Slaapproblemen en slaapstoornissen komen vaak voor bij mensen met een verstandelijke beperking. Binnen de slaapgeneeskunde is een polysomnografie (PSG) een van de manieren om bepaalde slaapstoornissen te diagnosticeren. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen deze meetmethode echter als belastend ervaren. Recent onderzoek van Expertisecentrum Kempenhaeghe toont aan dat er mogelijkheden zijn om slaap op een minder belastende manier te meten bij mensen met een verstandelijke beperking, bijvoorbeeld via een speciaal polshorloge.
Een andere manier om slaapstoornissen te meten is via actigrafie. Ook deze methode kan als belastend worden ervaren door mensen met een verstandelijke beperking. Maar omdat actigrafie enkel de polsbewegingen meet, kan er niet altijd een accuraat beeld worden gegeven van slaap. Onderzoekers van Kempenhaeghe gingen daarom, in samenwerking met TU/e en Philips, op zoek naar een alternatieve methode om de slaap te beoordelen.
Wearable meet slaapstoornissen
Bij het onderzoek werd onder meer ook ingegaan op de vraag of ‘wearables’ geschikt zullen zijn voor het meten van slaap bij mensen met een verstandelijke beperking. Eén van de mogelijkheden is een speciaal polshorloge dat het slaapritme registreert. Fokke van Meulen, onderzoeker aan de TU/e en Kempenhaeghe: “Een polysomnografie blijft essentieel voor de diagnose van slaapproblemen en slaapstoornissen. Samen met onze partners onderzoekt en ontwikkelt Kempenhaeghe nieuwe draagbare en draadloze meetmethodes en nieuwe data-analyse methodes.”
De studie maakte gebruik van de data van 73 volwassenen met een verstandelijke beperking die één nacht in het Centrum voor Slaapgeneeskunde van Kempenhaeghe doorbrachten. Uit eerder onderzoek bij gezonde mensen met slaapstoornissen bleek al dat verschillende slaapstadia konden worden gemeten via algoritmes die gebruik maken van de variaties in hartfrequentie en ademhaling.
Onderzoeker Naomi van den Broek vertelt: “Het doel van deze nieuwe studie was om te onderzoeken of deze analyses ook geschikt zijn voor het automatisch scoren van slaapstadia bij mensen met een verstandelijke beperking met slaapstoornissen.”
Minder beplakking
Uit het onderzoek blijkt dat met behulp van de analyse van hartslag en ademhalingsvariabiliteit de slaapstadia kunnen worden geschat bij deze doelgroep. Er kan worden geconcludeerd dat deze minder belastende methode toepasbaar is voor mensen met een verstandelijke beperking. De resultaten uit het onderzoek bieden nieuwe mogelijkheden om de slaapmeetinstrumenten te verbeteren en/of minder belastend te maken.“
Want hoe fijn is het als er minder beplakking hoeft te worden gebruikt, bijvoorbeeld tijdens een PSG. Dit is comfortabeler voor de patiënt. Daarnaast kunnen we op deze manier het slaappatroon accurater in kaart brengen, dan bijvoorbeeld met een actigrafie”, aldus Van den Broek.
Meer onderzoek naar slaap
Het onderzoek werd opgezet met TU/e en Philips als onderdeel van het e/MTIC partnership. Dit is een regionaal samenwerkingsverband tussen zorginstellingen (Máxima Medisch Centrum, Catharina ziekenhuis en Kempenhaeghe) met onderzoekers (TU/e) en het bedrijfsleven (Philips). Het onderzoek werd gepubliceerd in 'Journal of Intellectual Disablity Research'.
Goed slapen is belangrijk voor de gezondheid en daarom wordt er nog altijd veel onderzoek gedaan naar slaap. Tijdens de officiële Wereld Slaap Dag op 17 maart 2023 lanceerde UMC Utrecht het Sleep Discovery Lab in het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ). Het gaat hier om een virtueel platform, dat geheel in het teken staat van onderzoek en innovaties rondom slaap. Op dit kennisplatform kunnen onderzoekers, zorgverleners, studenten en patiënten samenwerken, ideeën uitwisselen en info vinden.
