Robotondersteuning van chirurgen bij operaties is nog geen gemeengoed. Proeven er mee volgen elkaar echter steeds sneller op. De da Vinci-robot is een van de meer bekende, al jarenlang ingezette chirurgie-ondersteunende robots. Maar er zijn meer robots die voor uiteenlopende doelen ontwikkeld, uitgeprobeerd of al in de praktijk ingezet worden. Het meest recente voorbeeld in Nederland is de operatie van een littekenbreuk in het Arnhemse Rijnstate ziekenhuis, met voornoemde Da Vinci robot.
Het ziekenhuis claimt als eerste ziekenhuis in Nederland patiënten met een littekenbreuk geopereerd met behulp van de operatierobot. Zo kunnen de grotere breuken ook met een kijkoperatie worden hersteld. De buik hoeft dan niet meer volledig open gesneden te worden, er zijn slechts een paar minuscule sneden in de buik nodig. De voordelen zijn evident: de buikwand wordt weer opgebouwd, patiënten hebben minder pijn en een sneller herstel. Ook komen er minder complicaties voor en kunnen patiënten sneller naar huis. Theo Aufenacker, chirurg bij Rijnstate, heeft de eerste patiënten met een littekenbreuk geopereerd met de operatierobot. “De operaties zijn heel erg goed gegaan. De geopereerde patiënten konden een dag na de operatie al zelfstandig uit bed en op de tweede dag al naar huis. Bij een reguliere operatie heeft de patiënt veel meer pijn en is er vaak twee dagen pijnstilling via een slangetje in de rug nodig. In dat geval kan de patiënt ook pas vier tot vijf dagen na de operatie naar huis.”Robot filtert trilling, spaart weefsel
De operatierobot heeft vier mechanische armen, die bediend worden door een chirurg vanuit een console. Via een driedimensionaal beeld, dat tien tot twintig keer is vergroot, verricht hij de operatie. De robot vertaalt de bewegingen van de vingers van de chirurg met enorme precisie en filtert eventuele trillingen weg. Door de smalle, flexibele armen en draaibare ‘polsgewrichtjes’ van de robot kan de chirurg gebieden bereiken waar hij bij een normale operatie of kijkoperatie minder makkelijk bijkomt. Omliggend weefsel wordt met de robot zo veel mogelijk gespaard. Niet elke littekenbreuk zorgt voor pijn en andere klachten. Als er toch geopereerd moet worden, verstevigt de chirurg de buikwand met eigen weefsel of een matje van kunststof. Kleinere breuken worden vaak met een kijkoperatie verholpen. Om grote breuken te herstellen was tot nu toe meestal een grote buikoperatie nodig. Door de operatierobot kan ook een grotere littekenbreuk met een kijkoperatie worden hersteld. In de VS is deze manier van het herstellen van littekenbreuken al langer gebruikelijk. In Nederland is Rijnstate het eerste ziekenhuis dat de operatierobot inzet bij het herstellen van littekenbreuken. Het ziekenhuis heeft twee operatierobots, die ook ingezet worden bij oncologische operaties (darmkanker, prostaatkanker, blaaskanker en nierkanker), bij baarmoederverwijderingen, verzakkingsoperaties en maagverkleiningen. https://www.youtube.com/watch?v=hDh8qwWpwiYSteeds vaker inzet robots
ICT&health bericht regelmatig over de inzet of ontwikkeling van operatierobots, waaronder een aantal van Nederlandse makelij. Enkele recente artikelen hierover zijn:- Onderzoekers van de TU Eindhoven hebben een operatierobot ontwikkeld om chirurgen het precieze werk uit handen te nemen van een gat frezen in de schedelbasis. De verwachting is dat de robot nauwkeurigere ingrepen mogelijk maakt, met kortere hersteltijd. De eerste preklinische testen met de robot vinden dit jaar al plaats bij het Radboud UMC. De eerste ingreep zou over twee tot drie jaar kunnen.
- Het Oogziekenhuis Rotterdam heeft eerder dit jaar de Nederlandse Preceyes operatierobot in gebruik genomen om patiënten preciezer en veiliger te helpen bij netvliesoperaties Ook moet de robot op termijn behandelingen mogelijk maken om aandoeningen aan het netvlies te verholpen waar nu nog geen adequate behandelingen voor zijn.
- Het Maxima Medisch Centrum (MMC) zet een robotarm in om chirurgen te ondersteunen bij kijkoperaties. Er wordt sinds 23 maart met de robotarm getraind. Het operatiehulpmiddel combineert volgens het MMC de precisievoordelen van robotchirurgie met de snelheid van een traditionele kijkoperatietechniek.
- Plastisch chirurgen van het Maastricht UMC+ hebben in september 2017 een operatie uitgevoerd met een robotsysteem van het Eindhovense Microsure om lymfoedeem bij een patiënt te verhelpen. De nu chirurgierobot is de afgelopen tien jaar ontwikkeld. Het Maastricht UMC heeft de nieuwe robot al gekocht.
