Digitale gezondheid, e-health en andere termen zijn momenteel heuse buzzwords in de zorg. Het is zelfs één van de meest opwindende ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Er gebeurt dan ook van alles, zeker ook in Nederland. Denk aan het optuigen van digitale ziekenhuizen, beeldbellen en regionale samenwerkingen op het gebied van medische servicecentra of de inzet van zorgrobots. De vraag is nu: wat is de volgende stap en precies die vraag werd gesteld tijdens de onlangs gehouden Digital Healthlab Day. Het ging onder meer over concrete implementatie van grote projecten en het creëren van ideale omstandigheden daarvoor.
Er zijn bijvoorbeeld veel start-ups, initiatieven, denktanks, innovatiecentra en talloze artikelen in de media, maar nog niet goed duidelijk is waar het allemaal precies heen gaat. Ook is de vraag welke randvoorwaarden zijn er nodig in de zorgsector, bijvoorbeeld in ziekenhuizen, om innovatie en nieuwe ideeën goed te laten gedijen.
Het slimme ziekenhuis van de toekomst
Sven Hirsch, hoofd van het ZHAW Digital Health Lab, introduceerde de doelstellingen en de huidige status van het lab. Ook gaf hij een impressie van de consortiumprojecten die onder meer ebben geresulteerd in het vlaggenschipproject SHIFT, dat zich richt op het verhogen van de kwaliteit en efficiëntie in ziekenhuizen door het ontwikkelen van geïntegreerde technische en organisatorische oplossingen. Het gaat om een blauwdruk voor het slimme en vloeibare ziekenhuis van de toekomst. Dit is gebaseerd op drie pijlers: een naadloze patiëntreis van het ziekenhuis en weer terug naar het dagelijks leven, empowerment van personeel en verbetering van processen en managementsystemen. Om dit alles goed te laten functioneren is een soepel samenspel nodig van mensen, technologie, organisatie.
Digital health en remote monitoring
Een ander spannend project is het Zürich Applied Digital Health Center dat wordt ondersteund door het digitaliseringsinitiatief van de Zürichse universiteiten DIZH. Hierbij wordt samengewerkt met de Universiteit van Zürich, Zürich en Balgrist Universitaire Ziekenhuizen en Roche. Er wordt een ‘centre of excellence’ opgetuigd voor patiëntgerichte klinische innovaties. De focus ligt hierbij op patiënt reported outcome measures, patient empowerment en remote monitoring. Een belangrijke vaststelling tijdens deze inspirerende labday was dat technologie belangrijk is, maar empathie nóg belangrijker. Een voorbeeld is het leven met een chronische ziekte zoals diabetes type I. Dat kost heel veel tijd en patiënten moeten dagelijks tot 180 extra beslissingen nemen.
Digitale toepassingen zijn hier niet nice-to-have, maar geven mensen écht een stuk van hun leven terug. Continue glucosemonitoring, telegeneeskunde, peer-ondersteuning in de online gemeenschap en, last but not least, de ontwikkeling van de closed-loop van de patiëntengemeenschap, maken het dagelijks leven makkelijker. Voor verdere duurzame innovaties is het technische perspectief belangrijk. Toch is empathie nog relevanter: de behoeften en uitdagingen van patiënten moeten worden gehoord en begrepen. Er moet kortom, volgens Maren Schinz, ondernemer en innovatiemanager bij DCB, vanuit verschillende perspectieven worden gekeken.
Digitale volksgezondheid
Digitale gezondheid en digitale volksgezondheid zijn niet hetzelfde. Bij digitale gezondheid ligt de focus op oplossingen voor het individu, bij digitale volksgezondheid op de gehele bevolking of delen daarvan. De focus ligt bijvoorbeeld op de kansen en risico's van digitalisering voor de samenleving, middelen en capaciteiten voor een digitaal zorgstelsel. Momenteel worden implementaties op korte termijn enthousiast verwelkomd en gepromoot, maar vaak zonder inzicht in de impact op lange termijn op de gezondheidssystemen of het welzijn van de bevolking. Om daar wel zicht op te krijgen zijn uitgebreide digitale vaardigheden nodig, zoals Julia Dratva, hoogleraar en directeur van het Instituut voor Volksgezondheid bij ZHAW, heeft aangetoond: "Het gaat dan om competenties en middelen die belangrijk zijn voor het zoeken en vinden, begrijpen, evalueren en toepassen van digitale gezondheidsinformatie.”
Digital health en patiëntervaring
Om het thema innovatie blijvend te verankeren in het ziekenhuis is een centraal orgaan nodig. Deze speciale ‘unit’ kan medewerkers ondersteunen bij het omzetten van hun ideeën in concrete producten en diensten. Maar innovatie is niet gratis: de organisatie moet bereid zijn om middelen, vooral tijd, beschikbaar te stellen aan medewerkers, zodat ze innovatief kunnen zijn. Het onderwerp innovatie moet hierbij breed worden opgevat. Het gaat om administratieve procesinnovaties, maar ook om concrete medische producten. Moed is ook geboden als het gaat om methoden: een design thinking-sessie met Lego kan precies het juiste zijn om innovatie uit te lokken, zelfs in een zeer traditioneel academisch ziekenhuis.
In wezen zijn voor een succesvolle digitale transformatie in ziekenhuizen vergelijkbare conceptuele benaderingen van toepassing als voor andere industrieën. Essentieel daar bij is dat technologieën het leven van de betrokken doelgroepen moeten vereenvoudigen. De goede patiëntervaring en acceptatie van innovaties zijn belangrijke factoren centraal moeten blijven staan. Om dat te realiseren is het nodig om voortdurend het effect van innovaties en digital health te blijven meten met een duidelijke focus op de patiëntervaring.
Bron: ICT&health international
