Met de formatie van een nieuw kabinet in zicht, reikte een brede coalitie van zorgpartijen, vandaag de Agenda voor de Zorg 2017 uit. Voorzitter Alexander Rinnooy Kan gaf in een persconferentie de visie van de zestien organisaties die patiënten, cliënten, ouderen, zorgaanbieders, publieke gezondheidsdiensten en zorgverzekeraars vertegenwoordigen. Het is de tweede keer dat de zorgpartijen een gezamenlijke agenda opstellen. In 2012 vormde de agenda een belangrijke basis voor het kabinetsbeleid. De opstellers hopen dat ook deze keer de agenda een leidraad vormt van het beleid van de komende jaren.
De coalitie van partijen in de zorg stellen in de Agenda voor de zorg 2017 een aantal thema’s en een verlanglijst op voor de komende jaren. Eén van de belangrijkste thema’s die ten grondslag ligt aan de agenda, is dat zorg zich moet richten op gedrag en gezondheid. Volgens de opstellers is gezondheid niet alleen de afwezigheid van ziekte. Gezondheid gaat ook over het kunnen aanpassen van en regie kunnen voeren over het eigen leven. Het gaat om de omslag van ‘zorg en ziekte’ naar ‘gedrag en gezondheid’. De inzet op preventie en zelfmanagement verdient dan ook meer aandacht. E-health speelt hierbij een belangrijke rol.Een tweede thema is pluriformiteit. Opvallend is de wens om bij de beste optie voor behandeling (of niet-behandelen) niet alleen het wetenschappelijk bewijs te laten tellen, maar ook de wensen van de zorgvrager. De keuze wordt dan gemaakt door de zorgprofessional en patiënt samen. Volgens de coalitie betekent dit voor financiering dat er ruimte moet komen voor gedifferentieerde arrangementen. Experimenten binnen besturing en inrichting moeten niet uit de weg worden gegaan, men moet willen leren fouten en ruimte bieden voor inspraak en invloed van patiënten. Hoe dat vorm moet krijgen, is niet verder uitgewerkt.
Het derde thema dat de coalitie ziet, is gedeelde verantwoordelijkheid. ‘Zorg verschuift van verantwoordelijkheden overnemen naar verantwoordelijkheden laten nemen; van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’ ‘, aldus de agenda. De patiënt/cliënt/burger moet dus meer verantwoordelijkheden, maar ook mogelijkheden krijgen om zelf zijn zorg vorm te geven. Ook hiervoor is e-health onontbeerlijk.
Het laatste thema dat de agenda noemt, is verbondenheid. Er spreekt een duidelijke wil door in de agenda om samen op te trekken en de huidige zorgstelsels intact te laten. Alle stakeholders, waaronder patiënten, zorgverleners, zorgaanbieders en zorginkopers moeten hun rol kunnen vervullen in de huidige zorgstelsels van Wpg, Jeugdwet, Zvw, Wlz, Wmo en forensische zorg. Partijen vinden verdere verbetering van de huidige stelsels onderling en aansluiting tussen de stelsels wel een belangrijke uitdaging voor de komende periode.
Het verlanglijstje
Om de zorg ‘toegankelijk, betaalbaar, solidair en kwalitatief hoogstaand te houden’, zetten de zorgpartijen onder het motto ‘investeren in vernieuwende zorg’ een aantal punten voor de komende kabinetsperiode op het verlanglijstje:- Een actieve betrokkenheid van patiënten, met eigen regie en keuzemogelijkheden. Om dit voor elkaar te krijgen moet de zorg transparanter worden en er meer en betere voorlichting komen over mogelijkheden die patiënten hiervoor hebben.
- Preventie. Naast genezing moet sterk worden ingezet op het voorkomen van zorg en op vroegtijdige interventie om zwaardere zorg te voorkomen.
- Het sluiten van convenanten met een inhoudelijke agenda (bijv. over substitutie of met betrekking tot kwetsbare ouderen) en realistische financiële kaders.
- Een gezamenlijke innovatieagenda voor slimme en grootschalige inzet van technologische, sociale innovaties en innovaties op het gebied van preventie, met afspraken over standaardisering, connectiviteit en omgang met data/privacy. Daar hoort het ondersteunen van patiënten en zorgverleners bij om van deze mogelijkheden gebruik te (leren) maken. ‘Ook een eHealth snelweg voor digitale zorg is van groot belang zodat op een laagdrempelige manier zorg onafhankelijk van tijd en plaats kan plaatsvinden’, staat te lezen in de agenda.
- Een gezamenlijke investering in voldoende gekwalificeerd personeel.
- Een stabiele bekostiging en financiering van zorg, met ruimte voor maatwerk. De coalitie spreekt over ‘patiënt-volgende bekostiging waar dat mogelijk is en verdere experimenten met innovatieve contractvormen op basis van uitkomsten en populatie’. Budgetten moeten flexibel zijn, zodat ‘kostenbeheersing en keuzevrijheid zoveel mogelijk samengaan’. Belangrijk is dat de zorgpartijen de huidige betalingsproblematiek willen aanpakken: ‘Een andere vormgeving van eigen betalingen in de Zvw, Wlz en Wmo moet voorkomen dat mensen de zorg niet meer kunnen betalen door stapeling van eigen bijdragen.’
- Een ambitieuze agenda om deregulering voort te zetten, waarin principes leidend zijn in plaats van regels en procedures. Ook moeten onnodige administratieve lasten worden teruggedrongen.
Ruimte voor e-health
E-health maakt dus integraal onderdeel uit van de agenda. De zorgpartijen vragen hierbij aandacht voor investeringen in het ‘afbouwen van stenen’ en verruiming van de mogelijkheden voor ander gebruik (verhuur) of het afstoten van vastgoed. Ook zijn er investeringen nodig in de opbouw van benodigde infrastructuur voor het opzetten van zorgketens en –netwerken, investeringen in de verplichte standaardisatie van data-uitwisseling en investeringen in hoogwaardige technologie, met name om mensen (langer) thuis te laten wonen.Tenslotte vragen de zorgpartijen om facilitering van innovatie in een meerjarenperspectief en het snel opschalen van succesvolle innovaties.
Privacy
De mededingings- en privacywetgeving moet zodanig worden toegepast, dat deze ten dienste staat van samenwerking tussen zorgpartijen en het realiseren van de ambities en niet onnodig belemmert. De coalitie wil ook bindende landelijke afspraken over standaarden in ICT-systemen ten behoeve van zorgbrede data-uitwisseling, waaronder de standaarden uit het ISD-programma in de Wmo en de Jeugdwet. Er wordt zelfs gerept van verplichtstelling om dit voor elkaar te krijgen.Snelweg voor digitale zorg
Met een 'snelweg voor digitale zorg’, opgesteld door een Implementatiegroep’ moet data sneller, beter en veiliger aan elkaar geknoopt worden. Daarnaast moet een campagne zorgen voor het vergroten van bewustwording, het vergroten van kennis- en vaardigheden. De coalitie spreekt ook van een verplichtstelling vanuit de overheid om zorgaanbieders en ICT-leveranciers zich te laten conformeren aan ‘de door het zorgveld vast te stellen afspraken over noodzakelijke standaarden en identificatie met oog op vermindering van administratieve lasten.’Tenslotte moeten ICT-systemen die in Nederland (indirect) met publiek geld betaald zijn, verplicht open koppelvlakken hebben. De data uit deze ICT-systemen kosteloos beschikbaar zijn voor tenminste de patiënt en voor het gebruik op de ‘snelweg digitale zorg’.
