Om meer inzicht te krijgen over hoe burgers vinden dat de eerstelijnszorg er in 2030 moet uitzien, heeft onderzoeksinstituut Nivel vorig jaar een Burgerplatform georganiseerd. Daaruit blijkt dat burgers verschillende verwachtingen hebben over de toekomst van de eerstelijnszorg, onder meer over het gebruik van hybride zorg van de rol van de huisarts. De inzichten uit dit onderzoek zijn meegenomen in het vaststellen van het visiedocument dat op 30 januari 2024 aan de Tweede Kamer is aangeboden.
Minister Helder benadrukte dat de bijdragen uit het Burgeronderzoek een waardevolle aanvulling is voor het samenstellen van het visiedocument. Om in de toekomst de toegankelijkheid van de eerstelijnszorg te kunnen waarborgen en de druk op de zorg te verminderen, hebben verschillende zorgpartijen een gezamenlijke visie ontwikkeld.
Onderzoeksmethode
Een Burgerplatform is een onderzoeksmethode waarbij burgers deelnemen aan een interactieve bijeenkomst over een actuele, complexe kwestie in de gezondheidszorg. De deelnemers aan het Burgerplatform werden online geworven binnen het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg. Om meer inzicht te krijgen in hoe burgers denken over de eerstelijnszorg in 2023 heeft het Nivel in juni 2023 een Burgerplatform georganiseerd.
In september 2023 vonden twee vervolgbijeenkomsten plaats, waarbij de ideeën en de ervaringen van kwetsbare, moeilijk bereikbare burgers centraal stonden. Onder andere mensen die niet digitaal vaardig zijn of mensen die de Nederlandse taal niet beheersen behoorden tot de groep kwetsbare, moeilijk bereikbare burgers.
Onduidelijkheid over route en kosten
Het visiedocument moet ertoe leiden dat burgers beter de weg kunnen vinden in de eerstelijnszorg. De verwachting is dat ze beter kunnen bepalen met welke hulpvragen ze in de eerstelijnszorg terecht kunnen en welke hulpvragen zij zelf vanuit een eigen verantwoordelijkheid behoren aan te pakken. Het onderzoek van het Nivel laat zien dat deelnemers nu niet altijd weten bij welke zorgverlener zij terecht kunnen met hun hulpvraag. Een voorbeeld hiervan is dat het voor bepaalde groepen mensen onduidelijk is of mensen rechtstreeks naar de fysiotherapeut kunnen of dat hiervoor een verwijzing van de huisarts nodig is. Die onduidelijkheid leek groter te zijn onder de groep kwetsbare en moeilijk bereikbare burgers.
Andere onduidelijkheden die deelnemers van het Burgerplatform aangaven, gingen over de hoge kosten en onduidelijkheid over de vergoedingen van eerstelijnszorg. Ook werd de bereikbaarheid van de huisarts als een probleem benoemd. Sommige deelnemers gaven aan dat gaven hun huisarts te weinig tijd voor hen had of hen niet serieus nam, terwijl andere deelnemers wel positief waren over het contact met hun huisarts.
Voor- en nadelen hybride zorg
Om de druk op de zorg te verminderen, wordt er in sommige gevallen vaker digitale of hybride zorg verleend. Een deel van de participanten aan het Burgerplatform en de vervolgbijeenkomsten is positief over de inzet van hybride zorg. Ze gaven aan het prettig te vinden contact te kunnen opnemen met hun zorgverlener op een moment dat het hen uitkomt. Ook zagen zij voordelen in het verkorten van reistijden en wachttijden.
Daarentegen waren andere deelnemers meer terughoudend over hybride zorgverlening. Zij zijn van mening dat hybride zorgverlening te afstandelijk en wilden liever persoonlijk contact hebben met hun zorgverlener. Ook gaven sommige deelnemers aan onvoldoende hybride vaardigheden te hebben om hybride zorg te kunnen gebruiken. Waar iedereen het over eens was is dat de keuze van hybride zorg bij de burgers zelf blijft liggen.
