Op zaterdag 1 juli 2017 gaat het eerste deel van de Wet cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens in. Deze wet regelt de voorwaarden waaronder zorgverleners medische gegevens veilig en elektronisch kunnen inzien of uitwisselen met andere zorgverleners. De wet regelt ook de rechten van cliënten bij elektronische gegevensuitwisseling. De Patiëntenfederatie Nederland laat weten tevreden te zijn met de invoering.
De Eerste Kamer stemde begin oktober in met het wetsvoorstel van minister Schippers, nadat eerder de Tweede Kamer al had ingestemd. De wet maakt elektronische uitwisseling van medische persoonsgegevens mogelijk en regelt de randvoorwaarden voor een veilige uitwisseling van medische gegevens. Het is in aangepaste vorm de opvolger van het wetsvoorstel voor de invoering van een elektronisch patiëntendossier dat in 2011 door de Eerste Kamer werd verworpen.
Bepaalde onderdelen van de wet, zoals het digitaal inzagerecht en de gespecificeerde toestemming van patiënten, gaan pas na drie jaar in. Dan moet duidelijk zijn of de informatie-uitwisseling technisch uitvoerbaar en betrouwbaar is en hoe de gespecificeerde toestemming van patiënten gaat werken.
Bepaalde onderdelen van de wet, zoals het digitaal inzagerecht en de gespecificeerde toestemming van patiënten, gaan pas na drie jaar in. Dan moet duidelijk zijn of de informatie-uitwisseling technisch uitvoerbaar en betrouwbaar is en hoe de gespecificeerde toestemming van patiënten gaat werken.
Wet beter voor patiënt en zorgverlener
De Wet cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens verbetert de positie van de cliënt in de zorg, stelt het Ministerie van Volksgezondheid in een toelichting. Concreet regelt de wet:
- Betere bescherming van privacy van cliënten in de zorg;
- Meer rechten voor cliënten op inzage in de eigen medische gegevens;
- Meer regie voor cliënten over hun medische gegevens.
De wet maakt gegevensuitwisseling voor zorgverleners ook eenvoudiger. Wie over de juiste en meest actuele informatie over een cliënt beschikt, kan een betere behandeling bieden, aldus VWS. De kans op fouten is dan kleiner. Ook kan de informatie tijdig aangepast worden, bijvoorbeeld wanneer een arts ziet dat een patiënt een bepaald medicijn niet verdraagt. Daarnaast hoeft de cliënt niet steeds opnieuw zijn verhaal te doen, of meerdere keren dezelfde onderzoeken te ondergaan.
Vooraf akkoord vragen
Vanaf 1 juli 2017 informeren zorgverleners hun cliënt over:
- De betekenis van elektronische gegevensuitwisseling;
- De werking van het digitale uitwisselingssysteem;
- Welke zorgaanbieders op het systeem zijn aangesloten.
Zorgverleners vragen cliënten of zij ermee akkoord gaan dat andere zorgverleners medische gegevens kunnen inzien in het elektronische uitwisselingssysteem. Het gaat dan alleen om zorgverleners die hen behandelen.
De wet regelt verder de inrichting van het systeem waarmee patiëntgegevens uitgewisseld worden met andere zorgverleners. Het gaat om technische, organisatorische en functionele eisen. Deze eisen staan ook in de brochure Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. Deze voorschriften gaan pas later in. Het is nu nog niet bekend wanneer.
Uitbreiding rechten, plichten vanaf 2020
Vanaf 1 juli 2020 worden de rechten voor cliënten verder uitgebreid. Dan geldt voor zorgverleners zorgverlener ook:
- Toestemming aan patiënt vragen voor welke gegevens hij voor welke zorgverleners voor inzage beschikbaar stelt.
- Verplichte registratie van de toestemmingen die een cliënt heeft gegeven.
- Als de cliënt erom vraagt: gratis elektronische inzage geven in het eigen medische dossier. Ook geeft de zorgverlener op verzoek gratis een digitaal afschrift van het eigen medische dossier.
- Geen inzage voor andere zorgverleners
- Zorgverzekeraars, keuringsartsen, bedrijfsartsen, verzekeringsartsen krijgen geen toegang tot patiëntgegevens via het elektronisch uitwisselingssysteem.
Patiëntenfederatie NL blij met wet
Patiëntenfederatie Nederland laat in een reactie weten blij te zijn met de wet. Directeur Dianda Veldman: “Dit is nog maar een eerste begin. Wij kijken uit naar 2020. Dan kan de patiënt ook aangeven welke behandelende zorgverleners zijn gegevens mogen zien en welke niet. Denk bijvoorbeeld aan iemand die in een ziekenhuis bij een psychiater in behandeling is en die moet worden geopereerd aan zijn knie. Het is nergens voor nodig dat de arts die de knie opereert inzage heeft in het deel van het dossier dat de psychiater bijhoudt.”
Voor de patiënten heeft de nieuwe wet nog een voordeel, stelt de federatie. Vanaf 2020 heeft de patiënt recht op digitale inzage in zijn dossier en een gratis digitaal afschrift. Dat kan hij dan in zijn eigen persoonlijke gezondheidsomgeving opnemen. Hij kan dan ook zien welke zorgverlener in zijn dossier heeft gekeken. Dianda Veldman: “In ons MedMij-programma werken we er nu hard aan om al die verschillende systemen met elkaar te laten communiceren, zodat de rechten van de patiënt ook echt gebruikt kunnen worden.”
Voor de patiënten heeft de nieuwe wet nog een voordeel, stelt de federatie. Vanaf 2020 heeft de patiënt recht op digitale inzage in zijn dossier en een gratis digitaal afschrift. Dat kan hij dan in zijn eigen persoonlijke gezondheidsomgeving opnemen. Hij kan dan ook zien welke zorgverlener in zijn dossier heeft gekeken. Dianda Veldman: “In ons MedMij-programma werken we er nu hard aan om al die verschillende systemen met elkaar te laten communiceren, zodat de rechten van de patiënt ook echt gebruikt kunnen worden.”
