DNA-technologie ontwikkelt zich de laatste jaren snel en veelzijdig. Er wordt bijvoorbeeld steeds meer bekend over het verband tussen DNA en ziekten en behandelingen. De technische ontwikkeling in de genetica gaat zelfs zo snel, dat een nieuwe softwareanalyse van een genetische test van jaren geleden zinvol kan zijn. Direct na het doen van een test krijgt ongeveer een derde van de patiënten met een zeldzame genetische aandoening een diagnose. Na een nieuwe analyse, vijf jaar later, is dat meer dan de helft. Dit blijkt uit een studie van het Radboudumc gepubliceerd in Genome Medicine.
RIVM
Ander recent onderzoek aan LUMC laat zien DNA-gerichte medicatie in de praktijk 30% minder bijwerkingen geven. Kennis van DNA biedt ook andere perspectieven zoals bij het gerichter behandelen van kanker en tal van andere opties. Om de razendsnelle ontwikkelingen en de voorwaarden omtrent het gebruik van DNA-technologie goed in kaart te brengen, gaat VWS dus een visie en eens strategisch beleidsplan ontwikkelen.
Hiervoor is door RIVM inmiddels voorbereidend werk gedaan. Het RIVM heeft bijvoorbeeld aan betrokkenen, zoals zorgverleners, onderzoekers, patiëntvertegenwoordigers en productontwikkelaars, gevraagd wat zij belangrijk vinden omtrent de ontwikkelingen in DNA-technologie. Ofwel: hoe kan DNA-technologie in Nederland het beste in Nederland worden gebruikt en onder welke voorwaarden?
Maatschappelijke vragen DNA-technologie
DNA-technologie kan op tal van wijzen raken aan maatschappelijke en ethische vraagstukken. Analyses maken het bijvoorbeeld steeds vaker mogelijk om erfelijke ziekten op te sporen, zelfs al in de moederschoot. Dat kan uiteraard gevoelig liggen want niet iedereen wil bijvoorbeeld geconfronteerd worden met DNA-kenmerken van zichzelf en van zijn familie. Ook wil niet iedereen informatie over zijn gezondheid beschikbaar stellen voor onderzoek. Om dat allemaal in goede banen te leiden zijn heldere regels en randvoorwaarden nodig.
Uit de antwoorden van de ondervraagden in het vooronderzoek van RIVM blijkt dat de meesten het vooral belangrijk vinden dat het gebruik van DNA-technologie aansluit bij de behoeften in de samenleving. De wensen van de maatschappij staan in hun antwoorden dan ook centraal en de heersende mening is dat mensen zelf moeten kunnen kiezen welke toepassingen ze wel en níet wenselijk vinden. Daar komt nog bij dat DNA-technologie niet los gezien kan worden van andere ontwikkelingen in de zorg zoals de zorgtransformatie, digitalisering en de grotere aandacht voor preventie. Het is belangrijk dat het nieuwe strategische document van VWS over DNA-technologie optimaal wordt afgestemd op al die ontwikkelingen.
