In het Amsterdam UMC is onderzoek gedaan naar de ervaringen met het videoconsult als alternatief voor een fysiek bezoek aan het ziekenhuis. In de VIDEOGO-trial werd specifiek gekeken naar het traject dat voorafgaat aan een grote buikoperatie. Zowel de patiënten als zorgverleners zijn het erover eens dat een videoconsult veel voordelen heeft. Patiënten besparen per consult gemiddeld 2 uur aan reis- en wachttijd en hoeven ook minder kosten te maken voor het reizen en parkeren naar en bij het ziekenhuis. Mede daardoor is een videoconsult, met 99 procent minder CO₂-uitstoot veel duurzamer.
Telefonische- en videoconsulten zijn al heel wat jaren een optie, maar ten tijde van de coronapandemie nam het gebruik ervan – grotendeels noodgedwongen door de destijds geldende contactbeperkende maatregelen – exponentieel toe. Het was een van de weinige manieren waarop de reguliere zorg nog enigszins op peil kon blijven. Al tijdens de coronapandemie werd geconcludeerd dat het videoconsult ook in de toekomst een vaste waarde moest blijven. Na ‘corona’ bleef het videoconsult dan ook breed beschikbaar, maar binnen het Amsterdam UMC werd geconstateerd dat ondanks de voordelen veel zorgverleners er nog geen gebruik van maakten.
Onderzoek naar inzet videoconsult
Daarom besloot het universitaire ziekenhuis een onderzoek te starten om de mogelijke drempels, voor- en nadelen in kaart te brengen en antwoord te krijgen op de effectiviteit van een videoconsult, wat patiënten ervan vinden en waarom nog niet alle zorgverleners er gebruik van maken.
Daarvoor werd de VIDEOGO-trial gestart. Doel was om erachter te komen of een videoconsult net zo goed werkt als een fysiek gesprek bij de voorbereiding op een grote buikoperatie. “Krijgen patiënten evenveel informatie mee? Voelen ze zich net zo goed geholpen? Werkt het voor alle leeftijden en voor mensen met verschillende digitale vaardigheden? En hoe ervaren chirurgen het?”, vertelt arts-onderzoeker Britte ten Haaft.
Alleen maar voordelen
De resultaten van de VIDEOGO-trial laten een duidelijke boodschap achter: het videoconsult is een volwaardig alternatief voor het fysieke consult bij de chirurg. In de gerandomiseerde trial, uitgevoerd in twee Nederlandse ziekenhuizen onder 112 patiënten die een grote buikoperatie ondergingen, werden traditionele en digitale consultvormen systematisch met elkaar vergeleken. Er bleek geen verschil te zitten tussen een fysiek- en een videoconsult. De informatieverwerking, tevredenheid of kwaliteit van het consult werden als positief beoordeeld door patiënten en zorgverleners.
Belangrijker nog is de concusie dat het videoconsult belangrijk voordelen biedt ten opzichte van een fysiek consult. Het wegvallen van de reis- en wachttijd, lagere kosten voor vervoer en parkeren, en minder noodzaak voor begeleiding naar het ziekenhuis, zorgt voor een tijdswinst van gemiddeld twee uur per consult. Voor patiënten betekent dit niet alleen meer gemak, maar ook meer regie over het eigen zorgproces. Tegelijkertijd draagt de inzet van videoconsulten bij aan een efficiëntere inrichting van zorgcapaciteit.
Duurzaam én inclusief
De maatschappelijke winst is minstens zo relevant. De CO₂-uitstoot van een videoconsult is volgens de onderzoekers 99 procent lager dan bij een fysiek bezoek aan het ziekenhuis. Een belangrijk gegeven in een sector die verantwoordelijk is voor circa 7 procent van de totale uitstoot in Nederland. “Voor patiënten die ver weg wonen of geen vervoer hebben, is het fysieke consult soms een obstakel. Videoconsulten kunnen die barrière wegnemen én dragen bij aan verduurzaming van de zorg”, aldus Britte ten Haaft die het belang van toegankelijke én duurzame zorg benadrukt.
Hoogleraar Chirurgie Marc Besselink ziet in het videoconsult ook praktische voordelen: “Patiënten vinden het prettig om informatie thuis te ontvangen, in een vertrouwde omgeving en met naasten erbij. Ook het delen van beeldmateriaal, zoals CT-scans, verloopt probleemloos online.”
Voor hoogleraar Digital Health Marlies Schijven is het videoconsult een vanzelfsprekende stap richting toekomstbestendige zorg: “Het biedt een waardevolle uitbreiding van de contactmogelijkheden. Belangrijk is dat zorgverleners weten dat het videoconsult een veilige en effectieve optie is. In de praktijk werkt het heel eenvoudig: patiënten geven hun voorkeur aan, en de zorgverlener handelt daar waar mogelijk naar.”
De resultaten van de VIDEOGO-trial zijn inmiddels gepubliceerd in The Lancet Digital Health. Het onderzoek werd uitgevoerd op de poliklinieken chirurgie van Amsterdam UMC en Catharina ziekenhuis en gefinancierd door ZonMw vanuit het Citrienfondsprogramma.
