Het ETZ heeft in de hoofdgang van locatie ETZ Elisabeth haar 3D Lab geopend op een zichtlocatie. Het gaat hier waarschijnlijk om een wereldprimeur. Aan de buitenkant kunnen voorbijgangers onder meer 3D-printers zien die gebruikt worden voor het printen van medische modellen, die chirurgen gebruiken bij het voorbereiden van reguliere en complexe operaties. Zorgverleners en andere professionals kunnen binnenlopen en uitleg krijgen en er zijn ook video’s beschikbaar waarin uitgelegd wordt hoe deze technologie om modellen te bouwen precies in zijn werk gaat.
Het 3D Lab is doelbewust in de etalage gezet om andere zorgverleners te inspireren om gebruik te maken van 3D-modellen. Traumachirurg Mike Bemelman is samen met vaatchirurg Jan Heyligers een van de initiatiefnemers van dit unieke kijkje in de 3D-keuken. Samen hebben ze er stapsgewijs voor gezorgd dat het 3D Lab een officiële status heeft gekregen in het ETZ. “Dit is voor zover wij weten een wereldprimeur", zegt traumachirurg Bemelman. “Het laboratorium helpt de chirurgen bij het ontwerpen, printen en leveren van de 3D-modellen die worden gebruikt bij operaties."
Model van een complexe breuk
De inzet van 3d-printers raakt in de medische wereld steeds meer ingeburgerd. Het is mogelijk om met zo’n apparaat levensechte modellen te maken, die chirurgen goed helpen om een operatie optimaal voor te bereiden. In Bravis worden bijvoorbeeld onder meer modellen van complexe breuken geprint.
3D-printing biedt soms een beter en goedkoper alternatief voor het maken van zo’n model, omdat met behulp van een CT-scan of digitale 3D-tekening een voorwerp heel precies kan worden nagemaakt in kunststof of metaal. Voorbeelden zijn unieke botten, schedels, medische instrumenten, apparaten en disposables voor diverse doeleinden. Ook de medisch instrumentmakers van OLVG gebruiken tegenwoordig een 3D-printer voor medische doeleinden, zo meldt het ziekenhuis. Zo ontwikkelden zij bijvoorbeeld een 3D-prikarm.
Vitrinekasten in 3D Lab
Voor de voorbijgangers van ETZ is het natuurlijk interessant om meer te leren over de werking en inzet van 3D-printers. Wie bij het 3D Lab even stil blijft staan, krijgt extra informatie via een video op een groot tv-scherm. In de etalage van het 3D Lab staan hiernaast - voor iedereen zichtbaar - vier
3D-printers. Elke ETZ-arts kan dagelijks bij de twee projectleiders van het 3D Lab, Vito van Dal en Pieter-Jan Scheerlinck, binnenlopen voor advies, ondersteuning en nieuwe verzoeken. Zij hebben inmiddels ruime ervaring met het omzetten van CT- en MRI-scans in 3D-modellen.
Dat op dit gebied inmiddels veel mogelijk is, bewijzen de indrukwekkende 3D-print-modellen die in de drie vitrinekasten van het 3D Lab staan uitgestald. De modellen die gemaakt worden met 3D-prints in het 3D-lab worden trouwens níet geïmplanteerd bij patiënten; het gaat expliciet om 3D modellen die behulpzaam zijn om een operatie beter voor te bereiden.
Kaakcorrectie
De chirurgen gebruiken deze modellen bij de gedetailleerde voorbereiding op ingewikkelde operaties. “We zetten de prints ook in tijdens operaties, maar ze blijven niet in de patiënt achter", verduidelijkt MKA-chirurg Erik Nout. Een mooi voorbeeld is de zogenoemde 'wafer', een 3D-print die bij een chirurgische kaakcorrectie wordt toegepast. “Een plaatje dat we gebruiken om de boven- en onderkaak op de juiste positie weer vast te zetten" legt Nout uit. “Dat plaatje moesten we voorheen bestellen bij een extern bedrijf, maar printen we nu in ons eigen 3D Lab. Dat geeft ons veel flexibiliteit in de voorbereiding en bespaart tijd."
Hologrammen
Het ETZ doet wetenschappelijk onderzoek om de toegevoegde waarde van het 3D Lab en de 3D-prints te onderbouwen. “Daarbij worden ook andere innovaties betrokken, zoals het gebruik van hologrammen tijdens operaties", legt Heyligers uit. “We werken daarvoor samen met Tilburg University rondom virtual en augmented reality en de Universiteit Twente en TU Delft op het gebied van 3D-printing."
