Van mij mag iedereen kiezen voor wel of geen vaccinatie. Ik hoop nog altijd dat mensen zich bij deze afweging laten leiden door informatie uit betrouwbare bronnen, maar we leven in een vrij land met vrije media. Een land waarin tijdens de pandemie volop online ge-googled maar óók ‘gegoocheld’ wordt - met feiten en (halve) waarheden. We zijn daardoor een hoop zelfbenoemde experts ‘rijker’. Ik vind het moeilijk om te zien dat iemand die door uitstraling en populaire taal het volk aanspreekt, soms eerder geloofd wordt dan iemand die zinnige dingen zegt - maar wat minder flitsend is.
Betrouwbaarheid lijkt zo een rekbaar begrip te zijn geworden. Feiten zijn geen feiten meer, illusie wordt gepropageerd als waarheid en oproepen die via socials breed gedeeld worden om ‘de waarheid te verkondigen’ brengen massa’s gelovigen op de been. Mensen, die in de volksmond ‘wappies’ genoemd worden. Jaaa, dat vinden we lekker, een plakkertje! Iedereen weet dan over wie je het hebt. Maar polariseert dat niet alleen maar méér? En hoe komen we nou samen weer uit bij de echte waarheid? Want zonder dat wordt het niet alleen verrekte lastig vooruit te komen in de wetenschap, maar in het hele leven.
Prikkelen of polariseren
Ik doe mijn best bij te dragen aan de waarheid. Logisch dus, dat ik áán ging toen ik las dat in de VS bloedbanken meemaken hoe ongevaccineerde mensen het bloed van ‘besmette’ donoren (lees: mensen die gevaccineerd zijn) weigeren. Ik moest echt slikken. Willen die mensen dan óók geen bloed ontvangen van iemand die tegen mazelen is gevaccineerd, of tegen hepatitis? Of van iemand die reisvaccinaties heeft gehad, of als kind een prik tegen kinkhoest? Moeten we nu ook zoiets noodzakelijks als bloed - wat je écht niet zomaar ‘geeft’ als arts - indelen naar ‘bloed van een gevaccineerd persoon versus bloed van een niet gevaccineerd persoon’? Dit is echt onzin, als je beseft dat de antilichamen die het gestimuleerde immuunsysteem aanmaakt als reactie op een vaccinatie wél in het bloed terug vinden zijn, maar de vaccincomponenten dus niet. Die discussie gaan we hier ook krijgen (want internet is overal, en daarop geuite meningen blijken soms net zo aanstekelijk als een virus). Ik waagde er maar weer eens een LinkedIn-postje aan, met een heel simpele vergelijking. Maar ook een prikkelende vergelijking – want anders bestaat het risico dat het bijna niet gelezen wordt . En dan heeft posten op socials ook geen zin.
Bestelt u maar!
Ik schreef: “De bloedbank is toch zeker geen veredelde koffietent geworden; waar je je koffie extra heet, met 'n shot havermelk en van dubbelgebrande bonen kunt bestellen? Nee. Bloed is geen koffie en je kunt ook niet 'kiezen' voor bloed van een gevaccineerde of ongevaccineerde bron. Als patiënt heb je in principe simpelweg de keuze: je accepteert - als het nodig is - bloed wat een ander belangeloos voor je heeft afgestaan - of je accepteert het niet. Want dat kan natuurlijk ook”.Het berichtje deed het goed, met de te verwachten sliert onzinnig commentaar eronder. Nou ben ik zeker niet de enige wetenschapper die daar regelmatig op getrakteerd wordt via de socials. Maar hoe gaan we nou, online of niet, beter om met onzinnige meningen, zodat we - met elkaar - de echte waarheid weer vinden?
Wat doen we verkeerd?
Werken in of voor de zorg houdt óók in dat je de mensen waarvoor je dat doet, beter leert begrijpen, ze op waarheid schat en niet gemakkelijk wegzet. Want waarom gaan mensen bronnen van desinformatie vertrouwen? Wat doen ‘wij’, wetenschappers, dan verkeerd? Dat leer je niet in je opleiding en ook niet met een communicatietraining. Dat leer je door uit te zoeken waaróm mensen niet meer op de wetenschap willen vertrouwen. Door te kijken naar eerder beleid, de consistentie en de uitwerking daarvan. Door je beter te verdiepen in diegenen die pertinente onzin zó verkondigen, dat het voor waarheid wordt aangezien. Vertrouwen is een werkwoord waar je met meerderen aan werkt. Volgens mij is mensen niet langer als ‘wappies’ omschrijven een goed begin. Er zijn veel hoogleraren in diversiteit. Maar (rondje Googelen) - ik kon er geen vinden in (zorg)-inclusiviteit. En nou mijn vraag: kan dáár nou niet een universiteit een professor in gaan benoemen? De tijd is er rijp voor, en we zouden er met z’n allen heel veel aan kunnen hebben. Die professor (en diegene die het aandurft deze leerstoel in te richten) trakteer ik heel graag op een rondje Starbucks. Extra heet, dubbelgebrand, met ‘n extra shot karamel - wat je maar wilt!
