Digitalisering, duurzaamheid en meer regionale samenwerking door netwerk- en ketenzorg. De ambities van het IJsselland Ziekenhuis zijn breed, maar het einddoel is altijd: het blijven leveren van de best mogelijke zorg aan de patiënt, nu en in de toekomst. Om dit te bereiken, werkt het IJsselland Ziekenhuis onder meer samen met gezondheidstechnologiebedrijf Philips
Arjan Karens (Connected Care Philips) en Marten Schalk, (innovatiemanager IJsselland) gingen tijdens
een zijsessie op de Openingsmanifestatie van ICT&health met elkaar - en virtueel met
congresbezoekers - in gesprek over wat er nodig is om duurzaam te innoveren. Maar ook wat een
algemeen ziekenhuis zoals het IJsselland Ziekenhuis (met locaties in Capelle a/d IJssel, Krimpen a/d
IJssel en Rotterdam) hier zelf in kan realiseren en waar samenwerking nodig is.
“Onze 5-jaarsstrategie bevat een ingrijpende koerswijziging op het gebied van digitalisering”, vertelt
Schalk. “Dat is hard nodig, onder meer wegens de toenemende zorgvraag in een multiculturele
omgevingen een groeiend personeelstekort. We willen flinke stappen zetten in netwerkzorg, het
slimmer en doelmatiger inrichten van processen en inzetten op preventie. Digitalisering is een
belangrijk middel om deze ambities te verwezenlijken.”
Concrete doelen
De strategie bevat een aantal concrete doelstellingen. Zo wil het IJsselland Ziekenhuis in 2024 aan 20 procent van de patiënten zorg op afstand leveren. Hiervoor gebruikt het ziekenhuis onder andere soft- en hardware van Philips. Deze doelstelling vraagt een flinke opschaling van de pilots van de afgelopen jaren, zoals de monitoring op afstand van patiënten met chronisch hartfalen. Deze opschaling is volgens Schalk van belang, want “alleen met volume kun je impact maken en de zorg structureel veranderen.”
Op een vraag van Arjan Karens over concrete projecten komt Schalk met een waaier aan zaken die lopen of gaan lopen. Zo wordt naast telemonitoring van patiënten met chronisch hartfalen ook zorg op afstand ingezet bij patiënten met COPD, IBD en hoogrisico-zwangeren. “Verder gaan we starten met online monitoring van kinderen met astma. Dit doen we met de Luchtbrug, een tool die door het Radboudumc is ontwikkeld.”
E-health breder zien
Maar de innovatiemanager ziet e-health breder. Het gaat niet alleen om monitoring op afstand, of videoconsulten. Ook goede gegevensuitwisseling is belangrijk. Daarom neemt het IJsselland deel aan diverse modules van het landelijke VIPP-programma, het digitale versnellingsprogramma om informatie-uitwisseling naar patiënten en tussen zorginstellingen te verbeteren.
Naast de techniek is verandermanagement heel belangrijk, stelt Schalk. “Dat bestaat voor een groot deel uit het verkrijgen van draagvlak in alle lagen van het ziekenhuis én bij patiënten. Ook moet je de juiste mensen betrekken bij dit soort projecten en verandertrajecten. Niet alleen artsen en managers, maar ook zeker de professionals op de werkvloer. Deze zorgverleners moeten de bedoeling achter de strategie en projecten begrijpen, en snappen wat dit voor hen betekent. In tijdsinvestering, maar ook in voordelen. In feite, aldus Schalk, moet dit al gebeuren voordat je een leverancier gaat zoeken. “Je moet elkaar vinden in de doelstelling die verder gaat dan alleen de juiste technologie.”
Ook veel patiënten zijn tot nu toe tevreden over de digitaliseringsaanpak van IJsselland. Zo werd al tijdens een pilot met telemonitoring van patiënten besloten om op grotere schaal verder te gaan. Schalk: “We begonnen met 25 patiënten. Maar ze stonden al snel in de rij om deel te nemen. Er ontstond ook enthousiasme bij de betrokken zorgprofessionals. Toen kwam corona en besloten we om de maximaal op te schalen.”
Dat leidde uiteindelijk tot een reductie van het aantal bezoeken aan de polikliniek met ruim 50 procent, vergeleken met patiënten die niet waren geïncludeerd. “Ook was er fors minder sprake van verslechtering van de conditie van deelnemers en waren er veel minder ziekenhuisopnames. En als een patiënt met chronisch hartfalen al werd opgenomen, dan was de ligtijd de helft minder dankzij de continue monitoring thuis.”
Goed financieringsmodel
Maar er blijven ook uitdagingen, merkt Schalk op. Een goed financieringsmodel is er één van. “We dachten dat zorg op afstand de zorg goedkoper zou maken, maar dat lukt nog niet. De extra kosten die we maken voor de e-health toepassingen, moeten ook aan achterkant gedekt worden.”
Het IJsselland had verwacht efficiënter te gaan werken en zo de groei in patiënten op te kunnen vangen, of tijd van verpleegkundigen te winnen. Dat is nog niet het geval. “Ja, de driemaandelijkse consulten vervallen, maar gemiddeld krijgen we in plaats daarvan door telemonitoring maandelijks een signaal waarop we moeten acteren. Effectief betekent dit dat we per kwartaal evenveel tijd kwijt zijn aan een patiënt. We zien daarbij wel dat de kwaliteit van zorg echt verbetert maar de extra kosten die we maken voor de health toepassingen worden daarmee aan de achterkant niet gedekt. Dat lijkt mij alleen haalbaar als landelijk passende bekostiging wordt geregeld en er passende afspraken met leveranciers kunnen worden gemaakt.”
Samenwerking met leverancier
Karens is het eens met Schalk dat die financiering slechts deels in samenwerking met een leverancier rond kan komen. En Schalk geeft hierbij aan dat het IJsselland Ziekenhuis intern geen mogelijkheden ziet om processen efficiënter te maken. Hij ziet ook dat dit breder speelt.
“Ik ben nog geen enkele ziekenhuis tegen gekomen die deze processen break even heeft kunnen organiseren, laat staan met een positief resultaat. En dat is echt nodig om zorg op afstand toekomstbestendig te maken, want in het kader van het Hoofdlijnenakkoord moeten we een nullijn in kosten realiseren. Dat kan alleen als iedereen meewerkt. Leverancier, zorgaanbieder, zorgverzekeraars, overheid. Ik zie dit echt als een gezamenlijke zoektocht. Daarom ben ik blij met de constructieve gesprekken met Philips en structureel overleg over dit onderwerp binnen de SAZ.”
In ieder geval, meent Schalk, is meer samenwerking nodig, ook tussen ziekenhuizen. De neiging om zelf het wiel uit te vinden, moet overboord. “Wellicht kunnen wij dit ook niet alleen, als kleiner algemeen ziekenhuis. Dus moeten we mogelijk kosten besparen via regionale samenwerking, of via een landelijk servicecentrum voor monitoring. Binnen de SAZ werken we al samen en proberen we knelpunten op te pakken, maar ook succesfactoren uit te wisselen. De duurzame, betaalbare toekomst van zorgverlening ligt in hybride zorgverlening: thuis als het kan en in het ziekenhuis als het moet. Digitalisering is daarin een belangrijke de sleutel.“
Verschuivende investeringen
Wordt momenteel het opschalen van telemonitoring nog gezien als de belangrijkste strategische stap in die digitalisering, over een jaar of drie zullen investeringen gaan verschuiven naar de inzet van AI. Dat bleek volgens Karens afgelopen mei uit de Future of Health Index van Philips (zie kader). “Geldt dat ook voor een algemeen ziekenhuis zoals het IJsselland?” wil hij tot slot van Schalk weten.
“AI is al op heel veel meer manieren in onze processen verweven”, reageert de innovatiemanager. “Bij telemonitoring gaan er al rode vlaggetjes als waarschuwingssignaal omhoog bij te hoge en te lage waarde. Dat wordt bepaald door een algoritme. Beeldanalyse en diagnostische ondersteuning neemt de komende jaren grote vlucht. Dat is ook nodig om zorg efficiënter en beter in te richten.” Maar AI, meent Schalk, moet je vooral zien als een co-piloot. De specialist bepaalt uiteindelijk het beleid en de behandeling samen met de patiënt.”
Afgelopen juli maakte SAZ bekend dat het een Expertisecentrum Zorgalgoritmen heeft opgericht. Hierin wil het samen met zorgprofessionals machine learning-algoritmen ontwikkelen op basis van data uit de SAZ-ziekenhuizen. De algoritmen moeten zorgprofessionals gaan helpen bij het stellen van een diagnose, het voorspellen van het beloop of bij het bepalen van het optimale behandelprotocol.
