RVO heeft een nieuw loket waar kennisinstellingen terecht kunnen met vragen over kennisveiligheid en internationale veiligheid. Tevens zijn er plannen bij RVO om een soortgelijk loket te openen voor innovatieve bedrijven, waarvan er in de gezondheidszorg veel zijn. Vragen omtrent kennisveiligheid, cybersecurity maar ook ethische vragen omtrent internationale samenwerking zijn actueler dan ooit vanwege recente ontwikkelingen in China en Rusland.
Verborgen internationale beïnvloeding
Wetenschappelijke samenwerking met andere landen kan tal van vragen oproepen. Is er bijvoorbeeld een risico bij internationale samenwerking voor ongewenste overdracht of diefstal van kennis, is er misschien sprake van verborgen beïnvloeding of kleven er ethische aspecten aan een internationale samenwerking.
Wanneer een kennisinstelling met dit soort vragen worstelt, kunnen deze worden gesteld aan het loket Kennisveiligheid en worden organisaties vervolgens geholpen met expertise en advies teneinde weloverwogen beslissingen te kunnen nemen. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) is binnen dit loket het eerste aanspreekpunt. Indien nodig kan de vraag van een kennisinstelling worden afgestemd met betrokken ministeries.
Voorkom aantasting academische vrijheid
Met kennisveiligheid wordt het voorkomen van ongewenste overdracht van kennis en technologie bedoeld. Het gaat dan bijvoorbeeld om hacking of dreigen met ransomware en alle andere acties die negatieve gevolgen hebben voor onze nationale veiligheid en de Nederlandse innovatiekracht. Ook gaat het om verborgen beïnvloedings- en inmengingsactiviteiten van de lokale overheden (“foreign interference”) in het hoger onderwijs en de wetenschap. Zulke beïnvloeding kan leiden tot vormen van (zelf)censuur met als resultaat een aantasting van de academische vrijheid.
Internationale samenwerking & risico’s
Tevens draait kennisveiligheid om ethische kwesties die te maken hebben met de samenwerking met personen en instellingen uit landen waar grondrechten niet worden gerespecteerd. Onderzoekers van een instelling lopen dan het risico betrokken te raken bij de ontwikkeling van technologie die in deze landen wordt ingezet voor de onderdrukking van eigen burgers.
Oorlog Rusland Oekraïne
De oorlog tussen Rusland en Oekraïne vormt een voorbeeld van nieuwe risico’s voor digitale aanvallen op de Nederlandse zorgsector. Internationale samenwerking tussen kennisinstellingen moet dus scherp in de gaten gehouden worden. Volgens het expertisecentrum voor de zorg (Z-CERT) zijn er op dit moment geen aanwijzingen voor een toename van digitale aanvallen die te maken hebben met de oorlog. Toch blijft het belangrijk om hier op voorbereid te zijn en Z-CERT houdt de ontwikkelingen scherp in de gaten.
