Nederlandse technologie-startups krijgen moeilijk voet aan de grond in de Nederlandse zorgsector. Dat concludeert ondernemersorganisatie VNO-NCW in een opiniestuk op de eigen website. De gezondheidszorg en zorgverzekeraars zouden vrij conservatief zijn en zo medtech-startups belemmeren in hun mogelijkheden. Zo zou volgens startup-investeerder Techleap.nl in Nederland slechts 29 procent van de startups gericht op zorginnovatie doorgroeien naar een scale-up, tegen bijvoorbeeld 71 procent in Israël.
Die drempels vormden een reden voor zorgstartup Aidence - dat AI-software maakt om vroegtijdig longkanker via CT-scans op te sporen - om zich over te laten nemen door het Amerikaanse diagnostiekbedrijf RadNet. Voor Ancora Health - dat software maakt voor preventieve gezondheidschecks - was het reden om direct naar ondernemingen te stappen met zijn diensten.
Veel drempels
Volgens Aidence-CEO Mark-Jan Harte is de medische sector de lastigste om in door te breken wegens allerlei drempels. Deels door alle langdurige processen rondom introductie van een innovatie: de noodzaak om aan allerlei regelgeving voor hulpmiddelen te voldoen, klinische studies om aan te tonen dat een product werkt, audits. Het duurt zo erg lang voordat er geld verdiend kan worden aan een innovatie, terwijl er dan al wel soms tientallen miljoenen euro's uitgegeven zijn. Verder is volgens Harte de medische wereld conservatief en moet in elk ziekenhuis, soms elke afdeling, opnieuw de werking van een product worden aangetoond.
Sridhar Kumaraswamy, oprichter van Ancora Health spreekt over vergelijkbare ervaringen. Volgens Kumaraswamy is de Nederlandse zorg van een hoog niveau, maar ontbreekt het geloof in de noodzaak om mensen preventief te screenen om chronische ziekten te voorkomen. "Veel artsen vinden dat ze pas moeten ingrijpen als er een duidelijke klacht is bij de patiënt. De zorg verwacht in het algemeen ook niet van artsen dat zij voorkomen dat patiënten een chronische ziekte krijgen."
'Zorgverzekeraars conservatief'
Ook zorgverzekeraars zouden conservatief zijn in het vergoeden van innovaties die bijvoorbeeld door preventie zorg voorkomen. Dit komt volgens Harte mede doordat vergoedingen omschreven worden in DBC's (diagnose-behandelcombinaties) waarin behandelingen en wat er wordt vergoed, helemaal van a tot z vastgelegd zijn. Het is dan lastig om te bepalen uit welke DBC een innovatieve behandeling - of een preventieve gezondheidscheck - betaald moet worden, ook al kan die op termijn onder de streep minder geld kosten.
Dat laatste is overigens een probleem waar medici zich zelf ook aan ergeren, stelde bijvoorbeeld Frank Snoek (hoogleraar medische psychologie Amsterdam UMC) in ICT&health 1, 2022. En de afgelopen jaren hebben zorgverzekeraars in toenemende mate geïnvesteerd in het stimuleren van innovatieve behandelingen, met onlangs als nieuwe mijlpaal afgelopen februari de standaard vergoeding van een e-health toepassing om hartritmestoornissen op afstand te monitoren.
Weinig data beschikbaar
Harte stelt verder dat Nederlandse ziekenhuizen uit privacy-overwegingen weinig klinische data beschikbaar stellen om AI-toepassingen te trainen. "Wij moeten onze software trainen en testen met bestaande CT-scans. Maar Nederlandse ziekenhuizen willen die niet leveren, want dat mag niet van de Europese privacywetgeving, tenzij je kunt aantonen dat de data nodig zijn voor iets in het algemeen belang. En ook dat is heel moeilijk."
In 2020 bleek uit een studie van Capgemini dat niet zozeer beschikbaarheid van gezondheidsdata een probleem is, maar dat de mogelijkheden voor hergebruik mede door regelgeving beperkt zijn. Tijdens een recent webinar van VNO-NCW, MKB-Nederland en VWS werd ook duidelijk dat Nederland kansen misloopt als het gaat om het hergebruik van secundaire gezondheidsdata. Overigens heeft Europa daarin de afgelopen jaren al wel stappen gezet. Met de ‘European Health Data Space’ wordt er hard aan de weg getimmerd om naar een geïntegreerd Europees gezondheidssysteem te komen – één waarin het hergebruik van gezondheidsdata centraal staat.
Investeerders risicomijdend
Tot slot merken de twee startup-oprichters op dat Nederlandse investeerders risicomijdend zijn. Kumaraswamy hierover: "Nederlandse startups hebben in 2021 de helft minder aan venture capital opgehaald in vergelijking met hun Zweedse collega’s. Hoe kan dat in een land dat bekendstaat om z’n dynamiek en ondernemingszin?"
