Ruimte voor vernieuwing door 21e eeuwse vaardigheden

Technologische ontwikkelingen vragen om zorgprofessionals die kunnen inspelen op veranderingen, die initiatief nemen, die kennis kunnen vergaren en op waarde kunnen beoordelen, die verder kijken dan hun vakgebied en die kunnen samenwerken: multidisciplinair en interprofessioneel. Zorgprofessionals moeten beschikken over deze 21e eeuwse vaardigheden. Gelukkig worden deze 21e eeuwse vaardigheden steeds vaker opgenomen in het curriculum van zorgopleidingen. Zorgorganisaties en hogescholen hebben elkaar hierin gevonden en gaan deze uitdaging samen aan. Een voorbeeld van deze vorm van samenwerking zijn de multidisciplinaire zorginnovatie centra. Multidisciplinair zorginnovatiecentrum Het multidisciplinair zorginnovatiecentrum (M-ZIC) is ontstaan uit het concept zorginnovatiecentrum (ZIC) dat tegenwoordig steeds vaker toegepast wordt in een multidisciplinaire setting. Binnen een M-ZIC werken professionals interdisciplinair samen met stagiaires van diverse opleidingen in de dagelijkse zorgpraktijk. Werkplek-leren staat centraal. Stagiaires leren in de praktijk van alle activiteiten die zij tegenkomen en in het kader van een professionele beroepsuitoefening uitvoeren. Professionals helpen stagiaires bij het bewust worden van de opgedane ervaringen door middel van onder andere reflectie. Vanuit het perspectief van de cliënt worden activiteiten ondernomen ter verbetering van kwaliteit van zorg- en dienstverlening. Binnen het M-ZIC wordt gebruik gemaakt van Evidence Based Practice, wat betekent dat zorg wordt geleverd op basis van de best beschikbare kennis. Die kennis kan wetenschappelijk zijn, maar minstens zo belangrijk is de kennis van de professional en van de cliënt. Het creëren van ruimte voor vernieuwing staat centraal door het interdisciplinair oppakken van projecten, gericht op verbetering van zorg. M-ZIC binnen Adelante Libra Revalidatie en Audiologie startte samen met Hogeschool Fontys met een ZIC. In 2012 werd dit monodisciplinaire concept uitgerold naar multidisciplinaire vorm en zo was het M-ZIC geboren. Pascalle van Bilsen (projectleider M-ZIC binnen Adelante) geeft aan dat deze manier van leren en werken op de werkvloer naadloos aansluit bij de interdisciplinaire manier van werken binnen Adelante en het belang dat Adelante hecht aan bottom-up vernieuwing. Het van groot belang dat stagiaires dit ervaren en de competenties die hiervoor nodig zijn gedurende hun stage kunnen ontwikkelen. Het belangrijkste doel voor Adelante en Hogeschool Zuyd is een krachtige leer-, werk- en zorgomgeving waarin professionals en stagiaires gezamenlijk werken aan relevante vraagstukken uit de dagelijkse zorgpraktijk, onderzoek en innovatie. Het is een permanent ontwikkelplatform voor stagiaires en werknemers. In 2017 werd gestart met studenten van drie opleidingen van Hogeschool Zuyd; fysiotherapie, ergotherapie, verpleegkunde. Inmiddels zijn er studenten vanuit 6 verschillende zorgopleidingen betrokken. In 2017 en in de eerste helft van 2018 hebben in totaal 49 studenten deelgenomen aan het M-ZIC. Interdisciplinaire vaardigheden Gedurende de 20 weken stage is er expliciet aandacht voor het ontwikkelen van interdisciplinaire vaardigheden en competenties. Op gezette tijden worden leeractiviteiten en content aangeboden, terwijl vooral gestimuleerd wordt om zelf initiatief te nemen om informatie te zoeken, kennis te ontwikkelen en te delen. Aan de hand van casuïstiek, interdisciplinaire vragen van de werkvloer, workshops en intervisie sessies, werken de studenten – discipline overstijgend - nauw met elkaar samen, sparren met stagebegeleiders en overleggen met docenten van de hogeschool. Om deze nieuwe manier van stage te stimuleren, krijgen stagebegeleiders een cursus om studenten te coachen en stimuleren in het nemen van initiatief en een onderzoekende en kritische houding naar verbetermogelijkheden in de praktijk. De begeleiding op de locatie Adelante wordt verzorgd door een team medewerkers van Adelante (masterprofessionals) en Hogeschool Zuyd (Lecturer Practictioner). Win-win situatie Deze manier van werken biedt een win-win situatie voor hogescholen en zorginstellingen. Medewerkers worden ‘besmet’ door kritische studenten die vragen stellen en aanzetten tot zelfreflectie en teamdynamiek. Nieuwe structuren worden gevormd en er ontstaat een cultuur van mogen leren van elkaar op de werkvloer. De zorg verbetert inhoudelijk, evidence based werken wordt meer geborgd. Klanten worden meer en beter betrokken bij zorgverbeteringen en -vernieuwingen. Er is structurele aandacht voor innovatie in de vorm van verbeterprojecten en onderzoek. Kennisontwikkeling, kennisdeling en kennisverspreiding gaan hand in hand. Hogescholen en zorginstellingen dragen op deze manier samen bij aan de professional van de toekomst die in staat is de kloof tussen theorie en praktijk te overbruggen.