U kent ze vast ook: architecten. Niet de soort architecten dat je tuin ontwerpen of prachtige gebouwen heeft bedacht, maar ICT-architecten. Die werken aan samenhang en kaders, zodat het patchwork van onze zorg-ICT in Nederland echt gaat werken vanuit richtinggevende kaders en principes.
Al jaren hebben we het in Nederland in dat verband over de noodzaak voor een doelarchitectuur. Iets waar we op uit zouden moeten komen. Wat dat iets dan is, daarover zijn de meningen verdeeld: termen als grondplaten, voorschrijvende technische keuzes, globale principes of misschien wel gewoon centrale systemen.
Maar gaan we die platen of principes dan ook echt gebruiken en wie dan? Dirk de Wit noemt het in zijn blog ook wel waarom architectuur zijn doel voorbij kan schieten1.
Gedeelde overtuiging
De overtuiging dat het nodig is om wat meer lijn te brengen in ons gezamenlijk sturen op ICT-investeringen, deelt denk ik iedereen: op talloze tafels maken we elke dag weer investeringsbeslissingen om informatie op de juiste plek op het juiste moment te krijgen, vaak zonder stevig (getoetst) kader vanuit bijvoorbeeld de Nationale Visie en Strategie.
Laat staan dat het kader hetzelfde is over al die tafels, subsidieverleningen, IZA-aanvragen of inkoopafspraken en landelijk beleid heen. Wel ongeveer, denken we.
We sturen dus op zich wel overal, maar overal ook weer net iets anders. Zeg maar soms zonder GPS. We reizen lekker op de bonnefooi. Ook leuk, maar de kans dat we elkaar tegenkomen, is misschien wat kleiner.
Gouden regels
Laten we nou eens beginnen met een compacte samenvatting van wat we allemaal al hebben bedacht dat richting geeft (één A4-vel zou genoeg moeten zijn) met een paar gouden regels die we op al die tafels ernaast leggen als we een besluit moeten nemen: landelijk, in de regio of aan de bestuurstafel in een zorginstelling. Die mooie details op architectuurplaten komen daarna wel.
Het goede nieuws is dat we echt al wel het een en ander aan navigatie hebben bedacht, bijvoorbeeld de Dizra (duurzaam informatie stelsel referentie architectuur). Dat gaat uit van negen principes2. Ze zijn, net als de architectuur van sommige gebouwen, esthetisch wel mooi, maar minder praktisch of functioneel.
Het informatiestelsel is duurzaam doordat het relevant is en blijft. Het omarmt voor nu en in de toekomst de complexiteit van meerdere standaarden in een stelsel waarin verandering en innovatie welkom is.
Praktisch en functioneel
We hebben nu in de zorg vooral praktische en functionele handvatten nodig. Niet per se esthetisch perfect. Het hoe missen we namelijk vaak een beetje. Kunnen we niet gewoon aangeven wat iemand hiervoor moet doen? Door afspraken met leveranciers te maken over voldoen aan de API-strategie. Een lijstje met het wat en een lijstje met het hoe daaraan gekoppeld?
Een beetje zoals de VNG dit beschrijft: geen eindplaatje en doelarchitectuur maar ICT-ontwikkeling als een continu proces zien (‘permanent beta’). Met realisatie-principes3 voor het wat en implicaties voor het hoe.
Als we daar nou eens beginnen? Met dat dubbelzijdig a4tje waarop aan de ene kant het wat staat en de andere kant het hoe?
En natuurlijk zit de waarde pas echt in het gebruik… en dan bedoel ik niet alleen hangend aan de muur van de kamer van de CIO.
CV
Tim Postema is manager Strategie & Advies bij Nictiz en docent klinische informatiekunde bij het Amsterdam UMC.
