Een nieuw computerprogramma op basis van AI kan mensen met een (aankomende) depressie helpen om meer zicht te krijgen op negatieve gedachten. Het gaat om innovatief onderzoek van Franziska Burger die onlangs promoveerde op haar proefschrift ‘Supporting Electronic Mental Health for Depression with Artificial Intelligence’ aan de TU Delft.
De kersverse promovenda ontwikkelde een computerprogramma dat gedachteregistraties met natuurlijke taalverwerking analyseert en onderliggende patronen herkent. Op die manier kunnen mensen met depressieve klachten beter en sneller inzicht krijgen in negatieve gedachten. Die aanpak lijkt op de cognitieve therapie die veel psychologen in hun spreekkamer aanbieden. Burger’s wil met dit onderzoek een bijdrage leveren aan het gebruik van AI-technologie bij de ontwikkeling van software voor de preventie en behandeling van (beginnende) depressie.
Digitalisering bij GGZ
Digitalisering vindt in de GGZ inmiddels, net als de rest van de zorg, steeds sneller plaats. Zo vinden steeds meer (poliklinische) controles en gesprekken op afstand plaats, telefonisch of via beeldbellen. Zorgverzekeraar VGZ en ggz-behandelaars zagen in 2021 bijvoorbeeld dat het aantal online gevoerde therapeutische gesprekken met bijna een derde gestegen is in Nederland. Met het nieuwe computerprogramma dat dus gedachten analyseert, kunnen mensen met depressieve klachten in de toekomst zelfs mogelijk deels worden behandeld door een ‘robotpsycholoog’.
Preventie en behandeling depressie
Het analyseren van gedachten door AI is in ieder geval zonder meer een interessante en innovatieve behandeloptie. Burger vertelt: “Onze gedachten zijn bepalend voor hoe we ons voelen en gedragen. Inzicht krijgen in bepaalde gedachtegangen is een belangrijk onderdeel bij de preventie en behandeling van depressie. Ik heb onderzocht hoe AI mensen met symptomen van depressie kan ondersteunen. Hiermee krijgen mensen met depressieve klachten beter en sneller inzicht in de negatieve gedachten.”
Computerprogramma helpt bij depressie
Het onderzoek laat zien dat AI heel goed kerngedachtes van depressieve mensen kan identificeren, zoals ‘ik ben niet competent’ of ‘ik ben niet geliefd’. De AI werd getraind om achterliggende gedachten van gestructureerde, korte teksten te herkennen. Denk bijvoorbeeld aan de combinatie ‘ik ben niet geliefd’ bij de kerngedachte ‘mijn vriend mag mij niet omdat hij mij negeert wanneer ik enthousiast naar hem zwaai’. Inzicht in deze niet helpende gedachtes is een eerste stap bij cognitieve therapie. Pas wanneer iemand ze herkent, kunnen ze eventueel worden vervangen voor meer gezonde gedachten. Helaas kunnen depressieve mensen deze niet helpende gedachtes vaak slecht identificeren, maar AI zou daar dus bij kunnen gaan ondersteunen.
Interactieve computersystemen
Volgens de onderzoeker zijn de mogelijkheden van AI groot voor het ondersteunen van mensen met psychische problemen. “Toch is de interactiviteit tussen gebruiker en computersystemen voor depressiebehandelingen tot op heden beperkt. Franziska Burger: “Als persoon wil je dat het systeem je inhoudelijk begrijpt. Met ons onderzoek hebben wij nu een stap in die richting gezet. Wij zagen dat mensen heel goed in staat waren hun kerngedachtes te achterhalen met een slim chatprogramma“.
