Binnen de context van toenemende druk op de mentale en fysieke gezondheidszorg, onderzoeken wetenschappers steeds vaker technologische oplossingen die gepersonaliseerde, laagdrempelige en snelle diagnostiek mogelijk maken. Onderzoekers van de Universiteit van Cincinnati ontwikkelden onlangs een geavanceerde “lab-on-a-chip” technologie waarmee stresshormonen zoals cortisol en DHEA via speeksel kunnen worden gemeten. Deze innovatieve point-of-care test biedt zorgverleners objectieve data om stressgerelateerde aandoeningen zoals depressie en angst vroegtijdig te signaleren.
De technologie maakt gebruik van een compact, draagbaar apparaat waarin een patiënt eenvoudig een speekselmonster kan plaatsen. Binnen enkele minuten worden de gegevens via een reader verzonden naar een smartphone of ander mobiel device. Hiermee wordt diagnostiek die normaliter dagen in beslag neemt, teruggebracht tot enkele minuten – volledig non-invasief en geschikt voor thuisgebruik. Dit maakt het systeem bij uitstek geschikt voor toepassing in de geestelijke gezondheidszorg, waar tijdige interventie cruciaal is.
Biomedische metingen
De test combineert psychometrische evaluaties – zoals vragenlijsten – met biomedische metingen van cortisol en DHEA. Dit biedt een waardevolle aanvulling op bestaande screeningsmethoden, die vaak afhankelijk zijn van de zelfrapportage van patiënten. Volgens de onderzoekers kan dit type objectieve biomarkeranalyse een waardevolle rol spelen in het identificeren van patiënten die anders mogelijk onder de radar blijven, bijvoorbeeld door een gebrekkig ziekte-inzicht of sociaal stigma.
Het onderzoek werd gepubliceerd in diverse vakbladen en benadrukt ook de bredere toepasbaarheid van de technologie. Naast stressdiagnostiek onderzochten de wetenschappers ook het gebruik van de chip voor het meten van troponine, een eiwit dat vrijkomt bij hartschade. Door troponinewaarden snel en betrouwbaar te meten met slechts een druppel bloed, kunnen patiënten na een hartinfarct proactief worden gevolgd – een essentiële stap in het voorkomen van nieuwe cardiovasculaire incidenten.
Breder inzetbaar
De technologie is daarmee breder inzetbaar binnen de eerstelijnszorg en spoedeisende hulp, en vormt een waardevolle schakel in de ontwikkeling van hybride zorgmodellen waarin digitale hulpmiddelen een centrale rol spelen. De onderzoekers benadrukken dat samenwerking met klinisch psychiaters en verdere validatie via trials nodig is voor grootschalige implementatie. Toch is de verwachting dat deze nieuwe generatie draagbare diagnostiek bijdraagt aan snellere zorg, betere uitkomsten en meer regie voor de patiënt.
Thuistests
Vorig jaar werd een test waarmee kankerpatiënten zelf thuis hun bloed kunnen controleren goedgekeurd in het VK. Dankzij die thuistest hoeven deze patiënten minder vaak naar het ziekenhuis te reizen. Het apparaat, ongeveer zo groot als een kleine printer, vereist slechts een pijnloze vingerprik en stuurt de resultaten direct naar het ziekenhuis. De thuistest biedt niet alleen voordelen voor patiënten, zoals minder fysieke en mentale belasting, maar kan ook de efficiëntie in ziekenhuizen verhogen door de behoefte aan bemande bloedafnamecentra te verminderen.
In 2023 schreven wij over een eenvoudig te gebruiken thuistest die effectief bleek te zijn voor het vroegtijdig opsporen van nierschade. Die test detecteert eiwit in urine, een indicator van nierschade die vaak ongemerkt blijft tot ernstige symptomen optreden. Vroege opsporing maakt tijdige interventie mogelijk, vaak met leefstijlaanpassingen en medicatie, om progressie naar nierfalen en hart- en vaatziekten te voorkomen.
