Een app waarmee mensen kunnen aantonen dat zij negatief getest zijn op corona zal altijd vrijwillig zijn. Deze app, met de werknaam CoronaTester, moet ook kunnen rekenen op maatschappelijke steun en - net als de CoronaMelder-app - voldoen aan alle benodigde aspecten op gebieden zoals ethiek en privacy. Dat schrijft minister Hugo de Jonge (VWS) in antwoorden op de vragen van Maarten Hijink, Tweede-Kamerlid van de SP. VWS kwam vorige week ook met een aanvulling van het coronadashboard.
Hijink stelde zijn vragen naar aanleiding van een artikel van digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom over de app Coronatester. BoF vreest dat de invoering van een een app zoals CoronaTester leidt tot risico op tweespalt in de samenleving waarin mensen die weinig risico’s lopen voorrang krijgen ten opzichte van anderen. 'Kun je aantonen dat je gevaccineerd bent? Dan mag je doorlopen. Heb je een recent, negatief testresultaat? Je mag naar binnen. Kun of wil je dit niet laten zien? Dan wordt jou de toegang ontzegd.'
De Jonge liet in een eerdere Kamerbrief half november aan de Kamer weten dat hij laat onderzoeken in hoeverre een digitaal middel kan faciliteren dat in Nederland het testen op Covid-19 sneller, op meer plekken en bij meer mensen kan plaatsvinden. ‘Klopt het dat het kabinet werkt aan een applicatie waarin mensen een bewijs van niet besmet kunnen krijgen, een zogenaamd gezondheidspaspoort?’, wilde Hijink daarom weten. ‘Zo ja, wat houdt dit precies in en waarom wordt hiervoor gekozen?’
Digitale ondersteuning
De Jonge wijst op het 85ste advies van het OMT, om de mogelijkheid te verkennen van het eisen van een negatieve testuitslag bij binnenkomst in Nederland voor alle reizigers. Mede in het licht hiervan wordt onderzocht of en hoe (en onder welke voorwaarden) dit digitaal ondersteund kan worden. ‘Net als bij de ontwikkeling van onder meer CoronaMelder worden hierbij alle aspecten, denk aan ethische en juridische aspecten en aan grondrechten, vrijwilligheid en privacy meegewogen. Daar doe ik geen concessies aan.’
In reactie op de vrees voor tweespalt van BoF schrijft De Jonge, zoals eerder bij de ontwikkeling van CoronaMelder, het belangrijk te vinden dat ook de eventuele verdere digitale ondersteuning van het testbeleid kan rekenen op maatschappelijke steun. Hij heeft dan ook de Gezondheidsraad gevraagd om advies hierover. ‘Vrijwillig gebruik is ook in deze het uitgangspunt. Ik zal uw Kamer informeren zodra er meer duidelijkheid is over de mogelijke realisatie van deze app en de praktische en juridische gevolgen.’
Aanvulling coronadashboard
Het coronadashboard is sinds vorige week aangevuld met gegevens zoals een RIVM-onderzoek naar gedrag. Daaruit blijkt dat 80 procent van de bevolking de coronamaatregelen steunt. Ouderen houden zich beter aan die maatregelen dan jongeren. Het onderzoek onderscheidt steun voor maatregelen en de feitelijke naleving. Iedere drie weken wordt een dwarsdoorsnede van de samenleving bevraagd, in alle 25 Veiligheidsregio’s. Daardoor is het mogelijk om verandering in de tijd, verschillen tussen leeftijdsgroepen en verschillen tussen regio’s te zien.
Minister De Jonge noemt het onderzoek een welkome aanvulling op bestaand gedragsonderzoek. “Het onderzoek houdt ons een spiegel voor: natuurlijk vinden we de maatregelen belangrijk, maar we moeten met elkaar scherper zijn op het naleven ervan. Dat is nodig om de kwetsbaarsten in onze samenleving te beschermen en de zorg in de benen te houden."
Extra aandacht kwetsbare groepen
Naast het gedragsonderzoek is nog een aantal nieuwe cijfers aan het coronadashboard toegevoegd. Zo is er nu extra aandacht voor twee groepen die extra kwetsbaar zijn bij een besmetting met COVID-19: thuiswonende 70-plussers en bewoners in de gehandicaptenzorg. Cijfers over de besmetting en sterfte in deze groepen zijn nu terug te vinden in het dashboard. Eerder kreeg de verpleeghuiszorg om dezelfde reden al een plek op het dashboard.
Verder zijn twee categorieën sterfte op het dashboard toegevoegd: sterfte door COVID-19 en de sterftemonitor van het CBS. De sterftemonitor laat zien in hoeverre er sprake is van extra sterfte ten opzichte van wat statistisch voorspeld is, de zogeheten oversterfte. Gebruikers van het dashboard hadden aangegeven graag meer informatie over sterfte op het dashboard te willen zien.
