Het UMC Groningen, Radboudumc en het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) gaan een biobank opzetten die beter inzicht moet geven waarom bepaalde tumorsoorten wel of niet op immuuntherapie reageren. Het project krijgt ruim 3,6 miljoen euro subsidie van KWF Kankerbestrijding.
In de biobank wordt in eerste instantie van 2.000 patiënten met negen verschillende tumortypen lichaamsmateriaal opgeslagen, zoals bloed, plasma, bloedcellen, ontlasting en weefselbiopten. Vervolgens wordt op deze materialen een aantal immuun-analyses uitgevoerd.Hoogleraar John Haanen van het Antoni van Leeuwenhoek verwacht dat de nationale biobank en de data die daaruit afgeleid worden, een positieve invloed hebben op het immuuntherapie-onderzoek in Nederland. Wat de biobank volgens Haanen bijzonder maakt, is dat er niet alleen DNA-analyses van de tumorbiopten in staan, maar dat ook in de weefsels gekeken wordt naar aanwezigheid van afweercellen, evenals naar hun eigenschappen en naar afweermechanismen die de kanker gebruikt om het afweersysteem te verlammen.
Inzicht in omgang tumoren met immuunsysteem
Haanen legt uit: "Daarna gaan we in bloed en andere lichaamsproducten van deze patiënten onderzoeken of er markers zijn die helpen voorspellen of patiënten wel of niet op immuuntherapie zouden kunnen reageren. Al deze data komen in een grote database die inzicht geeft in hoe tumoren omgaan met het immuunsysteem.”Voor die patiënten die met immuuntherapie zijn of worden behandeld wordt die data ook aan de uitkomst van hun behandeling gekoppeld. Uiteindelijk wordt deze informatie geanonimiseerd openbaar gemaakt voor onderzoekers en artsen, zodat hiermee nog meer onderzoek kan worden gedaan.
“Hierdoor verwachten we sneller en nog specifieker te kunnen bepalen welke patiënt met welke immuuntherapie-combinatie succesvol behandeld kan worden", aldus Haanen. “Op termijn zullen ook andere ziekenhuizen patiëntenmateriaal kunnen insturen.”
Snelle ontwikkelingen in immuuntherapie
Immuuntherapie zorgt er voor dat het eigen afweersysteem kankercellen beter kan vernietigen. Deze relatief nieuwe behandelmethode staat volop in de belangstelling. Regelmatig melden kranten en nieuwsrubrieken veelbelovende berichten. De ontwikkelingen gaan snel, voor een aantal vormen is immuuntherapie al standaardbehandeling, daarnaast lopen er veel klinische studies. Vanuit de drie centra leiden de volgende wetenschappers het project:• UMC Groningen: prof. Liesbeth de Vries en dr. Rudolf Fehrmann
• Radboudumc: prof. Carl Figdor en prof. Koos van den Hoeven
• Antoni van Leeuwenhoek: prof. Ton Schumacher, prof. John Haanen
Infrastructurele initiatieven
Zeven projecten (9 miljoen euro) die KWF de komende tijd subsidieert, zijn bedoeld voor infrastructurele initiatieven: voorzieningen die ondersteuning bieden aan het oncologische onderzoek in Nederland. Hier valt onder meer het opzetten van de biobank van de twe UMC’s en het AVL onder. Een ander voorbeeld is een onderzoeksinfrastructuur die het UMCG en MAASTRO Clinic gaan opzetten voor verbetering van protonentherapie. Er wordt hiervoor onder de naam ProTRAIT samengewerkt met HollandPTC in Delft, alle andere universitair medische centra, het NKI/Antonie van Leeuwenhoek en het Prinses Máxima Centrum (PMC).KWF Kankerbestrijding financiert de komende tijd in totaal 73 oncologische onderzoeksprojecten met subsidies van in totaal 42 miljoen euro, zo maakte de stichting onlangs bekend. De projecten beslaan de gehele breedte van de kankerbestrijding: verbeterde opsporing van kanker, nieuwe innovatieve behandeltechnieken, infrastructuur om oncologisch onderzoek te ondersteunen en betere nazorg voor kankerpatiënten.
KWF ondersteunt verder nog 26 projecten (11 miljoen euro) om behandeling en het opsporen van kanker te verbeteren. 38 projecten (21 miljoen euro) richten zich op fundamenteel onderzoek, om meer te weten komen over het ontstaan van kanker.
