zorginkoop-afspraken over de innovatie van een andere zorgverzekeraar over te nemen voor de eigen verzekerden. Op dat moment moet ook duidelijk zijn wat de impact is van de transformatie die de zorgaanbieder gaat bereiken met de opschaling van de innovatie.
- Over de as van de zorgverzekeraar: de ene zorgverzekeraar kan een succesvolle innovatie van een zorgaanbieder overnemen van de andere zorgverzekeraar door de innovatie ook bij zorgaanbieders in de eigen regio in te kopen als die past bij de behoeften in betreffende regio. Landelijke zorgverzekeraars zorgen zo voor het opschalen van innovaties over de regio’s heen.
Lees hier de verkiezingspaper van de drie zorgverzekeraars.
