In deze en komende edities van ICT&health staan we stil bij het Citrienprogramma e-health. In dit landelijke programma werken Nederlandse umc’s samen aan opschaling van bewezen e-health toepassingen. De NFU-visie op e-health vormt hierbij de leidraad. Er zijn drie telemonitoringprojecten die bij alle umc’s worden opgeschaald. Daarnaast worden er partnerprojecten bij één of enkele umc’s opgeschaald. De umc’s proberen bij deze initiatieven samen op te trekken met regionale ziekenhuizen en andere partners. Deze keer het Radboudumc aan het woord over slimme medicatieverificatie.
Iedere zorgverlener weet hoe belangrijk het is om een actueel overzicht te hebben van medicatie die een patiënt gebruikt. Zonder deze informatie is het niet goed mogelijk een passende behandeling te kiezen en kan bij een verkeerde behandelkeuze zelfs gezondheidsschade optreden. Het Radboudumc, LUMC en UMC Utrecht nodigen patiënten uit zelf de regie te nemen bij het actueel houden van het medicatieoverzicht. Dit komt ten goede aan de kwaliteit van zorg en daarnaast wordt kostbare tijd bespaard.
Enorme klus
Het opstellen en actueel houden van een medicatieoverzicht is een taak van zorgverleners, apotheek en patiënten. Stephanie Natsch, ziekenhuisapotheker/klinisch farmacoloog in het Radboudumc en themaleider medicatieoverdracht vertelt: “Het belang van medicatieverificatie is vanzelfsprekend zeer groot. Wat vaak onderschat wordt, is de schaal ervan. Medicatieverificatie moet je namelijk bij iedere patiënt doen, of iemand nou twee keer daags paracetamol gebruikt of twintig complexe medicijnen. De totale hoeveelheid tijd die apothekers, assistenten en andere zorgverleners hier aan besteden, is daardoor enorm.”
In het eerste Citrien-programma werd onderzoek gedaan naar medicatieverificatie via het patiëntportaal1. Tijn Kool, senior onderzoeker bij het Radboudumc en Citrien e-health stuurgroeplid volgde het op de voet: “De studie toonde aan dat de potentie er was. Tegelijkertijd zagen we dat in de Nederlandse zorg nog niet veel patiënten toegang hadden tot een patiëntportaal. Daardoor bleef de te behalen impact beperkt. Inmiddels hebben de meeste patiënten wel toegang tot een portaal, en dat biedt kansen.”
Het UMC Utrecht draaide eveneens een succesvolle pilot. In het LUMC is op meerdere afdelingen ervaringen opgedaan met medicatieverificatie en momenteel wordt verdere uitrol onderzocht. Ook het Radboudumc wil bovengenoemde kansen benutten en de medicatieveiligheid vergroten door een actievere rol van patiënten. De efficiëntere werkwijze is een mooie bijkomstigheid in de hedendaagse zorg waar de werkdruk al zo hoog is. Natsch: “Zo kunnen we aandacht geven aan meer patiënten waar medicatieverificatie nodig is en daarmee de voorschrijvers ondersteunen.” Kool vult aan: “Door de coronacrisis is de druk op de zorg nog verder toegenomen. Via deze manier van medicatieverificatie proberen we de zorg enigszins te ontlasten.”
De schaal van medicatieverificatie wordt vaak onderschat
Werking verificatie
Het Radboudumc nodigt patiënten twee weken voor een behandeling of opname uit om medicatie te controleren via het patiëntportaal. Patiënten kunnen aangeven of het medicatieoverzicht nog actueel is en kunnen zelf wijzigingen aanbrengen. Vijf dagen voor de behandeling bekijken apothekersassistenten of patiënten het overzicht hebben bekeken en/of hebben bijgewerkt. Wanneer alles helder is, behoeft er geen vervolg te komen, wanneer zaken onduidelijk blijven wordt het ‘standaard’ medicatieverificatiegesprek alsnog gepland (telefonisch of fysiek) om vervolgvragen te stellen.
Zoals bij veel implementatietrajecten is gebruiksgemak van een nieuwe werkwijze van doorslaggevend belang. “Eerdere pilots waren ‘stand alone’ systemen”, vertelt Natsch, "wat een belemmerende factor was voor het gebruik, met name voor zorgverleners. Bij het huidige project is ons uitgangspunt dat de inspanning voor zorgverleners en patiënten minimaal is en alles beschikbaar is binnen één systeem. En dat lijkt gelukt. Uniek aan deze innovatie is namelijk dat gebruikers niet hoeven in te loggen bij verschillende systemen, één klik binnen het patiëntportaal is voldoende.”
Uitrol en opschaling
Vanaf het tweede kwartaal 2022 nodigt het Radboudumc de eerste patiënten uit. Wanneer dit goed verloopt wordt dit uitgebouwd met als uiteindelijke doel dat alle patiënten waar het Radboudumc een behandelrelatie mee heeft standaard worden uitgenodigd om mee te doen, vertelt Natsch. “Uiteraard geldt ‘wie kan én wil’. Als patiënten aangeven dat ze de medicatieverificatie liever in het ziekenhuis doen of als de spreekuurhouder of apotheekmedewerker het idee heeft dat iemand er niet helemaal uitkomt, dan plannen we uiteraard gewoon een medicatieverificatiegesprek in. Bij hoogrisicopatiënten vindt altijd een check plaats.
”Natsch benadrukt dat zorgverlener en patiënt samen moeten bepalen of medicatieverificatie via het patiëntportaal verloopt: “Je kunt niet stellen dat je medicatieverificatie alleen voor eenvoudige gevallen via het patiëntportaal doet, want er zijn genoeg patiënten met een complex ziektebeeld en een veelheid aan verschillende medicatie die perfect weten wat ze gebruiken op welk moment.
”Medicatieverificatie via het patiëntportaal wordt verder opgeschaald in genoemde en ook andere umc’s. Het Citrien e-health programma deelt ervaringen en resultaten via de opschalingskaart2.
