Het bron- en contactonderzoek (BCO) van de GGD’s en de CoronaMelder-app hebben nauwelijks een dempend effect gehad op de corona-epidemie van 2020-2022. Dat blijkt uit onderzoek van UMC Utrecht waar onder meer de Volkskrant en RTL Nieuws over berichten. Uit eerder onderzoek kwam juist een merkbare meerwaarde van BCO en app naar voren.
Mensen kwamen volgens de studie van UMC Utrecht vooral naar teststraten vanwege corona-achtige klachten of omdat zij besmette familieleden of vrienden hadden. Slechts een zeer beperkte groep ging naar de teststraat omdat zij gewaarschuwd werden op basis van een BCO-uitslag of een melding via de CoronaMelder-app.
Geringe impact BCO ‘verrassend’
In de Volkskrant stelt arts-epidemioloog Jannneke van de Wijgert van UMC Utrecht dat ze vooral de geringe impact van het bron- en contactonderzoek verrassend vindt. Mogelijk is dit volgens haar omdat het niet in het begin van de corona-epidemie is ingezet, maar pas op een later moment. Toen was de controle over de verspreiding van corona al verloren.
De onderzoekers stellen verder dat de CoronaMelder-app, die na een eerste mislukte aanzet in oktober 2020 actief werd, te veel was dichtgetimmerd met privacy- en andere voorzorgen, voorwaarden en compromissen. Daardoor kon de app nauwelijks nog doen waarvoor hij bedoeld was: de epidemie dempen. De onderzoekers van UMC Utrecht spreken hier over een gemiste kans.
Een probleem was onder meer dat iemand die een melding deed via CoronaMelder, in eerste instantie niet zelf via de app contacten kon waarschuwen. Alleen de GGD mocht dat. Verder werd de app niet geïntegreerd met de CoronaCheck, de app die via een QR-code aangaf dat iemand gevaccineerd was en zo toegang bood tot locaties en evenementen. Van de Wijgert noemt dit overigens geen fouten, maar wijt de gebreken aan de nieuwe situatie. Het effect was echter wel dat de app onvoldoende werking had.
Toegevoegde waarde CoronaMelder
In mei 2021 kwam uit onderzoek nog naar voren dat de CoronaMelder-app een kleine maar merkbare toegevoegde waarde had bij het opsporen van coronabesmettingen. Uit een studie van de Erasmus Universiteit Rotterdam bleek daarnaast dat het potentieel van de notificatieapp bij een heropende samenleving groter was dan tijdens de lockdowns. Eerder onderzoek sprak zelfs over een ‘effectieve bijdrage’ van de app aan het tegengaan van coronabesmettingen.
CoronaMelder leverde, aldus de studie, een kleine maar effectieve aanvulling op het Bron- en Contactonderzoek (BCO) van de GGD. Er werden meer mensen gevonden met de app die contact hadden gehad met een besmette persoon. Ook werden deze mensen sneller gevonden. De evaluatie schetste dat een melding van CoronaMelder aanleiding was voor 1 op de 10 testuitslagen die voortkwamen uit een vorm van BCO. Voor positieve testuitslagen was dat getal 1 op de 20.
De CoronaMelder werkte landelijk van oktober 2020 tot en met september 2022. De app gaf gebruikers tijdens de acute fase van de coronacrisis een melding als zij langer dan een kwartier in de buurt waren geweest van iemand met corona. De CoronaMelder-app was er naast het gewone bron- en contactonderzoek van de GGD. Het gebruik was vrijwillig. Meldingen gebeurden na een positieve coronatest van de GGD en waren anoniem.
