Dr. Jeroen Legerstee is op 1 maart 2024 aan de Universiteit van Amsterdam benoemd tot bijzonder hoogleraar voor innovatieve behandeling bij kinderen en jongeren met Dwang, Angst en Tics (DAT). Hij richt zich op het ontwikkelen van digitale behandelmethoden zoals de inzet van virtual reality en apps om de mentale zorg voor deze specifieke doelgroep toegankelijker en effectiever te maken. Legerstee's motivatie om zich op dit onderzoeksgebied te richten, is verder versterkt door de toename van mentale klachten onder jongeren en de steeds langere wachtlijsten.
Jeroen Legerstee is GZ-psycholoog, in opleiding tot klinisch psycholoog en nu dus óók bijzonder hoogleraar. Hij onderzoekt al langer innovatieve behandelmethoden, zoals virtual reality, chatbots, eHealth en zorg-gerelateerde smartphone apps. De nieuwe leerstoel van Legerstee wordt gefinancierd door Stichting Levvel. Deze stichting helpt kinderen, jongeren en (pleeg)gezinnen in lastige situaties weer op weg en biedt diverse hulp, van opvoedondersteuning tot specialistische jeugdhulp en zelfs complexe psychiatrische zorg. Nellieke de Koning van de raad van bestuur vertelt op de website van de stichting: “Levvel is er trots op dat met de komst van Jeroen een lange traditie wordt voortgezet als het gaat om de leerstoel Dwang, Angst en Tics. Jeroen bouwt voort op wat er al is neergezet en voegt hier een digitale en innovatieve component aan toe.”
VR en apps
Dr. Jeroen Legerstee onderzoekt de potentie van digitale innovaties, zoals Virtual Reality (VR) en smartphone apps, teneinde de behandeling van kinderen en jongeren met psychische problemen zoals dwang, angst en tics te verbeteren. Met eerder onderzoek stelde hij al vast dat VR ondersteunend kan zijn bij het voorbereiden van jonge patiënten op medische ingrepen. Een specifieke toepassing van VR die Legerstee onderzoekt, is gericht op kinderen met selectief mutisme, een stoornis waarbij kinderen in bepaalde situaties niet spreken uit angst.
Meer toepassingen VR
Virtual Reality (VR) biedt, naast de toepassingen die Dr. Jeroen Legerstee onderzoekt, in de zorg steeds meer praktische mogelijkheden. Een goed voorbeeld zijn simulaties waarmee medische professionals hun vaardigheden kunnen trainen of complexe procedures in een veilige, virtuele omgeving kunnen oefenen. Tevens biedt VR innovatieve manieren voor pijnverlichting door patiënten te onderdompelen in rustgevende en afleidende virtuele omgevingen, hetgeen effectief kan zijn bij het beheersen van chronische pijn of tijdens pijnlijke behandelingen. Een goed voorbeeld is bijvoorbeeld de inzet van virtual reality om bevallingspijn te verminderen. Tevens kan VR fysieke en cognitieve revalidatie bevorderen. Dat kan onder meer door patiënten uit te dagen met specifieke oefeningen, waardoor ze sneller en efficiënter herstellen.
Laagdrempelige behandeling
Dr. Jeroen Legerstee wil met VR en apps een verschil maken voor kinderen die zorg nodig hebben. Hij onderzoekt innovatieve digitale behandelingen voor kinderen en jongeren met psychische problemen. Dit doet hij met het doel om de zorg toegankelijker te maken en het effect van bestaande behandelingen te vergroten. Legerstee: “Uit eerder onderzoek blijkt dat de inzet van VR heel nuttig kan zijn bij het behandelen van kinderen. Bijvoorbeeld door kinderen via VR alvast te laten wennen aan een ziekenhuisomgeving waar ze later geopereerd worden. Deze kinderen hadden na hun behandeling minder pijnstilling nodig dan kinderen die deze VR-ervaring niet hadden gehad. De bedoeling is om deze methode door te ontwikkelen tot een app, zodat kinderen zich thuis nog laagdrempeliger kunnen voorbereiden op een behandeling.”
Angstproblemen te lijf
Ook voor angstproblemen biedt VR een uitkomst. Samen met collega’s van Levvel en van de UvA, waaronder promovendus Wendy van Vlerken en co-promotor Luuk Stapersma, onderzoekt Legerstee bijvoorbeeld de effecten van VR voor de behandeling van kinderen met selectief mutisme. Dat is een stoornis waarbij kinderen wel kunnen praten, maar dat uit angst bijvoorbeeld op school niet doen. Kinderen praten dan alleen in een voor hen veilige omgeving, zoals thuis. Legerstee: “Daar is een behandelprotocol voor, maar VR kan daar thuis een mooie aanvulling op zijn: kinderen oefenen met praten via een virtuele nabootsing van een klaslokaal in aanwezigheid van virtuele leraren en kinderen, vanuit hun veilige thuisomgeving.”
