Het onderzoeksteam van prof. dr. Fijs van Leeuwen van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft een NWO-subsidie van 1.328.429 euro gekregen voor medische technologie die een chirurgische robot tumorweefsel kan laten ‘voelen’. Daardoor zal een robot tijdens een prostaatkankeroperatie ‘voelen’ of weefsel gezond of ziek is. Het team gaat robotinstrumenten ontwikkelen die de moleculaire samenstelling van prostaatkanker kan detecteren, zodat ingrepen in de toekomst preciezer uitgevoerd kunnen worden.
Robot-geassisteerde prostaatkankerchirurgie is een standaard vorm van urologische zorg. Chirurgen worden tijdens deze operaties vaak geconfronteerd met de uitdagende taak om ziek van gezond weefstel te onderscheiden. “Tijdens robotchirurgie is zicht nu het enige zintuig waar een chirurg op kan vertrouwen. Maar alleen grote en oppervlakkige tumoren zijn goed zichtbaar”, vertelt Van Leeuwen.
In het onderzoek ‘Steerable robotic and laparoscopic instruments that can ‘sense’ the molecular signature of prostate cancer tissue’ (SurgiSense) worden robotische- en laparoscopische instrumenten die de uroloog gebruikt zo aangepast dat ze direct een specifiek alarm signaal geven wanneer ze tumorweefsel vastpakken. Dit levert een aantal voordelen op. Een uroloog kan tijdens de operatie bijvoorbeeld beter inzicht krijgen in de weefselsamenstelling.
Voordelen robotchirurgie
Mensen gebruiken meerdere zintuigen tegelijk om de eigen omgeving accuraat in te kunnen schatten. “We willen de robot en daarmee de chirurgen, naast het zien daarom ook laten ‘voelen. Hierdoor zullen ook diepere liggende en kleinere tumoren herkenbaar worden voor de chirurg. Daarmee zal de kans op terugkeer van de ziekte (en bijwerkingen) na chirurgie afnemen”, legt Van Leeuwen uit. Robotchirurgie biedt tal van voordelen, zo bleek uit onderzoek dat operaties met robots zorgen voor 52 procent minder heropnames, maar ook dat geopereerde patiënten eerder naar huis kunnen.
Medische technologie in het LUMC
In samenwerking met Design & Prototyping, een onderdeel van de afdeling Medische Technologie in het LUMC, wordt het technische ontwikkelwerk van de robotinstrumenten uitgevoerd. “De manier waarop we prototypen gaan evalueren lijkt erg op de manier waarop verbeteringen in topsport zoals de Formule-1 worden doorgevoerd. We gaan precies in kaart brengen wat het ontwerp voor invloed heeft op het handelen van de chirurg. Aan de hand hiervan zullen we de ontwerpen verder verfijnen, zodat de technologische vooruitgang direct vertaald wordt naar prestatieverbetering bij de chirurg. Deze manier van werken noemen we ook wel intelligent design.”
Binnen dit project werken, behalve het LUMC, ook andere partners mee: Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, Technische Universiteit Delft, Amsterdam UMC, Leidse Instrumentmakers School (LiS), Prostaatkankernetwerk Nederland, de Technische Universität München, European association of urology, Orsi Academy, DEAM, Demcon, SurgicEye Gmbh, Crystal Photonics, en Intuitive Inc.
KIC-call: Sleuteltechnologieën
De subsidie voor SurgiSense is afkomstig uit de KIC-call: ‘Sleuteltechnologieën voor minimaal invasieve interventies in de zorg’. Zes onderzoeksprojecten zijn binnen de call toegewezen die allemaal bijdragen aan het ontwikkelen van slimme medische technologie die minimaal invasieve interventies mogelijk maakt. Behandelingen en middelen die zo min mogelijk impact hebben op de patiënt. Voor de toegekende projecten is in totaal negen miljoen euro beschikbaar, waarvan NWO 6,3 miljoen euro financiert en partners 2,7 miljoen.
