Francesca Toso, universitair docent Human Centered Design in de HCD Groep aan de Universiteit Twente, onderzoekt of technologie voor mensen en naasten bij dementie een rol kan spelen in de ondersteuning van de acceptatie, de voorbereiding op de dood en de rouwverwerking. Het TechMed Centrum van de universiteit speelt in haar onderzoek een belangrijke faciliterende rol, zo valt te lezen in de komende editie van ICT&health.
Het aantal mensen met dementie neemt toe, terwijl het aantal mensen dat hen en hun naasten zorg kan verlenen juist daalt. En dat in een tijd waarin het overheidsbeleid erop gericht is dat mensen ook bij toenemende kwetsbaarheid zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Dit betekent volgens Toso dat de zorg voor de mensen met dementie steeds meer de taak voor de naasten wordt.
“Die kunnen niet altijd goed omgaan met wat erop hen afkomt”, aldus Toso in ICT&health 3. “Dat vraagt om goede toegang tot informatie en ondersteuning in het beslissingsproces, maar ook om onderzoek naar wat technologie kan betekenen om zowel de persoon met dementie zelf als diens naasten in dit proces te ondersteunen.”
Menselijke interactie
Technologie kan mogelijkheden bieden om menselijke interactie te faciliteren. Om ondersteuning te bieden dus, in acceptatie van de diagnose en het identiteitsverlies en om de invloed te kanaliseren die het proces van dementie heeft op het maatschappelijk functioneren van de persoon zelf en de naasten.
Belangrijk hierbij is aan te sluiten op de technologische toepassingen waarmee mensen zelf al ervaring hebben, stelt Toso. Smartphones en ChatGPT zijn voor veel mensen vrij eenvoudig te gebruiken, ook als ze geen verstand hebben van large language models.”
Volgende stappen
Toso werkt aan een aantal voorstellen, voortvloeiend uit een recent gehouden Dementie Lab Conference, voor de volgende stappen in haar onderzoek. Daarvoor zoekt zij ook financiering. “Het feit dat ons onderzoek zich niet alleen in de thuissituatie van mensen kan afspelen maar ook in verpleeghuizen, maakt wellicht participatie van die laatste partij interessant. Dat is het wellicht ook voor partijen die mensen rouwbegeleiding bieden. En natuurlijk voor bedrijven die technologie ontwikkelen die ondersteuning kan bieden bij langer thuis blijven wonen. Technologieën die een cognitieve stimulans bieden bijvoorbeeld, of die helpen gedeelde herinneringen op te bouwen.”
Als het tot praktische toepassing van technologieën komt, is een belangrijke te beantwoorden vraag hoe moet worden omgegaan met de data die daaruit worden gegenereerd. “Het gaat niet om medische technologie”, zegt Toso hierover, “dat geeft wat meer vrijheid. Maar implementatie zal hoe dan ook tijd vergen. Niet iedereen is direct bereid nieuwe technologie te gebruiken, of in staat om die te begrijpen. Ook het design ervan is dus belangrijk.”
Lees het hele artikel in ICT&health 3, die op 13 juni verschijnt.
