Twee onderzoeksprojecten omtrent dementie zijn binnen de KIC-call ‘Leven met Dementie’ gehonoreerd. Het gaat om ‘Quality of Life by use of Enabling AI in Dementia’ (QoLEAD) van professor Pijnenburg en ‘Young onset dementia: mechanisms of selective vulnerability and their contribution to disease presentation’ van professor IJsselsteijn. Beide onderzoeken zijn interdisciplinair en worden verbonden met het thema kunstmatige intelligentie. Het doel is om de kwaliteit van leven van mensen met dementie met 25 procent te verbeteren.
Samenwerkende onderzoekers, bedrijven en maatschappelijke organisaties gaan binnen de projecten in de vorm van consortia onderzoek doen. Het doel: 25 procent verbetering van de kwaliteit van leven van mensen met dementie. De twee gehonoreerde projecten ontvangen samen 5,25 miljoen en maatschappelijke en private partners dragen ook nog 936.000 euro bij.
Binnen de hoofdlijn MISSIE van het Kennis- en innovatieconvenant (KIC) 2020-2023 ontwikkelt NWO jaarlijks een aantal grote thematische programma’s met een omvang van tussen de 5 en 15 miljoen euro. Dit zijn de zogeheten missiegedreven programma’s. Onderzoekers dienen voorstellen in voor samenwerkingsprojecten met een budget van 750.000 tot 4 miljoen euro per voorstel. Binnen de KIC-call ‘Leven met Dementie’ zijn nu honoreringen toegekend aan twee onderzoeksprojecten.
Interdisciplinair onderzoek dementie
De twee projecten richten zich op twee interdisciplinaire onderzoekslijnen waar verbinding wordt gemaakt met de sleuteltechnologie Artificial Intelligence (AI). De eerste onderzoekslijn is van professor Pijnenburg en betreft ‘mechanistisch onderzoek’ dat uitmondt in kwalitatief hoogwaardige vroegdiagnostiek, prognostiek en interventies. De tweede onderzoekslijn van professor Ijsselsteijn betreft onderzoek naar psychosociale interventies. Dit is gericht op gepersonaliseerd (zelf)management en op bruikbare technologie voor patiënten en hun zorgverleners.
Kracht van AI
Professor Pijnenburg van Amsterdam UMC over het eerste project: “Technologische innovaties zijn dringend nodig om de kwaliteit van leven bij dementie te verbeteren. Bestaande technologische oplossingen sluiten vaak niet goed aan bij individuele behoeften en zijn onvoldoende toegankelijk. ‘Quality of Life by use of Enabling AI in Dementia’ (QoLEAD) benut de kracht van AI om passende zorgoplossingen te leveren op drie kerndomeinen: ‘gezondheid, veiligheid, kwaliteit van zorg’, ‘sociale participatie en sociaal contact’ en ‘autonomie, zingeving, zelfrespect’. Mensen met dementie en mantelzorgers sturen deze innovaties in een open netwerk van praktijklocaties, kennisinstellingen en bedrijven met als ultieme impact een betere kwaliteit van leven.”
Beter herkennen dementie
Professor IJsselsteijn van TU Eindhoven over het tweede project: “Dementie op jonge leeftijd, meestal veroorzaakt door de ziekte van Alzheimer of fronto-temporale dementie, wordt vaak te laat herkend, mede door de atypische symptoompresentaties. Ons gehonoreerde onderzoek (Young onset dementia: mechanisms of selective vulnerability and their contribution to disease presentation) richt zich op het béter herkennen van dementie op jonge leeftijd, door nieuwe testen te ontwikkelen om het gedrag, sociaal-cognitieve vaardigheden, taal en waarneming te meten. Ook richten we ons op het ontrafelen van het onderliggende mechanisme door biologische kenmerken van specifieke hersengebieden in kaart te brengen en met behulp van artificiële intelligentie modellen te maken waarin klinische en biologische kenmerken gekoppeld worden. Hiermee versnellen we de diagnostiek en de ontwikkeling van nieuwe therapieën.”
Betere kwaliteit van leven belangrijk
Het aantal samenwerkingen en projecten omtrent een betere kwaliteit van leven voor mensen van dementie neemt snel toe. Alzheimer Nederland en Health~Holland zijn bijvoorbeeld voornemens om een nieuwe samenwerkingsvorm (een consortium) omtrent dementie op te richten. Beide partijen plannen om ieder drie miljoen in het project te investeren. Doel: een betere kwaliteit van leven voor mensen met dementie ofwel meedoen en ertoe doen.
