Steeds meer zorginformatiesystemen worden voorzien van zibs, zorginformatiebouwstenen. Het gebrek aan zib-compliance wordt daardoor een steeds belangrijker thema. De vraag waar een EPD aan moet voldoen om gegevens zib-compliant te kunnen opslaan en opleveren leidt ook steeds vaker tot misverstanden. Zoals de onhaalbare, en onnodige, eis dat de interne inrichting van het epd zou moeten uitgaan van zibs.
De voorwaarden voor een zib-compliance zorginformatiesysteem gaan behoorlijk ver. Patiëntgegevens moeten daarvoor worden opgeslagen én weer worden opgevraagd mét behoud van definitie van de concepten en gegevenselementen. Maar ook mét behoud van de onderlinge relaties tussen die gegevenselementen en met datatypes en waardelijsten conform de specificatie van de zibs.
Echter, het volledig inrichten van zorginformatiesystemen conform de definitie van zibs is geen realistische optie. Hooguit wanneer een systeem van 'scratch' opgebouwd wordt, maar voor bestaande zorginformatiesystemen is dat onmogelijk, zo stelt Registratie aan de bron.
Haalbare zib-compliance
Voor bestaande systemen geldt echter dat die ontwikkeld zijn in een tijd dat zibs nog niet bestonden en in de loop der jaren geëvolueerd zijn tot hun huidige vorm. Ook het feit dat sommige systemen in meerdere landen gebruikt worden, waar andere regels gelden en specifieke aanpassingen gedaan worden, maakt dat een volledige zib-compliance niet mogelijk is.
Daarmee rijst de vraag welke mate van zib-compliance voor een bepaald zorginformatiesysteem dan wel haalbaar is. Registratie aan de bron heeft hiervoor het Raamwerk zib-compliance gepubliceerd. Dit is een overzicht van wat zib-compliance inhoudt, welke haken en ogen er aan zitten en hoe we samen kunnen werken aan oplossingen.
Daarbij stelt de organisatie voor om uit te gaan van het zogenoemde blackbox principe. "Er worden alleen eisen gesteld aan het gedrag van het systeem zoals het van buiten wordt gezien, maar niet aan de interne inrichting en het interne gedrag van het systeem, ofwel wat er in de ‘doos’ zelf gebeurt." Met andere woorden: "als het systeem gegevens op een zib-compliant manier kan opslaan en opleveren, zijn we tevreden. Dit is in principe een prima oplossing".
Deze oplossing komt wel met een prijs, zo stelt Registratie aan de bron. "We moeten het ideaal van het perfecte zib-compliant epd loslaten en ons tevreden stellen met ‘goed genoeg’. Systemen zullen zich nu eenmaal meestal niet volledig zib-compliant kúnnen gedragen."
Het blackbox principe
Via het blackbox principe worden de aangeboden gegevens vertaald naar het interne datamodel van het systeem, en andersom. "Zib-compliance gaat over de definitie van concepten en gegevenselementen, onderlinge relaties, datatypes en waardelijsten. Volledige zib-compliance wordt alleen bereikt als voor álle gegevenselementen op ál die aspecten een verliesvrije mapping mogelijk is naar de interne datastructuur van het systeem en vice versa. Dat is niet altijd mogelijk", aldus Registratie aan de bron.
Bijvoorbeeld wanneer bepaalde gegevenselementen van een zib niet voorkomen in de interne datastructuur van het systeem. In die gevallen kan ook geen vertaalslag plaatsvinden. Daarnaast kan het ook voorkomen dat andere datatypes of waardelijsten worden gebruikt in de interne inrichting. Ook in die gevallen is het maken van een mapping moeilijk, of zelfs onmogelijk.
