In het Integraal Zorg Akkoord (IZA) staat dat zorgaanbieders de kansen van hybride zorg meer moeten benutten. Een zorgpad waarbij fysieke en digitale zorgverlening met elkaar worden gecombineerd. Dat vraagt om ‘omdenken’: hoe kunnen we patiënten ook online goede zorg en behandeling bieden? Revalidatiecentra Heliomare en Libra en de afdeling revalidatie van het UMC Utrecht vertellen hoe zij e-health inzetten. Het online platform van Minddistrict sluit volgens hen goed aan op de digitale wensen van revalidatiecentra en ziekenhuizen.
“Nu de vraag naar digitalisering in de zorg steeds groter wordt, heeft Heliomare de keuze gemaakt om daar het platform van Minddistrict voor te gebruiken”, begint manager behandelcentrum specialistische revalidatie bij Heliomare, Linda Schoone. “Wij zijn voornemens om de hele patiëntreis, waar mogelijk, te digitaliseren.”
Zo start Heliomare met de welkomstmodule, zodat patiënten direct bij de aanvang van hun behandeling al kunnen wennen aan het digitaal contact hebben met Heliomare. Na de welkomstmodule biedt de instelling modules aan die patiënten kunnen volgen tijdens de wachtperiode tot de start van hun behandeling. Schoone: “Dit kunnen modules zijn met algemene informatie, maar onze voorkeur gaat uit naar specifieke modules die zijn gericht op de diagnose van de patiënt.”
Hybride zorg organiseren
“We krijgen steeds meer vragen uit de hoek van de medisch specialistische zorg over hoe wij kunnen bijdragen met ons platform om hybride zorg te organiseren”, vertelt adviseur e-health bij Minddistrict, Ralph Bouman. Hij ziet dat zowel in de revalidatie als bij ziekenhuizen er steeds meer aandacht komt voor het ‘totale plaatje’, dus voor de lichamelijke én de mentale kant.
“Binnen de revalidatiezorg worden patiënten multidisciplinair behandeld door bijvoorbeeld de ergo- en fysiotherapeut, een revalidatiearts, maar ook door psychologen en maatschappelijk werkers”, vervolgt Bouman. “Voor dat hele team om de patiënt heen zijn er veel interventies en tools beschikbaar op het Minddistrict-platform die revalidanten zelf thuis kunnen oppakken. Dit leidt tot de juiste zorg, op de juiste plaats. Ook zie je dat organisaties de goede voorbeelden van elkaar oppakken en gebruiken. Het not-invented-here-syndrome heeft plaatsgemaakt voor proudly-copied-from.”
Zelf interventies maken
Op het platform van Minddistrict kunnen zorgorganisaties via het content managementsysteem (CMS) zelf interventies en modules ontwikkelen. Die kunnen ze aanbieden aan patiënten, maar ook aan andere organisaties zodat die het kunnen inzetten bij patiënten.
Bij Heliomare zijn ze blij dat revalidatiecentra hun kennis en hun producten willen delen. De organisatie zelf heeft inmiddels ook veel producten op het Minddistrict-platform gedeeld. “Het wiel hoeft niet opnieuw te worden uitgevonden”, benadrukt Schoone. “Bovendien bespaart het kosten en schaarse tijd in de zorgverlening. We hebben deze werkwijze ook besproken binnen Revalidatie Nederland (RN) en alle aangesloten centra zijn positief over deze manier van kennisdeling. Verder nemen wij dit ook mee in de aanvraag voor de Stimuleringsregeling Technologie in Ondersteuning en Zorg (STOZ). Die aanvraag doen we samen met nog drie andere revalidatiecentra.”
Eigen digitale behandeling
Naast de ruime keuze uit interventies, modules, dagboeken, plannen en schema’s die standaard op het platform van Minddistrict staan, kunnen revalidatiecentra dus ook zelf behandelmethoden ontwikkelen. Libra, specialistische revalidatie en audiologische zorg in Brabant en Noord- en Midden-Limburg, maakt hiervan ook gebruik. Iedere nieuwe patiënt krijgt bij aanmelding toegang tot het Minddistrict-platform. Nog voor de eerste afspraak staat er standaard een welkomstmodule voor elke cliënt klaar.
“Daar wordt goed gebruik van gemaakt”, benadrukt projectleider e-health, Digitalisering en Cliëntportaal, Karin van Leeuwen. “Naast de zelfhulpmodules die standaard op het platform staan, zijn er ook modules die wij zelf ontwikkelen en op het platform zetten. Daarbinnen kiezen wij heel gericht welke modules geschikt zijn voor cliënten. Die zetten wij dan voor hen klaar.”
"Not-invented-here wordt vervangen door proudly-copied-from"
Voor een aantal hybride zorgpaden heeft ook Libra zelf modules ontworpen die op het Minddistrict-platform staan. “Dit gaat bijvoorbeeld om tinnitus (oorsuizen), arbeidsexpertise of een gedeelte van het traject bij chronische pijn”, schetst Van Leeuwen. “Ook hebben we in sommige gevallen al fysieke consulten kunnen vervangen door een digitaal consult. We hebben bijvoorbeeld de functionaliteit beeldbellen en de chatfunctie in het hybride zorgpad geplaatst. En wat ook een groot voordeel is, is dat naasten of andere partners in het zorgnetwerk eenvoudig kunnen deelnemen via beeldbellen.”
Libra gaat in 2025 live met een nieuw EPD (Nexus) en clientportaal (Funatic). In dat nieuwe clientportaal kan de client zelf bijvoorbeeld ook de keuze maken tussen fysieke of digitale afspraken. “En die keuze is op ieder moment ook weer aan te passen als dat wenselijk is. Al die digitale keuzemogelijkheden worden opgenomen in onze zorgpaden”, voegt Van Leeuwen toe. “Verder zijn zes digicoaches ‘Libra modules’ aan het ontwerpen om op Minddistrict te zetten. In totaal hebben we tot nu toe twintig eigen modules ontwikkeld. We blijven verder inzetten op ontwikkeling van eigen modules. Zoals bijvoorbeeld de ‘Uit zorg-module’. We gaan hierin samenwerken met andere revalidatiecentra. Alle goede voorbeelden en expertise die de centra hebben wanneer cliënten uit zorg gaan, worden hierin gebundeld.”
Eerste stappen
De afdeling Revalidatie, fysiotherapiewetenschap & sport van het UMC Utrecht heeft ook de eerste stappen gezet in de samenwerking met Minddistrict. Het gaat hier om de patiënten die poliklinische revalidatiebehandeling krijgen en door maatschappelijk werk worden gezien.
“Inmiddels hebben we de inzet van Minddistrict ook uitgebreid naar patiënten die door onze psychologen worden gezien,” zegt Guido Limburg, teammanager Neurorevalidatie | Divisie Hersenen, Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap en Sport (RF&S) bij het UMCU. “Het is ons doel om Minddistrict op termijn onderdeel te laten zijn van onze reguliere revalidatiebehandeling en niet meer alleen te zien en te gebruiken als aanvulling op een behandeling.”
Hij vertelt dat het wel wat tijd en aandacht vraagt om deze nieuwe werkwijze te implementeren: “Twee behandelaren hebben extra tijd vrijgemaakt om het team te ondersteunen en te begeleiden bij dit verandertraject. En het vraagt ook omdenken van de patiënten. De mix van digitale en fysieke zorgverlening is goed mogelijk maar voor sommigen is dat even wennen. We horen steeds vaker van zowel behandelaar als patiënt dat ze deze manier van zorg fijn vinden. Patiënten zeggen bovendien dat ze het fijn vinden om op een zelfgekozen moment aan de slag kunnen met de toegewezen modules.”
Bekostiging
Dan is er nog een ander aspect dat Limburg noemt, namelijk de bekostiging. Er is volgens hem een manier nodig om dergelijke programma’s op patiëntniveau te bekostigen in de (revalidatie)zorg: “De add-on ‘telemonitoring’ is een stap in de goede richting, maar dat is wat ons betreft nog niet voldoende om behandelplatforms zoals Minddistrict rendabel te kunnen inzetten.”
Over één ding zijn ze het allemaal eens: deze manier van hybride zorg staat bol van de goede voorbeelden en het is fijn dat een platform zoals Minddistrict de mogelijkheid biedt om hieruit te kunnen putten. Ze denken dat het gebruik van deze digitale zorg gaat toenemen.
Het hele zorgpad wordt gecoverd, stellen zij: van aanmelden tot wanneer een patiënt of cliënt uit zorg gaat. En zelfs na de behandeling blijft een dossier beschikbaar voor hen. Ze kunnen altijd zelfhulpmodules weer gebruiken of dagboeken en behandelplannen van zichzelf inzien. Op deze manier kennis delen en samenwerken is een enorm pluspunt.
CV
Linda Schoone is manager behandelcentrum specialistische revalidatie bij Heliomare.
Karin van Leeuwen is projectleider e-health, Digitalisering en Cliëntportaal bij Libra.
Guido Limburg is teammanager Neurorevalidatie | Divisie Hersenen, Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap en Sport (RF&S) bij het UMCU.
Ralph Bouman is adviseur e-health bij Minddistrict.
