In het Antoni van Leeuwenhoek is onlangs met succes de eerste operatie uitgevoerd waarbij bij een patiënt een 3D-geprinte titanium onderkaak geplaatst is. De prothese was op maat gemaakt met behulp van 3D MRI en CT-scans van de patiënt. De afgelopen vier jaar deed het ziekenhuis, samen met Mobius 3D Technology (M3DT), uitgebreid onderzoek naar de mogelijkheid om 3D-geprinte titanium implantaten te ontwikkelen en in te zetten.
De nieuwe technologie, waarbij de 3D printer een centrale rol speelt, betekent een doorbraak voor de reconstructie van het aangezicht van patiënten bij wie tumoren in of rond de hoofd of hals operatief verwijderd zijn. Voor die reconstructie werd tot nu vooral gebruik gemaakt van bot uit een ander deel van het lichaam, bijvoorbeeld kuit of scheenbeen.
Helaas is die methode niet feilloos omdat het nogal eens wil gebeuren dat de botprotheses breken of losraken, met alle gevolgen van dien. In de praktijk krijgt ruim twee derde (ca. 40%) van de patiënten hiermee te maken.
Prothese uit 3D printer
Wanneer gebruik gemaakt wordt van een titanium prothese, dan is het probleem van breken verleden tijd. Titanium is een heel stuk sterker en dankzij een betere bevestigingstechniek worden de krachten optimaal verdeeld. Dankzij het onderzoek en de samenwerking tussen het Antoni van Leeuwenhoek en M3DT is deze technologie nu nog toegankelijker geworden.
De mogelijkheid om een titanium implantaat in 3D te ontwerpen en printen zorgt ervoor dat chirurgen nu kunnen beschikken over de meest moderne reconstructie-methode. Voor de patiënt betekent het dat er geen bot meer uit een ander deel van het lichaam meer nodig is. Daarmee wordt de ingreep voor de reconstructie een stuk minder invasie.
Met behulp van MRI en CT scans in 3D kan de prothese letterlijk tot op de honderdste millimeter nauwkeurig ontworpen én geprint worden. Omdat bij het ontwerp gekozen wordt voor een zogenoemde maasstructuur, is de 3D-prothese niet alleen uiterst sterk, maar heeft hij ook hetzelfde gewicht als het oorspronkelijke bot. Overigens wordt niet alleen het implantaat volledig afgestemd op de patiënt. Ook het chirurgische gereedschap wordt per patiënt, specifiek voor de situatie, aangepast.
3D innovatie binnen de zorg
De meerwaarde van 3D printtechnologie voor reconstructieve chirurgie wordt al enkele jaren, en met succes, onderzocht. Het wordt onder andere al toegepast om complexe botbreuken beter te laten genezen. Daarnaast wordt ook al geëxperimenteerd met het 3D printen met levend weefsel als 'inkt'.
In 2018 startte het Amsterdam UMC een langjarig onderzoek naar het printen van gezichtsprotheses. Op dit moment is het inzetten van 3D-geprinte titanium implantaten zoals dat nu met succes door het Antoni van Leeuwenhoek gedaan is, nog niet breed toepasbaar. De verwachting is dat dit nog tot 2023 of 2024 zal duren.
