Online zelfhulp psychotherapie voor dialysepatiënten met symptomen van depressie en angst heeft geen extra positieve effecten vergeleken met de standaardhulp op het dialysecentrum. Dit blijkt uit het proefschrift ‘Depression and Anxiety in Dialysis Patients’ van de Amsterdamse Els Nadort, waarop ze in januari 2022 promoveerde. Er werd voor dit onderzoek voor een aanpak met e-health gekozen, omdat dialysepatiënten al standaard drie keer per week naar het ziekenhuis moeten.
Een kwart tot de helft van dialysepatiënten lijdt onder symptomen van depressie en angst. Vanwege die zorgelijke cijfers onderzocht Els Nadort de mogelijkheden van een online zelfhulp-behandeling. Uit haar promotieonderzoek blijkt dat online psychotherapie geen aanvullend effect lijkt te hebben in vergelijking met de standaardzorg in de dialysecentra. Wél zou de online therapie effect kunnen hebben bij digivaardige jongere patiënten.
Promotieonderzoek
Els Nadort is in januari 2022 gepromoveerd op haar proefschrift Depression and Anxiety in Dialysis Patients. Ze deed dit bij het OLVG en de Vrije Universiteit van Amsterdam. De relatieve grote hoeveelheid angst en depressieklachten bij een dialysebehandeling is moeilijker te doorgronden doordat er overlap kan zijn met symptomen die gepaard kunnen gaan met de dialysebehandeling.
In het beperkte aantal studies die hiernaar zijn gedaan, vindt de Amsterdamse onderzoeker wél aanwijzingen dat psychotherapie mogelijk goed werkt tegen depressieve klachten bij patiënten met nierfalen. Daarom besloot de onderzoeksgroep een interventiestudie op te zetten, aldus de onderzoeker op NedKAD (Nederlands Kenniscentrum Angst, Dwang, Trauma en Depressie).
Online zelfhulp
Er werd gekozen voor een zelfhulp e-health behandeling omdat dialyse-patiënten toch al drie keer per week naar het ziekenhuis moeten. Uiteindelijk deden er 190 deelnemers mee uit achttien deelnemende dialysecentra door het hele land. De deelnemers kwamen willekeurig in de behandel- of controlegroep terecht. De ene helft kreeg de online zelfhulp behandeling aangeboden en de andere vijftig procent normale zorg in het dialysecentrum. Degenen die de online hulp kregen, werden op afstand gesteund door een psycholoog.
Depressie & angst
Uiteindelijk bleek de online zelfhulp toch niet dé oplossing. Zes op de tien van de deelnemers had hulp nodig bij het gebruik van de tablet of het invullen van oefeningen. Na vijf sessies werd geanalyseerd hoe de mensen scoorden op depressie en angst. Het onderzoek liet hier geen effect zien van de online behandeling. Bij beide groepen verminderden de somberheidsklachten namelijk met 21 procent.
Dit wijst er volgens Nadort op dat de online psychotherapie geen aanvullend effect lijkt te hebben naast de standaardzorg in de dialysecentra. Wel biedt deze vorm van zelfhulp eventueel mogelijkheden voor het ondersteunen van computervaardige jongere dialysepatiënten, maar dat moet nog nader worden onderzocht.
Grip op je dip met zelfhulp
Online zelfhulp en hybride vormen van hulp bij somberheidsklachten worden steeds vaker onderzocht. Een goed voorbeeld is de online groepscursus ‘Grip op je Dip’, speciaal voor jongeren. De coronacrisis zorgt namelijk voor een stijging van het aantal jongeren met somberheidsklachten. ‘Grip op je dip’ geeft handvatten om de klachten van depressie en somberheid het hoofd te bieden. In het oosten van Nederland wordt momenteel een ‘blended’ variant van deze methode uitgerold. Een combinatie van de online groepscursus en (fysieke) gesprekken met praktijkondersteuners huisartsen GGZ (POH-GGZ).
