De verspreiding van nep- en fake nieuws op social media platforms zoals facebook, Instagram en Twitter is niet nieuw. Daarom is het goed om te zien dat dezelfde social media platforms, mede aangespoord vanuit de Europese Commissie, actie ondernemen tegen de verspreiding van desinformatie over COVID-19 vaccins in het bijzonder en het vergroten van de transparantie rondom de maatregelen die genomen worden om fake- en nepnieuws over COVID19 in het algemeen tegen te gaan.
Deze maand sprak EU-vicevoorzitter Jourová met diverse online platforms. Tijdens die gesprekken werd de urgentie benadrukt van het aanpakken van desinformatie over COVID-19 vaccins. “De online (social media) platforms spelen een grote rol in ons publieke debat en moeten substantiële maatregelen nemen om schadelijke en gevaarlijke desinformatie te voorkomen, zowel in binnen- als buitenland. We leven in een wereldwijde noodsituatie op het gebied van gezondheid en informatie kan levens redden. We kunnen alleen slagen door onze krachten te bundelen”, aldus Jourová.
COVD-19 desinformatie aanpakken
Deze week zijn de rapporten in het kader van het EU-programma “Tackling COVID-19 disinformation - Getting the facts right” gepubliceerd. Hierin worden de acties benoemd die de online, social media, platforms de afgelopen periode genomen hebben om de verspreiding van desinformatie rondom COVID-19 tegen te gaan.
Bij de start van het programma hebben de betreffende platforms een zogenoemde 'Code of Practice' ondertekend om zich te conformeren aan de strijd tegen desinformatie. De EU-commissie benadrukte tijdens de gesprekken van deze maand het verzoek aan de platforms om de naleving van die code te verlengen tot minimaal juni 2021.
Genomen maatregelen
De nu gepubliceerde rapporten bevatten updates over de maatregelen die de platforms in januari 2021 hebben genomen om desinformatie rondom COVID-19-vaccins te bestrijden, wat essentieel is om ervoor te zorgen dat de vaccinatiecampagnes van de lidstaten niet ondermijnd worden door valse of misleidende informatie.
De verschillende platforms benoemen in de rapporten ook zaken als aanpassingen in hun beleid. Denk daarbij aan het labelen, beschrijven en verwijderen van valse claims en ongefundeerde geruchten over COVID-19-vaccins. Daarnaast hebben ze ook nieuwe instrumenten ingevoerd om gezaghebbende informatie over vaccins op een hoger niveau te brengen, bijvoorbeeld bijgewerkte informatiepanels waarmee EU-burgers tijdige en nauwkeurige informatie kunnen krijgen over de inzet en beschikbaarheid van vaccins.
Effect van de maatregelen
Op verzoek van de EU-Commissie zijn sommige ondertekenaars begonnen met het verstrekken van nauwkeurigere gegevens over de impact van hun beleid, bv. door gegevens te verstrekken over gebruikersinteractie met hun COVID-19-informatiepanels en over aanvullende maatregelen die zijn genomen om de samenwerking met onderzoekers te verbeteren. De EU juicht deze ontwikkelingen toe, aangezien dergelijke gegevens cruciaal zijn om meer inzicht te krijgen in de effectiviteit van de ondernomen acties.
Een greep uit de maatregelen die enkele online en social media platforms genomen hebben:
- Twitter verwijdert de meest schadelijke misleidende informatie en labelt Tweets die mogelijk misleidende informatie over vaccins bevatten.
- TikTok heeft kwantitatieve gegevens verstrekt over het nieuwe vaccinlabel dat in december werd uitgerold voor alle video's met woorden of hashtags die betrekking hebben op COVID-19-vaccins. De tag is toegepast op 5087 video's in de EU, waarvan 996 in Italië, 1179 in Frankrijk, 119 in Spanje en 273 in Duitsland.
- Google breidde zijn Google Search-functie uit, die informatie en een lijst met geautoriseerde vaccins biedt als reactie op gerelateerde zoekopdrachten in 23 EU-lidstaten. Ook kondigde Google op 12 januari de lancering aan van een nieuw COVID-19 open fonds voor het tegengaan van misinformatie van $ 3 miljoen, dat zich zal richten op projecten die tot doel hebben het publiek van feitencontroles te vergroten.
- Microsoft was mede-sponsor van de # VaxFacts-campagne die NewsGuard op 3 februari lanceerde om hoaxes over COVID-19-vaccins en andere verkeerde informatie over de gezondheidszorg tegen te gaan.
