De druk op het Nederlandse zorgstelsel blijft toenemen. De vergrijzing en het aanhoudende tekort aan zorgpersoneel zijn twee belangrijke oorzaken daarvoor. Al langere tijd is duidelijk dat stappen gezet moeten worden om de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg ook in de toekomst te kunnen waarborgen. Deloitte heeft onderzoek gedaan naar de rol die de retail hierin kan spelen. Zorginterventies in de winkel? Wil de consumenten dat?
Dat zijn precies de vragen waar Deloitte het antwoord op wilde weten. En natuurlijk ook de vraag of een dergelijke oplossing inderdaad kan bijdragen aan toekomstbestendige, toegankelijke en betaalbare zorg. Deloitte heeft voor dit dit onderzoek 16.000 consumenten uit 15 Europese landen gevraagd naar hun bereidheid om zorginterventies plaats te laten vinden in winkels.
Zorginterventies in de winkel
Uit het onderzoek blijkt dat het gedeeltelijk verplaatsen van zorginterventies naar onder meer het retaildomein, een mogelijke uitkomst biedt voor het verlichten van de druk op ons zorgstelsel. Patiënten verwachten in toenemende mate flexibiliteit en personalisatie van geleverde gezondheids- en zorgdiensten. Ook geeft het aanbieden van minder complexe interventies in een retailomgeving ziekenhuizen meer ruimte om zich te richten op complexe interventies.
Zorginterventies die door Europese consumenten als ‘comfortabel’ of ‘zeer comfortabel’ worden ervaren zijn onder meer cholesterolmetingen (44 procent), diëtetiek en voedingsadviezen (41 procent), generieke bloedonderzoeken en –analyses (38 procent) en slaapadvies (35 procent).
“Het aanbieden van simpele interventies door retailers zal op de lange termijn zeker de druk op de zorg verlichten. Zorginstellingen moeten zich ondertussen wel voorbereiden om het inkomensverlies op korte termijn op te kunnen vangen. Ons onderzoek maakt duidelijk dat Europese consumenten openstaan voor verandering, als aan hun behoefte aan comfort wordt voldaan. Dit zou wat mij betreft een prioriteit moeten zijn voor zowel retail- als zorgpartners, om zo de zorg in Europa betaalbaar te houden”, zegt Maurice Fransen, Healthcare lead bij Deloitte.
Laag risico interventies
Zoals uit het onderzoek blijkt, staan consumenten vooral open om voor ongecompliceerde tests en procedures met een laag risico naar een 'winkel' te gaan. Denk hierbij aan cholesterolmetingen (44 procent) of voeding- en slaapadvies (41 procent). Ongeacht de interventies die onderdeel worden van een retailmodel, stellen consumenten wel bepaalde voorwaarden aan de winkelomgeving. Bijna negen op de tien (89%) van de respondenten noemt hygiëne belangrijk of zeer belangrijk; 84 procent zegt dat ze zorgprofessionals nodig hebben die aardig, geduldig en begripvol zijn, en 80 procent geeft aan dat zorgverleners de hoogste kwalificaties moeten hebben. Kosten worden pas later genoemd.
Bijna een derde van alle respondenten (29 procent) zegt dat korte wachttijden voor afspraken hen zouden motiveren om een winkel te bezoeken voor een kleine medische interventie. Consumenten die de meeste bereidheid toonden om gezondheidszorg te zoeken in een winkelomgeving, zijn overwegend tussen de 18 en 44 jaar oud, met hoge inkomens en geen chronische ziekte.
Daarnaast is consumenten ook gevraagd naar de mate van ontevredenheid als het gaat om hun huidige gezondheidszorg. 28 procent van de respondenten is (zeer) ontevreden over hoe snel ze een afspraak kunnen maken. Daarop volgen de kosten van interventies (22 procent) en de tijd tussen een interventie en het moment dat resultaten worden gedeeld (12 procent).
“Dit is ook een mooie kans voor retailers, tactisch gezien, om bezoekersaantallen in winkels te vergroten. Op strategisch vlak kunnen ze zo een meer waardevolle en integrale rol spelen als het gaat om de gezondheid van consumenten, zegt Adgild Hop, Market Lead Retail bij Deloitte.
Klantgerichtheid retail
Naast het verlichten van de druk op de zorg, biedt de verschuiving van zorginterventies ook potentieel voor retailers. Zo is Europa momenteel de snelst groeiende markt voor in-store gezondheidsklinieken. Duidelijk is dat de zorg kan profiteren van en samenwerking met de retail. Door bepaalde zorginterventies naar 'de winkel' te verplaatsen, kan (een deel) van het personeelstekort in de zorg omzeild worden. Maar er is meer. Retailers zijn bovendien van nature al consumentgericht en zouden het leven van consumenten gemakkelijker kunnen maken door hen te bedienen in een 'one-stop-shop'.
Het lijkt dus en 'no-brainer' om bepaalde, eenvoudige en uiteraard ook non-invasieve zorginterventies naar het winkeldomein te verplaatsen. Klanten doen dan hun boodschappen en laten bijvoorbeeld ook hun bloeddruk meten of ze halen een recept op. Winkels zijn overal, wat betekent dat de meeste Europese consumenten maar een korte afstand hoeven te reizen om er een te vinden.
UK is koploper, verschuiving in Nederland
Tot slot heeft Deloitte in het onderzoek nog de resultaten tussen verschillende landen vergeleken. In Italië, Zweden en Polen lijken consumenten het meest ontevreden over de meeste aspecten van hun gezondheidszorg. Respondenten uit het Verenigd Koninkrijk en Ierland toonden juist meer bereidheid om gezondheidszorg buiten de kliniek/het ziekenhuis te zoeken dan consumenten in andere Europese landen.
Het Verenigd Koninkrijk en Ierland hebben al enige tijd ervaring met het aanbieden van zorg in winkels (zoals Boots en ASDA). Maar ook in Nederland zien we al een verschuiving. Zo werden de coronavaccinaties al op diverse locaties buiten het zorgdomein gezet en kun je vandaag de dag je cholesterolniveau laten meten in diverse drogisterijen.
Vorig jaar pleitte Lucien Engelen, Global Strategist Digital Health voor onder meer het Deloitte Center for the Edge, ook voor een andere kijk op onze zorg. Daarin benoemde hij ook routinematige handelingen die, mede door technologie, minder complex worden en gaf hij het voorbeeld van de VS, waar drogisterijketen Walgreens en Amazon flinke stappen aan het zetten met digitale zorg en BestBuy een e-health-afdeling opzet.
Betalen voor zorginterventies
Het vooruitzicht om te moeten betalen voor gezondheidsinterventies verschilt ook per land en lijkt verband te houden met de perceptie van hoe goed de huidige gezondheidszorg is. Vooral in Spanje, Frankrijk, België en Nederland zijn consumenten minder bereid om extra te betalen voor gezondheidszorg in een winkelomgeving. Extra betalen voor zorg is echter niet uitgesloten voor Europese respondenten; drie op de vier zegt premiepakketten toegevoegd te hebben aan hun basisverzekering, dit geldt voor 73 procent van de Nederlandse respondenten.
Europese landen verschilden in hun mening over welke winkelruimtes het meest geschikt zijn om interventies aan te bieden. De voorkeur gaat hierbij uit naar apotheken, drogisterijen en supermarkten.
Maak de zorg blijvend toegankelijker
De zorgsector moet de urgentie van haar situatie erkennen. Een natuurlijke omkering van de krachten komt er niet: we worden steeds weerbaardere mensen en onze zorgbehoefte blijft groeien. De opleidingen voor verpleegkundig personeel blijven kampen met dalende aantallen nieuwe studenten. Het groeiende personeelstekort zal er toe leiden dat meer en meer overbelaste zorgverleners de zorg zullen verlaten.
De enige kans om deze ontwikkelingen te keren, is ervoor te zorgen dat de zorg blijvend toegankelijker gemaakt wordt. Europese consumenten staan wel degelijk open voor verandering; ze zijn bereid naar een winkel te gaan voor zorginterventies als aan verschillende eisen wordt voldaan. Retailers en zorginstellingen die bereid zijn om dit pad op zijn minst te verkennen, zullen waarschijnlijk voldoende kansen ontdekken, zo concludeert het onderzoek van Deloitte. Het volledige onderzoek van Deloitte 'One-stop shop: Where healthcare meets retail' kun je hier vinden.
