Fantoompijn is pijn die iemand voelt in een geamputeerd lichaamsdeel: iemand ervaart pijn, terwijl het pijnlijke lichaamsdeel er in niet meer is. Van alle mensen die een amputatie hebben ondergaan, heeft 50 tot 85 procent er last van (gehad). Dit gebeurt vooral direct na de amputatie. Er zijn drie mogelijke oorzaken. De eerste gaat uit van de doorgesneden perifere zenuw als oorzaak. De tweede verklaring is dat het een reactie vanuit het ruggenmerg is. Ten slotte kan de oorzaak in de hersenschors liggen. Mogelijk spelen alle drie een rol bij fantoompijn.
Mix AR- en VR-behandeling
VR- en AR-technologie wordt steeds vaker ingezet om behandelingen te ondersteunen, zo blijkt uit het vele nieuws hierover op ICT&health online en in het vakblad. In het internationale onderzoek waar het UMCG aan deelneemt, worden de patiënten behandeld met virtual reality en augmented reality training. VR is het simuleren van de werkelijkheid met computers. AR is het toevoegen van digitale informatie aan de werkelijkheid.
Tijdens de behandeling bewegen de deelnemers hun fantoomarm of -been door spieren in hun stomp aan te spannen. De training bestaat uit een aantal computerspellen. Tijdens de behandeling zien de deelnemers zichzelf op een computerscherm. Tijdens de training wordt de spieractiviteit via de elektroden geregistreerd. Voor en na elke behandeling vullen de deelnemers een vragenlijst in over hun fantoompijn.
Foppen van hersens
Door de virtuele training wordt het deel van de hersenen, dat betrokken is bij het maken van bewegingen van de geamputeerde arm of het been, gereactiveerd. Dit kan leiden tot vermindering van fantoompijn. Een andere verklaring van de VR-werking is dat de hersenen worden gefopt, doordat de patiënt een arm of been ziet bewegen en daarbij het idee heeft dat het zijn eigen arm of been is.
Dit kan bereikt worden door te kijken naar een virtuele arm of been op een computerscherm. De hersenen denken dan dat de virtuele arm of het been op het scherm echt reageert op commando’s vanuit de hersenen.
Nog geen CE-certificering
De AR-/VR-behandeling heeft nog geen CE-certificering, dit wordt momenteel aangevraagd. Het UMCG heeft toestemming gegeven dit systeem te gebruiken. Alle onderdelen van deze behandeling worden onder veilige condities uitgevoerd door ervaren medewerkers van de polikliniek Revalidatiegeneeskunde van het UMCG.
Voorbeeld van een AR-/ VR-behandeling
A. Patiënt is zichtbaar op het computerscherm via een webcam. Een virtuele arm is toegevoegd aan het beeld .
B. De positie van de virtuele arm wordt geregeld door een marker die met klittenbanden om de stomp wordt bevestigd en oppervlakte-elektroden op de stomp registreren spieractiviteit.
C. De patiënt oefent om de positie van de virtuele arm te laten overeenkomen met een arm op het computerscherm .
D. Patiënt speelt een race-spel.
Openingsmanifestatie van de e-healthweek 2019
Meer weten over hoe, waarmee en met wie de zorg haar toekomst implementeert? Bezoek dan op 21 januari 2019 de jaarlijkse ICT&health Openingsmanifestatie van de e-healthweek. Entreekaarten zijn gratis, dus wacht niet en meld u snel aan want op is op!
