De Tweede Kamer vindt dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) geen persoonsgegevens mag verzamelen van ggz-patiënten. In het kader van het zogeheten zorgprestatiemodel wil de autoriteit uitgebreide datasets van patiënten ontvangen. Met name gegevensuitwisseling omtrent de psychische aandoening van de patiënt gaat volgens de Tweede Kamer te ver.
In het kader van het zorgprestatiemodel vraagt NZa vanaf 1 januari 2022 van de ggz en de forensische zorg (fz) een zorgvraagtypering. Het registreren van zorgvraagtyperingen en het vermelden van de uitkomst op de facturen, is daadwerkelijk gestart op 1 juli 2022. Bij de zorgvraagtypering moeten ook antwoorden op HoNOS+ vragen worden toegevoegd, maar die verplichting werd uitgesteld tot 1 januari 2023 na protest van psychiaters en psychologen, die de privacygevoelige gegevens van 800.000 ggz-patiënten moeten aanleveren. En nu heeft dus de hele Tweede Kamer zich achter de professionals geschaard en zich via een motie uitgesproken tegen dit dataproject van NZa.
Gevoelige data
De NZa wil deze gevoelige data graag verzamelen om meer zicht te krijgen op de toekomstige zorgvraag. De patiëntgegevens worden volgens NZa versleuteld en de herleidbaarheid tot personen is tot een minimum beperkt. Patiënten kunnen zélf in de huidige plannen via een soort opt-out constructie de gegevensuitwisseling tegenhouden. Ze moeten dan dus zelf in actie komen en met een privacyverklaring bij hun behandelaar schriftelijk bezwaar maken tegen het doorspelen van hun medische gegevens.
Tweede Kamer: NZa gaat te ver
De Tweede Kamer vindt nu dus dat deze wijze van gegevensverzameling van NZa te ver gaat. Dit komt met name omdat de antwoorden op de HoNOS+ vragen veel vertellen over de psychische aandoening van een cliënt. En weten patiënten bijvoorbeeld wel dat straks al hun slaapkamergeheimen, psychiatrische aandoeningen, verslavingen en andere privacygevoelige info straks gewoon op ‘het bord’ van NZa ligt? Naar verwachting zal de Tweede Kamer de motie tegen deze manier van data-uitwisseling in ieder geval uitvoeren, want minister Connie Helder heeft expliciet gezegd dat ze ‘het oordeel aan de Tweede Kamer laat’.
Is de privacy in het geding?
De reden dat de Tweede Kamer zo fel reageert op de beoogde data-uitwisseling heeft te maken met de privacygevoeligheid. Er wordt onder meer gevreesd voor een datalek of misbruik van de gegevens. Zeker is in ieder geval dat medische gegeven gewild zijn onder hackers en dat iedere extra uitwisseling van data extra risico’s meebrengt in termen van cybersecurity. Een recent voorbeeld was de hack bij een grote Australische verzekeraar, waar van 9,7 miljoen patiënten data werden gestolen en info op internet werd gepubliceerd over onder meer abortussen, drugsafhankelijkheid, alcoholisme en psychiatrische klachten.
Psychiater en juriste Cobie Groenendijk, die het verzet leidt tegen het NZa-project is blij dat de Kamer privacy zo belangrijk vindt en vertelt in Trouw: “Het is een stap in de goede richting maar het project is daarmee nog niet van de baan. We kijken met interesse naar wat de reactie van de NZa zal zijn.”
