De digitale uitwisseling van gegevens in de zorg kan veel beter, stelt Mark Janssen, lid raad van bestuur van het Radboudumc. Volgens hem is het van belang dat er landelijke afspraken en een basisarchitectuur komen. Tevens mag het ministerie best eisen aan EPD-leveranciers stellen, zegt hij in een nieuwe aflevering van de zogeheten VIPP 5-podcast.
Op de vraag of VWS nu wel of geen eisen stellen aan EPD-leveranciers, antwoordt Janssen ondubbelzinnig ‘ja’. “Er mogen aan EPD-leveranciers op de Nederlandse markt eisen worden gesteld. Je moet als leverancier dan bijvoorbeeld voldoen aan een aantal standaarden zodat gegevensuitwisseling eigenlijk geen discussie meer is. Zodra er vrij uitgewisseld kan worden, zal dat leiden tot kostenverlaging. We hebben in Nederland enorm veel geld uitgegeven, en doen dat nog steeds, aan digitalisering. Dat gaat naar leveranciers, heel hoge winsten, binnen Nederland maar ook in het buitenland. Dat is toch zorggeld van verzekeringnemers en belastingbetalers."
Digitale gegevensuitwisseling broodnodig
Mark Janssen is sinds 15 maart 2020 lid van de raad van bestuur van Radboudumc en Chief Financial Officer (CFO). Daarvoor was hij sinds 2014 lid van de raad van bestuur van Franciscus Gasthuis & Vlietland. Bij beide ziekenhuizen zat ICT in zijn portefeuille. Voor 2014 heeft hij onder meer gewerkt als bestuurder van een instelling voor langdurige zorg. Hij herinnert aan de discussie rond het landelijke elektronisch patiëntendossier (EPD), dat de Eerste Kamer in 2011 afschoot. ‘Op onderdelen denk ik dat het EPD had kunnen helpen bij digitale gegevensuitwisseling.’ Tegelijkertijd stelt hij dat er toen al gekozen had kunnen worden voor een landelijke infrastructuur, op basis van internationale standaarden. "Dan maakt het niet uit of er 1, 2 of 10 EPD’s zijn. Als ze maar met elkaar kunnen uitwisselen. Dat is de essentie,” vertelt hij op de website van NVZ.
Beroering op de EPD markt
De visie van Janssen is duidelijk in een periode dat er flink wat nieuws en discussie is geweest omtrent de EPD-markt en de vermeende marktwerking daarvan. Met name over de macht van EPD-leveranciers is de afgelopen tijd heel wat te doen geweest. Het ACM heeft na al die beroering in juli 2022 een conceptleidraad opgesteld om misverstanden omtrent concurrentieregels in de zorg-ICT weg te nemen. Na deze publicatie volgt een onderzoek naar mogelijk misbruik van mededingingsregels door ICT-leveranciers, want volgens de mededingingswet is eventueel machtsmisbruik van leveranciers simpelweg verboden. Ziekenhuizen klagen onder meer over het ervaren van een afhankelijkheidsrelatie, vendorlock-ins, de hoge facturen van ICT-leveranciers en de beperkte mogelijkheden om gegevens uit te wisselen. In het NRC verscheen een kritisch artikel over de macht van EPD-leveranciers en in de Tweede Kamer stelde kamerlid van Den Berg hier zelfs kritische vragen over aan minister Kuipers. De minister zei toen onder meer: “Ik zie een sterkere rol voor VWS weggelegd in het ecosysteem van de zorg ICT-markt met als doel gezonde marktwerking te stimuleren.”
Regie op onderdelen
Janssen is het daarmee eens en pleit zelfs voor duidelijke eisen aan ICT-leveranciers. Hij vindt echter ook dat belangrijke onderdelen aan de marktpartijen moeten worden overgelaten. Namens NFU zit Janssen in het Informatieberaad, waarin het ministerie van VWS overlegt over de uitwisseling van gegevens in de zorg met brancheorganisaties in de zorg en met Zorgverzekeraars Nederland. Soms klinkt er een roep vanuit de zorg om meer regie van VWS op het dossier gegevensuitwisseling. Hij vindt het goed dat er op onderdelen regie komt waarin de betrokken organisaties moeten samenwerken, zoals de visie, de architectuur en de road map. "Vervolgens moet VWS belangrijke onderdelen gewoon aan de sector overlaten."
