Zorginstituut weegt personeelsinzet en milieu mee bij beoordeling zorg

wo 28 mei 2025 - 14:30
Duurzaam
Nieuws

Met een drie jaar durende proef gaat het Zorginstituut Nederland de inzet van schaars zorgpersoneel en de milieu-impact meewegen bij de toelating van zorg tot het basispakket van de zorgverzekering. Met name personeelsschaarste is een grote uitdaging bij het toegankelijk houden van de zorg. Maar ook de impact van de gezondheidszorg op het milieu leidt tot bedenkingen. Volgens het Zorginstituut twee redenen om kritisch hiernaar te gaan kijken bij de toelating.

De drie jaar durende proef moet bijdragen aan betere beslissingen over de inzet van zorgmedewerkers in het licht van de personeelsschaarste. Op verzoek van het Zorginstituut onderzocht een commissie daarom hoe deze twee onderwerpen van personeelsinzet en milieu-impact kunnen meewegen bij de beoordeling of zorg in het basispakket hoort. De commissie werkt in het advies ‘Arbeidsinzet en duurzaamheid als criteria bij keuzen in de zorg’ concrete, nieuwe rekenmethoden uit om personeelsinzet en milieu-impact van een behandeling inzichtelijk te maken en te wegen.

Uitbreiding pakketbeheer

Met deze uitbreiding van het pakketbeheer levert het Zorginstituut een bijdrage aan het realiseren van passende zorg. Dat betekent zorg die niet alleen medisch effectief is, maar ook rekening houdt met de maatschappelijke context. De aanpak ondersteunt de verdere uitwerking van het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) en het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO), waarin zorgverleners, patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars en overheid samenwerken aan oplossingen voor de toenemende druk op het zorgstelsel.

Voorzitter van de commissie Johan Mackenbach, emeritus-hoogleraar maatschappelijke gezondheidszorg zegt dat het pionieren is maar dat de onderwerpen urgent zijn en om daadkracht vragen. “Wij adviseren daarom nu te starten, samen met zorgpartijen, kennisorganisaties en experts in de praktijk. Dat geeft tijd voor proefbeoordelingen, onderzoek en ervaring opdoen.” Behalve het Zorginstituut kunnen ook zorgprofessionals in hun richtlijnen gebruikmaken van deze methoden. Ze helpen om keuzes te maken in de praktijk, waar het personeelstekort al jaren voelbaar is.

Proefbeoordelingen voor opdoen ervaring

Deze maand is het Zorginstituut gestart met proefbeoordelingen op de nieuwe thema’s. Om te bepalen of zorg in het basispakket hoort, geldt een aantal criteria. De belangrijkste is effectiviteit; het moet bewezen zijn dat zorg echt werkt en veilig is. Daarnaast gelden ook andere eisen, bijvoorbeeld over de verhouding tussen de kosten en de gezondheidswinst. Het Zorginstituut voegt daar nu een beoordeling van de inzet van zorgmedewerkers en milieu-impact aan toe. De proefbeoordelingen zijn bedoeld om ervaring op te doen met de twee nieuwe thema’s.

Het Zorginstituut Nederland breidt zijn pakketbeheer uit om beter in te spelen op actuele uitdagingen in de zorg. Deze aanpak sluit aan bij de afspraken uit onder meer het Integraal Zorgakkoord (IZA), waarin partijen samenwerken aan toegankelijke, betaalbare en passende zorg. Voorzitter van de Raad van Bestuur van het Zorginstituut, Mark Janssen, benadrukt het belang van open gesprekken over keuzes in behandelingen: “Als twee opties even effectief zijn, durven we dan te kiezen voor de behandeling die minder personeel vraagt? Ik wissel daarover graag van gedachten. Alleen samen houden we de zorg toegankelijk.”

Subsidieronde ecologische duurzaamheid

Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij worden ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes gemaakt om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan (blijven) krijgen.

Binnen het kaderprogramma Passende Zorg 2024 – 2028 opende ZonMw onlangs de subsidieronde ‘Onderzoeksmethodologie passende zorg – Ecologische duurzaamheid’. De oproep voor onderzoekers richt zich op de vraag hoe ecologische duurzaamheid beter kan worden meegenomen in het Nederlandse zorgstelsel. Het gaat specifiek om methodes om de impact van zorg op het milieu te meten en te verbeteren, binnen de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de beweging naar 'passende zorg'.