Het draadloze implantaat, een soort bionisch oog, werd geplaatst in het oog van een patiënt met droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie die zeer slechtziend was. Macula-degeneratie is een verzamelnaam voor diverse aandoeningen en wordt in de volksmond ook wel de ‘gele vlek’ genoemd. Naast de droge en natte leeftijdsgebonden macula-degeneratie zijn er nog diverse andere vormen van MD.
Draadloze chip in oog
Bij droge LMD treedt er uitval van de lichtgevoelige cellen in de macula op, waardoor de gezichtsscherpte sterk achteruitgaat. Er kunnen dan problemen ontstaan met autorijden, tv-kijken, lezen of het herkennen van gezichten. Op dit moment bestaat er geen behandeling om de verminderde gezichtsscherpte door droge LMD te verbeteren en meestal wordt het zicht steeds slechter omdat het een progressieve oogaandoening is. Een geïmplanteerde draadloze chip zou hier verandering in kunnen brengen, want het is de bedoeling dat de chip de functie van lichtgevoelige cellen in het netvlies overneemt.
Unieke netvliesoperatie
De chip van 2 bij 2 millimeter werd geplaatst door netvlieschirurg en oogarts Koen Overdam. Het ging om een unieke netvliesoperatie waarbij de chip onder de macula werd geplaatst. Hierbij werd eerst het glasvocht, de gelachtige vulling van het oog, verwijderd. Vervolgens werd een opening in het netvlies naast de macula gemaakt en werd de macula voorzichtig losgemaakt van de onderliggende lagen. Hierna kon de chip onder het midden van het netvlies worden geschoven. Aan het eind van de operatie werd het oog gevuld met olie om het netvlies en de chip de eerste weken goed op hun plaats te houden en te laten hechten. Die olie werd na zes weken weer operatief verwijderd en vervolgens kreeg de patiënt een speciale bril aangemeten.
Slechtzienden weer zicht geven
Er wordt in Nederland meer onderzoek gedaan met implantaten die mensen die zeer slecht zien of blind zijn weer meer zicht te geven. Een goed ander voorbeeld, naast het recente onderzoek in Rotterdam, is recent onderzoek bij het Herseninstituut. De onderzoekers bij het Herseninstituut beschikken bijvoorbeeld over een aantal nieuwe implantaten die werken op basis van hersenstimulatie. Het implantaat van het Oogziekenhuis Rotterdam mag echter uniek worden genoemd want het is de eerste keer dat er op deze manier een draadloze chip, een soort bionisch oog, werd geplaatst in het oog van een bijna blinde patiënt. De operatie is goed verlopen en testen met de patiënt met droge maculadegeneratie verliepen vooralsnog goed.
Speciale bril
Het is de bedoeling dat de patiënt dankzij de chip in combinatie met een speciale aangepaste bril weer langzaam maar zeker bijvoorbeeld letters en woorden kan herkennen. Op de bril zit een minicamera die beelden van de omgeving vastlegt. “Deze beelden worden via een zakcomputer omgezet naar infrarood licht dat vervolgens via de bril op de chip wordt geprojecteerd. De chip geeft hierbij elektrische prikkels af aan de nog werkende zenuwcellen in het netvlies, die ze via de oogzenuw doorsturen naar de hersenen”, legt het ziekenhuis uit.
Bionisch oog
Caroline Kuip, research-orthoptist vertelt op zorg.nl: ”De patiënt wordt komende weken door ons in het Rotterdams Oogheelkundig Instituut (ROI) begeleid om zijn bril optimaal te gebruiken. Het is indrukwekkend om te zien dat hij met zijn ‘bionische oog’ centraal weer licht kan waarnemen. Na intensieve training bij ons hopen wij dat hij letters en woorden kan herkennen en zijn mobiel kan bedienen. Voor een slechtziende patiënt zoals hij is dit enorm belangrijk voor zijn zelfstandigheid en het verbetert de kwaliteit van zijn leven flink. Ik ben er trots op dat mijn collega’s en ik hieraan een bijdrage kunnen en mogen leveren.”
