UMCG-onderzoeker en transplantatiechirurg Cyril Moers heeft een ERC Starting Grant van 1,5 miljoen euro ontvangen. Met deze subsidie gaat Moers de komende jaren onderzoek doen naar het gebruik van perfusiemachines waarmee donornieren getest kunnen worden. De inzichten uit het onderzoek moeten er toe leiden dat nefrologen en chirurgen in de toekomst vaker de juiste keuze kunnen maken als het gaat om het aannemen of afwijzen van donornieren.
Door organen op een perfusiemachine te zetten en ze als het ware een testrit te laten maken, wordt de kans groter om een juiste inschatting te maken of ze geschikt zijn voor transplantatie. Het probleem is echter dat we de machine nog onvoldoende begrijpen: we zien hoe de nier functioneert op de machine, maar daarmee weet je nog niet of hij in het lichaam hetzelfde gaat doen.”
Het onderzoek dat Moers de komende jaren gaat doen, moet hier meer inzicht in geven. “We gaan kijken naar de verschillen tussen de moleculaire mechanismen die in de nier plaatsvinden als hij op de machine zit en als hij in het lichaam getransplanteerd is. Ook gaan we geavanceerde MRI scans maken van nieren op de machine.”
In 47 procent juiste keuze
Zodra er een donororgaan beschikbaar is, moet er snel besloten worden: is het geschikt of niet. Dat gebeurt op basis van beperkte klinische informatie die de nefrologen en artsen krijgen, zoals de leeftijd en medische voorgeschiedenis van de donor, vertelt Moers.
Het gevolg: in slechts 47 procent van de gevallen wordt de juiste keuze gemaakt. ‘Nog veel te vaak worden goede nieren afgewezen, of blijkt een goedgekeurde nier na transplantatie toch onvoldoende te functioneren’, zegt Moers. “Met een rekentool kunnen we de beschikbare data die we hebben zo goed mogelijk analyseren, maar dan nog blijft het risico groot dat we een verkeerde keuze maken.”
Kunstmatige intelligentie
Het onderzoek vindt in eerste instantie plaats met varkensnieren. Vervolgens worden de resultaten gevalideerd met nieren uit menselijke donoren. Met behulp van kunstmatige intelligentie hopen de onderzoekers vervolgens te komen tot een model waarmee in de toekomst een beter voorspeld kan worden of een donornier geschikt is of niet. ‘Zodat we uiteindelijk meer goede organen kunnen transplanteren’, besluit Moers.
408 onderzoekers in de EU hebben dit jaar van de European Research Council een Starting Grant ontvangen. De felbegeerde financiering helpt wetenschappers om hun eigen teams te bouwen en baanbrekend onderzoek uit te voeren. De subsidies, met een totale waarde van € 603 miljoen, maken deel uit van het EU-programma voor onderzoek en innovatie ‘Horizon 2020’.
