UMCG, Martini Ziekenhuis, Treant Zorggroep en Pathologie Friesland hebben de coöperatie Pathologie Netwerk Noord-Nederland (PNNN) opgericht. In PNNN wordt alle gespecialiseerde expertise op het gebied van klinische pathologie gebundeld. Zo moeten patiënten in Noord-Nederland kunnen rekenen op een snelle diagnose van hoge kwaliteit. De vier betrokken partijen laten verder weten dat ze samen gaan investeren in digitalisering van pathologie.
De leden van coöperatie PNNN verzorgen de pathologie-diagnostiek voor huisartsen en ziekenhuizen in Groningen, Drenthe, Friesland en een deel van de Noordoostpolder. Zij verrichten samen ruim 200.000 onderzoeken per jaar, waaronder ook de verschillende bevolkingsonderzoeken. Er werken gezamenlijk circa 275 medewerkers waarvan 45 specialisten (klinisch pathologen en klinisch moleculair biologen) in de pathologie.
Een exacte diagnose is voor een patiënt van groot belang, omdat behandeling van een ziekte daar voor een groot deel op is gebaseerd. Klinische pathologie is het medisch specialisme dat diagnostiek verzorgt met name op het gebied van oncologie, chronische ziekten en transplantatiegeneeskunde, door weefsel en cellen te onderzoeken.
Digitale pathologie
De belangrijkste innovatie van de afgelopen jaren in het vakgebied is de ontwikkeling van digitale pathologie. Daarmee kunnen de organisaties of afdelingen van ziekenhuizen de digitale diagnostische beelden van onderzoeksmateriaal uitwisselen via een beveiligd systeem. Zo kunnen de pathologen en andere direct betrokkenen elkaar snel consulteren en gebruik maken van elkaars expertise en specialisme.
Voor uitwisseling van digitalisering is ook het platform PIE (Pathology Image Exchange) opgericht. Het doel van het platform is het digitaal beschikbaar stellen van beelden en verslagen voor consultaties, revisies en expertpanels. Dit moet een snellere en kwalitatief hoge diagnose door de juiste expert mogelijk maken, onafhankelijk van tijd en plaats.
Betere, snellere diagnostiek
Zo leidt digitale pathologie volgens de oprichters van PNNN niet alleen tot betere, maar ook tot snellere diagnostiek, omdat de digitale werkprocessen sneller zijn dan de huidige. Patiënten weten daardoor eerder wat hun diagnose is en er kan sneller een behandeling worden ingezet. Samenwerking op dit gebied en investeringen in verdere digitalisering moeten daartoe bijdragen, aldus een persbericht van de organisaties.
De afdeling pathologie van het UMCG voerde onlangs nog verdere digitalisering door van de processen met behulp van twee nieuwe coupescanners. Dat moet gedetailleerde beeld van weefsel mogelijk maken, evenals grootschaliger vormen van pathologisch onderzoek. De pathologen van Treant gebruiken ook dergelijke scanners, zo laat de zorggroep weten.
Met de speciale scanners kunnen de pathologen van Treant Zorggroep de flinterdunne plakjes weefsel op hun beeldscherm bekijken. Dat vergroot de kwaliteit én in bepaalde gevallen zelfs de snelheid van het stellen van een diagnose. “Digitale pathologie vergroot de kwaliteit én efficiency van onze diagnostiek. Zowel binnen de muren van Treant als daarbuiten”, vertelt patholoog Cindy Niedlich in een nieuwsbericht van Treant.
Overleg binnen PNNN
Bij complexe diagnostiek kunnen de pathologen nu eenvoudig overleggen met hun collega’s binnen het Pathologie Netwerk Noord-Nederland (PNNN). Niedlich: “We hoeven niet eerst glaasjes met weefsel via de post te versturen en dat scheelt veel tijd. Die tijdwinst resulteert in een snellere diagnose.” Ook de andere nadelen van de traditionele verzendmethode (zoals mogelijke breuk en vermissing) behoren tot het verleden.
Een ander voordeel is dat de pathologen hun werk voortaan ook buiten het laboratorium kunnen uitvoeren. Niedlich hierover: “ ‘Zo nodig kan ik – als er écht haast bij is – op een vrije dag of in het weekend aanvullende kleuringen beoordelen." Naast een basiskleuring voor de eerste beoordeling is het soms nodig om aanvullende kleuringen te doen voor de definitieve diagnose. Bijvoorbeeld om uitspraak te doen of een tumor wel of niet gaat reageren op specifieke medicijnen. "Die kleuringen hoeven dan niet te wachten totdat ik weer terug op mijn werkplek ben. Hoe eerder de diagnose helder is, hoe eerder de behandeling kan starten. Dat is in het belang van de patiënt.”
Direct zichtbaar
Verder kunnen de digitale beelden elektronisch worden gearchiveerd en opgevraagd voor overleg-, opleidings- en onderzoeksdoeleinden. Ook is het mogelijk de beelden te koppelen aan het pathologieverslag, waardoor in een oogopslag zichtbaar is om welke afwijking het gaat zonder dat je opnieuw in het archief op zoek moet gaan naar de coupes.
Digitalisering maakt het daarnaast mogelijk om algoritmes te ontwikkelen die pathologen ondersteunen bij hun analyses. De computer kan dan bijvoorbeeld lymfeklieren beoordelen op aanwezigheid van minuscule uitzaaiingen of berekenen hoe hard een tumor groeit. “Dit zijn complexe en tijdrovende taken die de computer kan overnemen van de patholoog. Dat resulteert in nauwkeuriger diagnostiek en meer maatwerk in de behandeling”, benadrukt Niedlich. “Door deze ontwikkelingen verwacht ik dat de patholoog een nog belangrijkere rol zal krijgen in het multidisciplinair overleg met andere specialisten.”
