Nederland telt steeds meer aanbod van zorg en monitoring op afstand. Een groeiend deel hiervan is de pilotfase al ontgroeid en wordt op groeiende schaal aangeboden. Maar een volledig virtueel ziekenhuis? Daarvoor moeten we toch over de grens kijken. SEHA Virtual Hospital - Saoedi-Arabië – heeft volgens de initiatiefnemers tot doel om het zorgverleningsmodel opnieuw vorm te geven. De resultaten – waaronder een verkorting van de opnameduur met 40 procent – zijn veelbelovend. ICT&health ging in gesprek met Safaa Almajthoub, Chief Strategy Officer van het Virtual Health Centre of Excellence en SEHA Virtual Hospital.
SVH (SEHA Virtual Hospital) ontstond na de COVID-19-pandemie, uit de noodzaak om de toegang tot diensten in afgelegen gebieden te verbeteren. Het initiatief past volgens Almajthoub in de trend van (en noodzaak voor) zorgstelsels om zich aan te passen en de uitdagingen aan te pakken die COVID-19 blootlegde. Voorbeelden van deze uitdagingen zijn bekend: een tekort aan personeel versus groeiende zorgvraag; hieraan gerelateerde stijgende zorgkosten; problemen met ongelijke toegang tot zorg.
Toegang tot zorg
“Het SEHA-ziekenhuis is ontwikkeld om deze kloof te overbruggen door consulten op afstand, diagnostische diensten, specialistische consultaties en kritieke zorg te bieden aan bijna 166 regionale voorzieningen”, vertelt Almajthoub. “Patiënten in afgelegen gebieden hebben zo toegang tot zorgprofessionals en diensten die voorheen niet voor hen beschikbaar waren.”
De COVID-19-pandemie (2020-2022) benadrukte het belang van het verminderen van persoonlijke interacties om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Daarom werd tijdens de pandemie het nationale programma voor telegeneeskunde van Saoedi-Arabië versneld om toegang tot artsen en voorgeschreven medicijnen mogelijk te maken.
Innovatief zorgmodel
Inmiddels heeft Saoedi-Arabië de transformatieplannen voor zijn gezondheidszorg vertaald in de Saudi Vision 2030. De aanzienlijke uitbreiding van telemedicine tijdens de pandemie vormde de basis van een nieuw innovatief zorgmodel - het SEHA Virtual Hospital - dat een veilig alternatief kan bieden voor traditionele persoonlijke bezoeken. In februari 20221 is het ziekenhuis officieel ‘geopend’.
“Zo wordt het risico van virusoverdracht voor patiënten, zorgverleners en de bredere gemeenschap tot een minimum beperkt. Het stelt individuen in staat medische hulp in te roepen zonder hun huis te verlaten, waardoor de blootstelling aan infectieziekten wordt verminderd. Het biedt virtuele consultaties, kritieke zorg op afstand en multidisciplinaire telecommissies.”
Afstanden overbruggen
In afgelegen gebieden hebben patiënten bovendien vaak moeite om tijdig toegang te krijgen tot medische zorg vanwege de beperkte infrastructuur voor gezondheidszorg of lange reisafstanden. Het virtuele ziekenhuis kan dit probleem aanpakken door snel digitale consultaties aan te bieden, waardoor patiënten tijdig medisch advies, diagnoses en behandelplannen kunnen krijgen zonder de hindernis van lange reizen of wachttijden.
De Saudi Vision 2030 omvat behalve ambitieuze plannen voor digitale zorg ook de integratie van de bestaande zorginfrastructuur, benadrukt Almajthoub. “Met zijn connectiviteit met 166 ziekenhuizen, dekking van 65 specialismen en de mogelijkheid om nood- en kritieke consultaties te geven, biedt de visie een alomvattende benadering van virtuele zorgverlening. De gespecialiseerde klinieken voor verschillende ziekten en aandoeningen, zoals hart-, nier- en bloedziekten, diabetes, psychiatrie, genetische ziekten en medische revalidatie, onderstrepen de inzet om gespecialiseerde zorg op afstand te bieden.”
Een goed voorbeeld is de integratie van door AI aangedreven algoritmen voor medische beeldvorming voor het analyseren van tests en röntgenfoto's in lokale ziekenhuizen. Almajthoub: “Dat maakt een efficiënte en tijdige diagnose mogelijk door resultaten direct te delen met specialisten op afstand. Dit vermindert niet alleen de noodzaak voor patiënten om te reizen, maar maakt ook gebruik van de expertise van specialisten in complexe gevallen die vanuit het hele land worden doorverwezen.”
Voordelen van SEHA
Het SEHA Virtual Hospital biedt volgens Almajthoub verschillende voordelen voor artsen, patiënten en het gezondheidssysteem als geheel. Zo stellen virtuele consulten en monitoring op afstand artsen in staat hun tijd te optimaliseren en een grotere patiëntenpopulatie te helpen. Zij kunnen virtuele bezoeken efficiënter uitvoeren, waardoor wachttijden worden verkort en de productiviteit wordt verhoogd.
“Bij SVH droegen telecardiologische diensten bijvoorbeeld bij tot een afname van 40 procent in de verblijfsduur van patiënten, een afname van 25 procent in heropname, 26 procent besparing in heropnamekosten en een afname van 25 procent in het aantal doorverwijzingen van patiënten. Verder verhoogden teleberoerte-diensten de toegang tot beroerte-specialisten met 30 procent en werd de ‘deur-tot-naaldtijd’ verkort tot 33 minuten.”
Een ander voorbeeld - in de teleradiologie - benadrukt hoe het model van virtuele SEHA-zorg hielp de wachttijd van de rapportagetijd te verkorten van 12 dagen tot 5 uur voor OBD-patiënten (opioïde-geïnduceerde darmdisfunctie), een toename van 21 procent in het aantal scans in weinig gebruikte modaliteiten.
Gezondheidszorg gaat fundamenteel over mensen
Almajthoub: “Artsen kunnen in contact komen met specialisten uit verschillende vakgebieden, waardoor samenwerking en toegang tot gespecialiseerde kennis wordt vergemakkelijkt. Dit kan helpen bij het stellen van nauwkeurige diagnoses, het ontwikkelen van uitgebreide behandelplannen en het verbeteren van de patiëntresultaten. Bijna 15 procent van de tumorgevallen wordt beheerd via teletumorcommissies omdat SEHA Virtual Hospitals een betere coördinatie en communicatie tussen zorgverleners mogelijk maken. Artsen hebben zo toegang tot patiëntendossiers, kunnen naadloos informatie delen en de continuïteit van de zorg waarborgen, zelfs tussen verschillende zorginstellingen.”
Welke technologieën zullen worden ingezet om de volledige capaciteit van het virtuele ziekenhuis te bereiken?
Almajthoub: “Dat varieert, afhankelijk van het ontwerp van het gezondheidszorgsysteem en de beschikbare middelen. Het virtuele ziekenhuis gebruikt telegeneeskundeplatforms met veilige videoconferentie-opties voor virtuele consulten. Deze platforms bevatten ook functies zoals chatfunctionaliteit, het delen van bestanden en integratie met elektronische medische dossiers. Verder is technologie voor medische beeldvorming, zoals röntgenfoto's, CT-scans en MRI's, geïntegreerd met algoritmen op basis van AI voor geautomatiseerde beeldanalyse. Deze algoritmen helpen bij het opsporen van afwijkingen, stellen voorlopige diagnoses en helpen bij het plannen van de behandeling.”
“De technologische vooruitgang evolueert ook voortdurend en levert nieuwe innovaties op het gebied van virtuele gezondheidszorg. Denk aan ontwikkelingen in IoT, AI, VR, IoMT (Internet of Medical Things) en AR. Het SEHA Virtual Hospital zal waarschijnlijk een combinatie gebruiken van deze technologieën om patiënten efficiënte, toegankelijke en hoogwaardige gezondheidszorg te bieden.”
Zal de snelle ontwikkeling van generatieve AI, zoals ChatGPT en Bard, ook de ziekenhuizen van de toekomst vormgeven?
“Zeker. Het gebruik van generatieve AI-toepassingen kan ziekenhuizen helpen om patiënten efficiënte en toegankelijke gezondheidszorg te bieden. Het maakt snelle en gemakkelijke consulten mogelijk, verkort wachttijden en verbetert mogelijk de patiëntresultaten. Naarmate de proof of concept vordert, is het belangrijk om ethische overwegingen in overweging te nemen, de privacy en beveiliging van gegevens te waarborgen en nauw samen te werken met professionals in de gezondheidszorg en beleidsmakers om de voordelen te maximaliseren en eventuele uitdagingen aan te pakken.”
Wat fascineert je het meest aan nieuwe technologieën waarmee je het eerste virtuele ziekenhuis mede hebt opgericht?
“Het vermogen van technologische middelen en telezorg tijdens natuurrampen en crises. Telezorg is effectief gebruikt om de gevolgen van natuurrampen te verzachten. SVH heeft bijgedragen aan hulpverlening bij aardbevingen door zorg te verlenen aan overlevenden in de getroffen gebieden in Turkije en Syrië. Dit demonstreert het aanpassingsvermogen en het reactievermogen van het virtuele ziekenhuismodel in tijden van crisis. Zo werd er een ‘war room’ opgezet voor coördinatie. Er waren meerdere teams, waaronder medische, technische en logistieke teams, die erin slaagden om op afstand in verschillende specialismen te activeren. Zij hielpen veel van degenen die dit conflict overleefden.”
Wanneer is SVH volledig operationeel?
“SEHA Virtual Hospital evolueert en breidt zijn netwerk uit door meer ziekenhuizen op zijn platform aan te sluiten. Door extra ziekenhuizen op te nemen, kan het virtuele ziekenhuis zijn bereik vergroten, de toegankelijkheid van gezondheidsdiensten verbeteren en een grotere bevolking bedienen. Zo kan een breder scala aan zorgverleners en specialisten samenwerken en patiënten in veel meer regio's verzorgen.”
“Dit vergemakkelijkt ook het delen van middelen, expertise en medische dossiers tussen meer zorginstellingen, wat een naadloze continuïteit van de zorg garandeert. Het groeiende netwerk van verbonden ziekenhuizen duidt op de toewijding om technologie in te zetten om de gezondheidszorg te verbeteren en de patiëntervaringen te verbeteren. Het kan inmiddels in potentie 450.000 patiënten bedienen en ontwikkelt richting meer vormen van dienstverlening.”
Wat zijn randvoorwaarden voor dit uitdijende netwerk?
“Ten eerste is het essentieel om de noodzakelijke technologische infrastructuur tot stand te brengen, met inbegrip van veilige communicatiekanalen, platforms voor telegeneeskunde en systemen voor gegevensopslag. Dit zorgt voor een stevige basis voor virtuele zorgverlening.”
"Ten tweede zijn connectiviteit en integratie met bestaande ziekenhuissystemen en elektronische patiëntendossiers cruciaal. Naadloze uitwisseling van patiëntinformatie en behandelplannen tussen zorginstellingen maakt uitgebreide en gecoördineerde zorg in het hele netwerk mogelijk. Werving en opleiding van zorgprofessionals spelen een cruciale rol. Het is noodzakelijk bekwame personen aan te trekken die zich kunnen aanpassen aan telehealth-technologieën en virtuele zorgpraktijken. Door hen aanvullende training en ondersteuning te bieden, kunnen ze effectief zorg leveren via het virtuele ziekenhuisplatform.”
“Gestandaardiseerde protocollen, workflows en richtlijnen zijn daarnaast essentieel voor consistente, hoogwaardige zorgverlening. Het opstellen van duidelijke protocollen voor virtuele consultaties, diagnostiek, noodhulp, gegevensbeveiliging en patiënt-privacy draagt bij aan veilige en effectieve virtuele zorgervaringen.”
“Patiënt onboarding en onderwijs zijn ook cruciale componenten. Door patiënten te informeren en voor te lichten over de diensten van het virtuele ziekenhuis, afsprakenplanningsprocessen, telehealth-platforms en het gebruik van apparaten voor bewaking op afstand, kunnen ze actief deelnemen aan hun eigen zorg en het meeste halen uit virtuele gezondheidszorgdiensten.”
“Verder moeten er moeten technische ondersteunings- en onderhoudssystemen zijn om eventuele technische problemen op te lossen, gegevensbeveiliging te waarborgen en doorlopende training en ondersteuning te bieden aan zorgprofessionals die het virtuele ziekenhuisplatform gebruiken. En tot slot zijn continue verbetering en evaluatie nodig om de prestaties en patiënttevredenheid van ons virtuele zorgmodel voortdurend te verbeteren.”
Hoe gaat het nu verder?
“Het is een grote eer om te zijn benoemd tot voorzitter van het National Committee for Telehealth Guidelines in Saoedi-Arabië en zo bij te dragen aan de bevordering van telegezondheidspraktijken in ons land. De afgelopen maanden heeft ons team ijverig gewerkt aan het opstellen van normen en richtlijnen voor telezorg die aansluiten bij de unieke behoeften en context van Saoedi-Arabië.”
“Onlangs hebben we als resultaat de ‘Telehealth Standards and Guide for Virtual Practice’ gepubliceerd. Deze uitgebreide gids is het resultaat van uitgebreid onderzoek, samenwerking en de gecombineerde expertise van onze commissieleden. We erkennen het enorme potentieel van telezorg bij het transformeren van de zorgverlening, het verbeteren van de toegankelijkheid en het verbeteren van patiëntresultaten. Met deze richtlijnen willen we professionals in de gezondheidszorg, organisaties en beleidsmakers een robuust kader bieden om de veilige, efficiënte en effectieve implementatie van telezorgdiensten te waarborgen.”
“Het benutten van richtlijnen voor telegezondheid en het bevorderen van wereldwijde samenwerking met organisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie en andere internationale regelgevende instanties kan bijdragen aan de vooruitgang van grensoverschrijdende praktijken op het gebied van telegezondheid. Dat kan uiteindelijk leiden tot betere resultaten op het gebied van gezondheidszorg en een grotere toegankelijkheid van gezondheidsdiensten voor mensen over de hele wereld.”
Wat is jouw visie op de zorg van de toekomst?
“De Saoedi-Arabië Visie 2030 schetst een alomvattend plan voor de toekomst van de gezondheidszorg in het land. De visie legt sterk de nadruk op digitale transformatie en de integratie van technologie, waaronder telezorg, om de kwaliteit en toegankelijkheid van gezondheidszorgdiensten te verbeteren. SVH wil technologie gebruiken om zorgdiensten op afstand aan te bieden, de ervaringen van patiënten te verbeteren en gemakkelijke toegang tot gezondheidszorg te garanderen, zowel binnen het land als over de grenzen heen.”
“Door een breder netwerk van experts, voorzieningen, partners en regelgevers met elkaar te verbinden, is het doel om de efficiëntie en effectiviteit van de zorgverlening te verbeteren en tegelijkertijd de kosten te verlagen en de gezondheidsresultaten te verbeteren. Het onderliggende principe is dat gezondheidszorg fundamenteel over mensen gaat en dat het virtuele ziekenhuis technologie probeert te benutten om naadloze en patiëntgerichte zorg te bieden.”
Meer hierover ervaart u tijdens de ICT&health World Conference waar Safaa Almajthoub, CTO at Seha Virtual Hospital van het Ministry of Health KSA een keynote geeft en in gesprek gaat met de bezoekers.
Referentie
