Angst dat kunstmatige intelligentie het denkwerk of banen van mensen overneemt, moet serieus genomen worden. De vrees van bijvoorbeeld radiologen dat AI/machine learning platforms zoals IBM Watson hun werk gaan doen, kan ongegrond zijn, maar moet wel beantwoord worden en niet terzijde geschoven. Dat meent het Verkenningsinstituut voor Nieuwe Technologie (VINT) van IT-dienstverlener Sogeti.
Kunstmatige intelligentie, deep learning en machine learing spelen een steeds grotere rol in de maatschappij, de wetenschap, bedrijfsleven en de gezondheidszorg. Grote ondernemingen zoals Google (via onder meer dochter Verily en DeepMind), Facebook, Apple en Microsoft (dat binnen 10 jaar kanker wil uitbannen: zijn er druk mee bezig, evenals een groeiend aantal startups die AI en machine/deep learning gebruiken voor allerlei toepassingen om bijvoorbeeld sneller en eerder diagnoses te stellen.Deze ontwikkelingen roepen echter ook angst op. In een nieuw rapport in een reeks over kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence), met de titel ‘De FrankensteinFactor; Anatomie van de angst voor AI’, pleit VINT voor het serieus nemen van de angst die mensen hebben voor technologische ontwikkelingen waarbij de computer het denkwerk van mensen overneemt. De auteurs van dit derde rapport in het vierluik over kunstmatige intelligentie adviseren IT-managers te kiezen voor een zogenaamde ‘therapeutische benadering’.
Moderne Frankenstein
Kunstmatige intelligentie helpt het brein van mensen verder te verbeteren. Zo kondigde Facebook onlangs aan bezig te zijn met een breincomputer-interface die gedachten kan omzetten in tekst en wil het kunstmatige intelligentie inzetten om gebruikers met zelfmoordgedachten beter te herkennen. Silicon Valley technologiepioniers zoals Elon Musk zien een toekomst waarbij mensen en technologie onlosmakelijk met elkaar verbonden worden. Musk wil bijvoorbeeld met zijn bedrijf Neuralink het menselijk brein direct koppelen aan computers.Behalve ontzag roepen dergelijke initiatieven volgens VINT ook angstgevoelens op. Of anders gezegd, de zogenaamde Frankensteinfactor gaat een rol spelen. “In ons nieuwe rapport geven we een belangrijk signaal af dat angst serieus genomen moet worden bij de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie projecten,” stelt Menno van Doorn, Directeur van VINT en één van de auteurs van dit rapport. “Het onderbewustzijn speelt daarbij een grote rol. Inzichten vanuit de psychotherapie zijn nodig om angsten beter te begrijpen. Het plaatsen van een menselijke robot bij de bedrijfsreceptie zorgt voor onrust over banenverlies bij medewerkers. Hetzelfde geldt voor een plaatje van een simpele robot dat wordt gepresenteerd tijdens een directieoverleg. Dat leidt tot onbedoelde reacties die gesprekken ongewenste kanten opsturen.”
Inzicht vergroot succes AI
Het FrankensteinFactor-rapport geeft een overzicht van verschillende typen angsten voor kunstmatige intelligentie. Inzicht in deze zogenaamde ‘Frankenstein factoren’ vergroot de kans op succes bij de inzet van Artificial Intelligence. IT-managers en organisatiebestuurders krijgen een nieuwe rol, zo verwachten de VINT-trendwatchers: Het benoemen van de angsten en daarover de dialoog aangaan.VINT onderscheidt vier factoren die angst voor kunstmatige intelligentie verklaren:
![""]("fileadmin/_processed_/csm_AI-Frankenstein_0156f4734e.png")
Volgens de auteurs moet IT-efficiëntie en -effectiviteit aangevuld worden met een focus op het menselijk bestaan. De organisatie moet niet langer alleen oog hebben voor een bijdrage aan sneller en beter werken, en aan het vergroten van de omzet, maar ook actief het debat aangaan volgens een therapeutische benadering; bespreekbaar maken wat toenemende computerintelligentie betekent voor de mens en welke angsten daarmee gepaard gaan. Bestuurders moeten transparant zijn over de effecten van AI. Tenslotte stelt het VINT rapport dat de werking van AI afgestemd moet worden op menselijke behoeften. Volgens de VINT-auteurs is dit een absolute voorwaarde voor succes.
Vier rapporten over kunstmatige intelligentie
‘De FrankensteinFactor: Anatomie van de angst voor AI’ is het derde rapport in een serie van vier rapporten over kunstmatige intelligentie. Dit vierluik is gestart met een ‘executive introductie’ die een verklaring geeft voor de doorbraak van kunstmatige intelligentie. ‘The Bot Effect: Friending Your Brand’ is het tweede rapport in de rij, dat vertelt over de opkomst van slimme chatbots. Het vierde en laatste rapport in deze serie over Algoritmische Organisaties verschijnt in december van dit jaar. Menno van Doorn, Sander Duivestein en Thijs Pepping zijn de auteurs van het VINT rapport over de FrankensteinFactor in IT.Het nieuwe trendrapport is hier te downloaden.
Over VINT
Het Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie (VINT) van IT-dienstverlener Sogeti doet onderzoek naar belangrijke technologische ontwikkelingen. Afgelopen jaren heeft VINT onderzoek gedaan naar Open-Source innovatie en Crowdsourcing (2006), social media (2008), de crisis en paradigmaverschuiving (2010), het App Effect (2012), Big Data (2013), Internet-of-Things (2014) en disruptie (2015).
