Deze maand is zorgaanbieder Academy Het Dorp begonnen met onderzoek naar de impact van zorgrobot Tessa bij alledaagse taken. In de langdurige gehandicaptenzorg zijn er cliënten die hun hele leven afhankelijk zijn van zorg en ondersteuning. Veel van hen ervaren problemen in hun dagstructuur en dagplanning. De vraag of Tessa hen kan helpen bij meer zelfstandigheid en minder afhankelijkheid van begeleiding, staat centraal in het doelmatigheidsonderzoek van Academy Het Dorp.
De zorgaanbieder geeft een concreet voorbeeld van een cliënt die mogelijk baat heeft bij Tessa. Tijn heeft moeite met het plannen en structureren van de dag. Hij heeft veel begeleiding nodig bij het ochtendritueel, dat bestaat uit: opstaan, aankleden, ontbijten en tandenpoetsen.
Zorgmedewerkers moeten soms vijf keer op zijn kamer komen om hem te herinneren dat hij uit bed moet komen. Daarna moet Tijn ondersteund worden bij een aantal handelingen, zoals bij aankleden (moet in goede volgorde en alles moet aan) en tandenpoetsen (met name voor de duur ervan). Dat betekent op veel ochtenden ‘gedoe’ en ‘gezeur’ over en weer, wat voor spanning zorgt. Kan robot Tessa hierbij helpen, is de vraag.
Samenwerking met ervaringsdeskundigen
Het onderzoek wordt uitgevoerd door Academische Werkplaats ZoTeG (‘ZorgTechnologie in de Gehandicaptenzorg’.) In de academische werkplaats werken zorg, onderzoek en onderwijs samen. Verder werkt Academy Het Dorp met een aantal co-onderzoekers: ervaringsdeskundigen die problemen ervaren met dagstructuur en -planning, veelal cliënten met een licht of matige verstandelijke beperking, niet-aangeboren hersenletsel en/of autisme. De co-onderzoekers denken en doen mee bij onder andere de dataverzameling en de interpretatie van resultaten. ZoTeG wordt gefinancierd door ZonMw Goed Gebruik Hulpmiddelenzorg thuis.
Oorsprong van Tessa
Tessa, een kleine sociale robot met een soort bloempothoofd, werd een jaar of vier geleden geïntroduceerd. Vilans, Sensara, Tinybots en ZZG Zorggroep werkten in 2017 en 2018 samen in het Europese project ‘eWare’, gericht op de combinatie en integratie van leefstijlmonitoring en sociale robotica (in de vorm van Tessa van Tinybots). EWare moet als ecosysteem het welzijn van mensen met dementie en hun mantelzorgers ondersteunen en daarmee de kwaliteit van leven moet vergroten.
Tessa is ontwikkeld voor mensen met een cognitieve beperking zoals dementie en niet-aangeboren hersenletsel, en mensen die hulp nodig hebben bij hun dagstructuur. Een zorgmedewerker kan samen met mantelzorgers via een speciale app de robot programmeren. Zo herinnert de ‘sprekende bloempot’ cliënten er bijvoorbeeld aan hun medicijnen in te nemen, of geeft een signaal dat het tijd is voor de lunch.
Groeiende inzet zorgrobots
Een groeiende groep zorgaanbieders zet zorg- en sociale robots zoals Tessa inmiddels in voor diverse zorg(gerelateerde) taken. Zo heeft De Zorgcirkel Tessa de afgelopen jaren structureel ingezet met behulp van SET-COVID subsidie. In oktober 2022 werden er al zo’n 100 cliënten ondersteund door Tessa. De robot doet volgens een studie naar de resultaten haar werk goed, want 85 procent van de cliënten ging aantoonbaar vooruit dankzij Tessa. Tevens wordt per ingezette robot ongeveer 1,5 uur werk gespaard. De zorgorganisatie was vorig jaar dan ook tevreden over de zorgrobot en de samenwerking met leverancier Tinybots.
In ICT&health zijn diverse onderzoeken verschenen over de impact van robots zoals Tessa op zorgtaken en zelfredzaamheid van cliënten. In februari 2023 gingen de bij de pilot betrokken onderzoekers in op uitkomsten van de pilot. Daaruit bleek dat de zelfredzaamheid van cliënten erop vooruitging terwijl zorgmedewerkers uren bespaarden die ze elders konden inzetten.
